DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 6/1900 str. 19     <-- 19 -->        PDF

— 347 —


Drvo smreke, redje borovine, oguli se i posebnim strojevima
rasječe u malene komadiće, koji se dulje vremena kuhaju
sa vapnikovim bisulfitom u kotlovima pod tlakom do 5 atmosfera.
Tim se kuhanjem otope većinom sve druge tvari drva
osim celuloze, koja se nakon toga izpire i na razne načine čisti.
Ovako pripravljena čista celuloza, ili pamuk se djelovanjem
koncentrovane sumporne i dušične kiseline pretvara u nitrocelulozu
firoksilni ili puščani pamuk, koj lako udarcem eksplodira.


Nitroceluloza se izpire, preša i otopi u smjesi žeste i etira,
ime dobiva nama poznati kolodij, koj se upotrebljava u fotografiji
i medicini. Kolodij se pod velikim tlakom procjedi (filtrira)
i kroz kapilare (fiue 0*01 mm. uzke cievi) štrca u vodu,
u kojoj se kolodij sgruša (koagulira) u fine svilene niti.


Ove se niti posebnim strojem preplidu, dok ne postanu
1—40 mm. debele, sada se denitriraju sa alkalijskim sulfitima,
da se zaprieči u koliko je moguće laka upaljivost istih. Svila
ova dolazi u trgovinu pod imenom »soie frangaise« ili »soie
artificielle«, sivkaste je boje, veoma lako i liepo se dade bojadisati,
nu nije tako elastična i jaka kao naravna, a lakše se
upali.


U Besangonu priprave tri stotine radnika dnevno sličnim
načinom do 400 kg. ove kolodijum-svile.


Dakako, da se je ta kao jedna od najstarijih metoda vremenom
promjenila i usavršila. Osobito rado uzimaju na mjesto
skupog i lako upaljivog alkohol-etira, koje drugo otapalo za
nitrocelulozu, n. pr. ledenu ocatnu kiselinu, alkalijske sulfide
i t. d. Kadi explozivno8ti nitroceluloze rado ju mješaju sa
otopljenim smolama, uljima i drugim tvarima; a u najnovije
doba upotrebljuju na mjesto iste čistu celulozu n, pr. vunu, te
ju otope u kuproksid amonijaku, klorcinku i t. d te ju na
slični način preko kapilara koaguliraju.


Dakako, da ima za pripremu umjetne svile celuloza tim
veću vriednost, čim je čišća i finija, a za to se mora ponajprije
olahkotiti priprema čiste celuloze iz drva.