DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1891 str. 33 <-- 33 --> PDF |
— 225 — mnogih mjestih devona u severiioj A´uerieL — S/e to dokazuje, da je tvorba ugljena počela prije začetka silurske periode. Ako dakle u vremenu prije ugljene formacije i nije manjkalo ugljenih tvorba, to ipak to rnnoztvo ugljena izcezava prema ogromnom bogatstvu istoga u karbonskoj periodi Pogledorn na razprostraiijivost produktivnih naslaga ugljene formacije zauzinja medju zemljaini Europe prvo mjesto Knglezka, pošto tamo karbonske tvorbe zapremaju do 480 četvornih milja. Podatci o razprostranivosti kamenougljene formacije na površini njeke zernlje omogućuju svakako samo površnu ocjenu ugljevnog bogatstva, .jer na pravu vriednost jedne naslage uplivaju uz razprostranjivost iste još i druge okolnosti, kao što: sastav ugljena, jednoličnost ili prekidaaost naslagaaja, odnošaj ugljene naslage same prema cjelokupnoj debljini naslage inog kamenja, da li naginje naslaga požaru i razvijanju plinova, kako prekopane naslage vode vodu, dubljina, u kojoj se najznatnije naslage nalaze i t d.; nu i pogledom ua sve te okolnosti engleski su ugljevnici u obće upravo tako pogodni, a dapače češće i pogodniji i od onih na kontigentu. Englezki geolozi dokazali su proučavanji, da je ugljevnika u velikoj Britaniji u prijašnje vrieme mnogo više bilo. Kameno-ugljene tvorbe u velikoj Britaniji naslagale su se neposredno i većinom jednolično na devonske naslage, pak se điele u tri razdjela: najđoljnji je morsko-ugljeno vapno i morski vapneni škriljevac, za tim sliedi pješćenik a najgornji je lymnički talog produktivne ugljene formacije. Od englezke ugljene formacije protežu se u nastavku na kontinentu ugljene naslage u otegnutom uzkom nizu po prilici od sjevero-iztočne Francezke u pravcu zapado-jugo-zapad prama iztok-sjevero-iztoku preko Belgije u sjeverozapadnu Njemačku, ođtuda proteže se u oblika podkove prama iztokuj gdje iztočni i sjeverni dio tog nastavka siže u prusku Šlezku, dočim zapadni manji dio siže u Češku. — Obronkom suđetskim na zapadu, poljskom humlju na iztoku a karpatskom gorju na jugu proteže se omašan ugljevnik, koji siže na iztoku do ruske Poljske i Galicije, a na jugo-zapadu do austrijske Slezke i Moravske. U Alpah i Karpatih ima veoma malo ugljevnih naslaga, a i ove su neznatne. Medju zemlje, koje najmanje ugljena imadu, spadaju u Europi Italija, Spanija i Portugalska^ dok je na iztoku Europe ugljena formacija izvanredno razgranjena. Sjeverna Amerika nadkriljuje sve zemlje pogledom na bogatstvo fossilnih gorivih tvari. Produktivna ugljevita površina ocienjuje se sa 19S.O00 četvornih englezkih milja. Kao što u Europi tako i tamo počinje ugljena formacija sa morskim vapnom, zatim dolazi pješćenik, a napokon produktivna ugljena formacija. Samo jedna zemlja naše kruglje može se mjeriti sa sjevernom Amerikom u pogledu ugljenog bogatstva, a to je Kinez ka. . 15 |