DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1892 str. 8 <-- 8 --> PDF |
~ 248 — Poznato je, da se u listnjačah mezgra izvrstno peeje u cievlju uslieđ kapilariteta, s toga je prema rečenom već a priori nedvojbeno, da je isto tako i kod cetinjara, pošto se ovdje obzir uzeti može samo na osmosu i na tlak vazđoha. Ako bi bile četiajare bez cievlja, onda se samo po sebi raznmjeva, da nebi mogle vodu kapilarno upijati. Pokusi pak sa manometrom dokazuju, da se u avježili jelovih grana, bila ili ne bila na njihovom đolnjem kraju kora oguljena, digne živa skoro do gore, a u granah, koje su skoro cielom njihovom dužinom kuhane, digne se živa uviek do same barometrove visine bez da se transpiracija obustavi. Kad nam je to poznato, onda bi bile nesgrapne đalnje tvrdnje, da konifere ne imaju sokovodnog cievlja, t j= traheidnih niti, koje u neprekidnoj svezi stoje. 5. Snabđjevanje izHapljujm^ega (traiisp!rirajii<5ega) liŠ45a sa vodom. Kao što je ne istinita tvrdnja, da korienje transpirirajućih biljka vodu endosmotićno usisa, to je još manje istinita ona, da sokom napunjene, neposredno i posredno izparujuće stanice na isti način izgubljenu vodu dobivaju. Ne obazirući se na to, da enđosmoticno đjelujuće sađržine niesu dokazane i da intensivnom transpiracijom vrlo oslabljene biljke ne venu, bivaju osmosom prouzrokovana kretanja vrlo spora, te jakost enđosmotiSnog upijanja nebi ni onda daleko zaostala iza intenziteta transpiracije, kad bi dotične stanice doista imale jako enđosmoticno djelojućih sađržina. Kod pokusa sa barometrom i kuhanim grančicama od „Thuje" diže se živa razmjero vrlo brzo, a vrlo sporo onaa, ako se odstrane listni vrhovi. Odtud vidimo dakle, da se ne osuši odmah usmrćena libovina (parenchjm), nego zamjenjuje samo za dulje vrieme izhlapljenu vođu« Parenchjmove stanice lista jesu mjehurići sa .elastičnim! opnami, koje isto tako djeluju kao baloni od kaučuka, koji su proviđjeni sa staklenimi u vodu ili u živu uronjenim! cjevčicami, pošto se ti baloni malo pritisnu. U lišće ide voda kroz cievlje, a u ovo ulazi jednostavnim usisavanjem. Prvotno (primorđialnoj lišće klijajućeg pasulja, ako mu se odstrani naj^ gornji pupoljak i ako se postavi pod stakleno zvono iznad vode, uvene odmah, čim se zvono odigne. Stanice takovog lišća vrlo su nježne, a njihova je elastičnost vrlo malena. Nauku 0 kolanju vođe u transpirirajućih biljkah možemo u kratko svesti na ove izreke: Direktno i indirektno izhlapljujuće me-zgrom napunjene stanice, nadomještaju njihov gubitak na vođi iz cievlja jednostavnim upijanjem. Upijanje ovih stanica raste sa elastičnim odporom njihovih opnU. Usisavanj e vode kroz korienje i penjanje mezgre naprotiv jest kapilarna funkcija cievlja, a kao njegovo produženje smatraju se kod poljskih bilina kapilarni prostori zemlje. U ovih kapilarih pravi voda neprekidne u bilini sa staničrnčnimi opnami izp fepriečane niti, kojih se težina trvenjem uništi. |