DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4-5/1982 str. 83 <-- 83 --> PDF |
— u potpuno izmenjenoj, degradiranoj prirodnoj sredini potpuno isključene posete« Od Zaključaka tog Savjetovanja navodimo: — usvojen je prijedlog Marinović-Movčan, da se za cijelu zemlju mjesto »regionalni park« (koji je naziv primjenjivan u nekim Republikama) koristi naziv »park prirode« kao i da se primijeni termin »zona temeljnog fenomena«, — da je osnivanje parkova prirode od izuzetnog značaja za čitavu zemlju i da ovom kategorijom zaštite treba obuhvatiti veći prostor s posebim estetskim i biološkim vrijednostima, osobito u pri- GLASNIK Republičkog zavoda za zaštitu prirode i Prirodnjačkog muzeja u Titogradu, No 13, Titograd, 1980. 1. Od 17 objavljenih radova u ovom svesku »Glasnika« izdvajamo: — Lakušić, R.: Dvadeset i pet novih vrsta u flori Crne Gore (str. 15—21), — Lakušić, R. i P u 1 e v i ć, V.: Rasprostranjene i ekologija vrste Daphe malyana Blečić (str. 23 — 27), — Vizi, O. Vasić, V.: Istorijat ornitoloških istraživanja Crne Gore sa bibliografijom (navedeno je 187 naslova), — Miladinović, M.: Prilog poznavanju geologije terena između Višegrada i planine Zvijezde (str. 117 — 122 i jedna pregledna karta), — Perović , N.: Dinamika zagađenja titogradske sredine fluoridima od aluminijske industrije (str. 139 — 151) i — Bakić, J. i dr.: Žir kao krušarica u oskudici (str. 161—169). 2.1 Istraživanja N. Pero vic a pokazala su, da koncentracija fluorida iz Aluminijskoj kombinata Titograd u atmosferi okolnog područja dosižu i do 18 puta iznad dozvoljenih količina što pokamorskim i brdsko-planinskim područjima, doline rijeka, jezera i njihove okoline. »Parkovi prirode«, tekst je Zaključaka, »naprikladniji su oblik zaštite čovjekove okoline posebno s gledišta razvoja turizma i rekreacije, a njihova se egzistencija može sasvim uskladiti s unapređenjem šumarstva, poljoprivrede i nekih drugih djelatnosti«. Nekoliko točaka Zaključaka odnosi se na NP Durmitor, a za kanjon i rijeku Piv u deklariraju da »pretstavljaju izuzetnu vrijednost prirodnih dobara Jugoslavije pa ih treba u cijelosti zaštititi«. O. Piškorić zuje »da je ovo područje ozbiljno napadnuto fluoridima iz postrojenja elektrolize Aluminijskog kombinata u Titogradu, a mogu se očekivati pojačana zagađenja puštanjem u pogon i druge faze elektrolize«. (str. 150). 2.2 »Žir kao krušarica u oskudici « je referat, kojeg su autori, (osim navedenog J. Bakica i M. Škare, M. Micković, M. Gedo i I. Fredotović) održali na II sastanku prehrambenih tehnologa, biotehnologa i nutricionista Hrvatske u Zagrebu lipnja 1979. Autori su ispitali sastav i kaloričnu vrijednost žira 6 vrsta hrastova s Kraškog područja i to: 4 uzorka žira česmine (Qu. ilex) — 1 uzorak iz park-šume (Marjan?) u Splitu, 2 iz makije na otoku Cresu i 1 s kamenjara na otoku Cresu; dva uzorka žira kitnjaka (Qu. petrea) i 1 s Mosora a 1 iz Crne Gore; dva medunca (Qu. langinosa) — 1 s otoka Lokrum a drugi iz Crne Gore te po 1 uzorak lužnjaka (Qu. robur scutarenis) iz Crne Gore i makedonskog hrasta (Qu. trojana) iz Crne Gore (Iat. nazivi prema referatu). Zirovo brašno u smjesi s pšeničnim brašnom u omjeru 1:1 »pokazalo se kao najprihvatljivije u pogledu kvaliteta vezi 169 |
| ŠUMARSKI LIST 4-5/1982 str. 84 <-- 84 --> PDF |
