DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1972 str. 18 <-- 18 --> PDF |
Što se tiče sadržaja fiziološki aktivnog P2O,-,, postoje velike razlike unutar pojedinih tala. Rendzina na rastrošenom dolomitu te rendzine na vapnencu su srednje opskrbljene, a rendzina na kompaktnom dolomitu slabo je opskrbljena navedenim hranjivom. Kod aluvijalnih tala ne postoji pravilnost u opskrbljenosti P2O5 s obzirom na dubinu pojedinih slojeva. Tako je površinski sloj tla profila 5 dobro opskrbljen fosforom do dubine od 20 cm, dok je kod profila 10 duboki horizont od 60—85 cm dobro opskrbljen, a ostali horizonti spadaju u grupu slabo opskrbljenih s fiziološki aktivnim P2O0. Analitičke vrijednosti za fiziološki aktivni PŽ03 kod svih ostalih analiziranih profila skoro za sve horizonte tih tala gomilaju se u donjoj polovici raspona, karakterističnog za slabu opskrbljenost na ovom biljnom hranjivu. Od posebnog je ekološkog značenja dubina tih tala koja varira u velikom rasponu, a uvjetovana je njihovom genezom. Tu je i ona dubina u kojoj biljka nalazi najbolje uvjete za svoj rast i do koje razvija najveći dio svog korjenja. Kao limitirajući faktor dubine tla ovdje dolazi nepropusni sloj (pseudoglej) ili voda (kod nizinskog pseudogleja) te masivna matična stijena (rendzine i smeđa tla). Već i na osnovi grupiranja tala po matičnom supstratu ili geološkoj podlozi, prema načinu i karakteru trošeija izvršeno je općenito diferenciranje tala po dubini. Na temelju terenskih opažanja utvrđeno je da su najbolja aluvijalna i pseudoglejna tla. Kao limitirajući faktor dubine pseudogleja dolazi u obzir pozicija nepropusnog glinenog sloja, koji se kod profila 3 javlja na dubini 40 cm, a kod nizinskog pseudogleja (profil 2) glejni horizont u kome leži voda je na dubini od 45 cm. Međutim, kako je rečeno, ta nizinska pseudoglejna tla zauzimaju na području samoborskih parkova površinski neznatne udolinice, svega nekoliko postotaka. Aluvijalna tla su formirana na najnižim položajima terena gdje je omogućena velika akumulacija čestica tla kroz duži vremenski period. Pretežno su to duboka tla sa slojevitim profilom, ali mehanički sastav do dubine 120 cm ne čini granicu dubine tla (vidi profil 10). Iznimno, kod profila 5 na dubini od 70 cm javljaju se naslage kamena deluvijalnog porijekla, ali to nije opća karakteristika aluvijalnih tala na području spomenutih parkovnih površina. Od tala, koja dolaze na vapnencu na tom području, spomenuli smo smeđa tla koja su uvjetno nazvana rendzine. Tla na vapnencu imaju specifičnu razvojnu seriju koja je usko vezana za dubinu tla. Utvrđeno je da su se na spomenutim površinama na podlozi vapnenca razvile rendzine — tla A-C tipa — kod kojih dubina ne prelazi 20—25 cm. U zonama mirnijeg mikroreljefa na vapnenoj podlozi dolaze nešto dublja tla A(B)C tipa — smeđa tla na vapnencu — kod kojih dubina iznosi 30—40 cm. Prema tome su i rendzine i smeđa tla na vapnencu plitka tla, dubina kojih je ograničena kamenom geološkom podlogom. Dublja tla su ovdje ovisna o reljefu ili pukotinama u kamenju. Takav razvoj tala je uvjetovan dugotrajnom akumulacijom nerastvorivog ostatka koji nastaje trošenjem vapnenca. Osim toga, kamen izbija češće na površinu pa se dubina tla, tj. tipovi tala smanjuju na kratkim razmacima. Zato prema dosadašnjem istraživanju na vapnenastoj podlozi, »korijenje šumskog drveća nalazi potrebne elemente za ishranu slijedeći pukotine u kamenu vapnencu, koje pedološki nije moguće evidentirati u svim slučajevima«. 14 |