DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 1/1888 str. 8     <-- 8 -->        PDF

Osim krivaka um još i druge figuriraiie gracije. Kriva drveta u obliku
pravoga ili tupoga knta postala su spojeiijem grane ili žile sa deblom, te se
zovu "klečke „Kniebolzer" (Courber. — BraceiouUi. — Kuees). Njihov oblik
predstavlja lik 7. i 8.


Ako oba kraka sačinjavaju oštri kut kao u liku 9. i 10-, tada se ova vrst
krivaka zovu racve Gabeliiolzer (Guirlandes. ~- Ghirlandes o zoje. -— Breast
hooks).


Ova drveta sastavljena su od dvije glavne odvode debla, pa se smatraju
kao upotrebljiva za gradju, ako sii rašlje na svaki metar krakove dužine 1 —1-5
met. razkračene (raz^irene).


Osim toga ima još i manjih ovakovili krivaka, koji se upotrebljavaju za
pravljenje fajka i čaniaca, a prave se od bukovine, brestovine i drugog tvrdog
drveta. Kod ovih je dovoljno, ako su im krakovi 50—60 em. dugački i ako
imadu u četvrti 8 — 10 cm.


Kod gradje lik 9. i 10= mjere se zavoji po razstupu na milimetre po metru
dužine pripadajuće tetive (Sehne); kod one pod hkom 7. i 8, mjere se stupnjevi
onoga kuta, što ga oba kraka sačinjavaju.


Ciena gradje za gradnju brodova računa se vazda po kubičnoj sađržini;
samo kod posve malenih egija i rašljastog sitnog drveća odredjuje se cirna
kadkad po komadu, ako to trgovina iziskuje.


Kubična sadržina jednoga komada gradje dobiva se vazda iz njegove dužiue
i iz debljine (širine i visine ili promjera), što se posred dužine mjeri. Za
balvane, koji nisu na oštre uglove otesani, t j . za takove, koji imadu tupe
uglove, odbija se na okruglinu Vio od njegove širine.


c) Katarke. (Masten- oder Bemastungs-Holzer, — Bois de mature. —
Legnami d´ alberatura. — Spars for mast). Ovo je obla gradja, te glavni uvjet
kod nje daje lahka, elastična i jaka, a pravi se od čistih, bezgranastih čamovih
debala* Stoga se za tu svrhu uzima obćeuito omorika ili jela, redje bor i ariš.


Pogledom na dimenzije kataraka dijele se ove u debla (prave katarke,
talj. Alberi, Mastbaume) i jedrenjake (stupci za jadra, Segelbaume — falj. Antenne);
ona prva imadu obično srednji promjer od 40—80 cm. dočim jedrenjaci
samo 8—40 cm. Ali sva ta gradja neima uz jednaku debljinu jednake dužine.
Naprotiv često su razmjerja izmedju dužine i promjera veoma različni, i to
prema tomu, da li za ovu ili onu svr^hu služe. — Tako se obično uzima:
Kod t. ZV. kosog jedrila (Bugspriete) promjer od 40—50 mm.


„ „ prekršća (Kreuzmasten) „ „ 19—27 „


„ „ košovića (Mars>:tengen) . ..... . „, „ 23 — 30 „


„ kreljića (Bramstengen) . ...´., . „ ^ ,, 18—22 „


„ „ košnjaka (Kliiverbaume) ..... . „ „ lo 22 „


^ „ okrižaka i bikača (Raaen und Spieren) . „ „ 16—20 „


., razsošnjaka (Gaffeln und Biinme) .. . „ „ 18—22
„ ´, korabljaka (Bootsmasten) . ,, . . ; " - ""„´ ,/lG -20
na svaki metar od dužine debla.