DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1917 str. 16 <-- 16 --> PDF |
_ 14 smotrnih kiselina (Harzsâure) i drugih kemijskih spojeva, koji se mogu znanstveno označiti kao spojevi estira i anhidrida. Ovi se razlikuju od smoline kiseline svojom topivošću u različitim rastapalima. Za opću porabu su podesne samo čiste smolne kiseline. Tvornicama za proizvodnju smolnih ulja, uspjelo je pronaći način čišćenja, koji se temelji na uporabi stanovitih organskih rastapala tako, da se može vrijedniji dio smole, nakupljene u drvnim ozledama po divljači, razlučiti od ostalog manje vrijednog dijela. Količina tako nakupljene smole, kao i one, koja se još nalazi u šumama, ograničena je tako, da se kod dobave dalnjih količina smole moramo držati bora, koji sadrži osim toga sam po sebi daleko više smole nego smreka (smreka sadržaje samo oko 1% sirove smole, od koje otpada po prilici polovica na mast, dok bor sadrži 3—47o sirove smole, koja isto tako sastoji gotovo do polovice od masti.). Balzam, što teče iz ozlede borovog stabla, jest mješavina smole iz terpentina, a razlikuje se donekle od balzama, koji se dobiva u Americi ili u Francuskoj, odnosno Austriji. U prvom redu ima u balzamu običnog bora u Njemačkoj po prilici 14% terpentina, dakle znatno manje, nego u balzamu Sjedinjenih država ili u austrijskom crnom boru, u kojem je terpentina 20—24%. Razlog leži donekle u različitim vrstima stabala, iz kojih se smola vadi, a i u klimatičnim odnošajima. Dalnja znatna razlika između njemačkog i inozemnog ili austrijskog balzama, ukazuje se u fizikalnom svojstvu čiste smole, izlučene iz balzama. Dok smola iz balzama austrijskog crnog bora kod 100° C posve lako teče, to je smola iz njemačkih borika kod te temperature razmjerno gusta tekućina, koja se jedva dade izliti iz posude. Ta razlika je valjda i razlog, zašto oticanje balzama iz običnog bora u Njemačkoj tako lako zapne. Balzam, jer teže teče, kruti se laglje na putu od ozlede stabla do posude, u koju ga skupljamo, nego li balzam iz austrijskog |