vanja, pečenja, ukusa i racionalne potrošnje pšeničnog brašna«. U radu se nalaze i usporedni podaci o količinama masti, bjelančevina i ugljičnih hidrata u brašnu, a sastav im je slijedeći: — žirovo brašno: 3,260/0 masti, 4,67% bjelančevina i 80,15% ugljičnih hidrata, — pšenično brašno tip »B« 80—90%>: l,5°/o masti, 11,7% bjelančevina i 74,3J/u ugljikohidrata, — pšenično brašno tip »600«: 1,1% masti, 10,9% bjelančevina i 75,5J/o ugljikohidrata; — kalorična vrijednost žirovog brašna, u 100 gr, iznosi 331 kal. (nije iskazano u joule-ima), pšeničnog »B« 350 kal. a pšeničnog »600« 364 kal. Za prehranu ima prednost žir česmine , jer sadrži najmanje treslovine te je prihvatljiv za prehranu i bez prethodnog odrastranjivanja ove primjese (žir česmine sadrži 4,9% treslovine, medunca 6,2% a kitnjaka 8,8%). Dodajem, da u Španjolskoj razlikuju »slatki« i »gorki « žir od česmine. Moja ispitivanja, da li se i u našim krajevima (u Dalmaciji i na otocima) razlikuje »slatki« i »gorki« žir dala su negativan odgovor. Vjerojatno je to »slatki« žir, jer vlastito kušanje pokazalo je, da oljušten žir gotovo da nema gorči okus od okusa lješnjaka (gorčina žira s korom jača je od oguljenog). Žir s različitih lokaliteta ima i različit sastav. Za žir česmine dani su ovi podaci (djelomično zaokruženi): Lokalitet: Sastav: 12 3 4 voda 34,1 40,4 39,8 37,9 pepeo 1,3 1,1 1,1 1,2 celuloza 4,3 5,8 3,5 5,7 mast 4,9 3,2 2,9 3,9 bjelančevine 3,1 2,5 1,8 2,1 ugljohidrati 56,6 47,0 50,8 49,2 Kal./100 gr 296,6 204,6 213,9 217,0 (pod br. 1 lokalitet Split, pod 2 lokalitet Cres kamenjara, 3 i 4 lokalitet Cres makija) Korištenje žira za ljudsku prehranu bilo je, kako i autori navode, u prošlosti, ali sada su ispitane i kvalitete te, potencijalne, hrane. Međutim, svojedobno u velikoj mjeri koristio se žir u ljudskoj hrani preko domaće stoke, svinja i ovaca, pa se npr., u Dalmaciji žir prodavao na tržnici, a vrijednost starih hrastovih stabala nije se procjenjivala prema vrijednosti njegovog drva nego prema urodu žira. Posebno je značajna vrijednost žira česmine u prehrambenoj industriji, jer to ukazuje na mogućnost korištenja i saslojina makijskog tipa tj. česmine koje se zbog edafski činioca ne mogu razviti u veće pa ni manja stabla. Dakle, uz korišćenje takvih sastojina za proizvodnju tanina ili gnojiva (v. Šum. list br. 10—12/1981. str. 520) one se mogu, u proizvodnom smislu, koristiti i za prehranu. 3. »Povodom 40 godina od objavljivanja prvog naučnog rada« dra Dušana V u čković a ovaj broj »Glasnika« donosi i prikaz života i rada ovog crnogorskog šumarskog stručnjaka iz pera dr V. P e 1 ević a (str. 171 — 178). D. Vučković rođen je 16. 06. 1912. u Butte, Montana, USA, ali je osnovnu školu i gimnaziju polazio na Cetinju, a šumarstvo studirao na Poljoprivredno-šumarskom fakultetu u Beogradu. Cijeli radni vijek (od 1935. do 1976. god.) proveo je u Crnoj Gori, počevši od Odsjeka za šumarstvo Banske uprave Zetske banovine na Cetinju do Republičkog poslovnog udruženja šumarstva i industrije za preradu drveta. Uz rad na području šumarstva, Vučković je bio aktivan i na području zaštite prirode (proglašenje Lovćena, Biogradske gore i Durmitora 1952. g. nacionalnim parkovima, prvi crnogorski zakon o zaštiti prirode 1961, i osnivanje Republičkog zavoda za zaštitu prirode, koji je počeo raditi 1962. god.). D. Vučko |