DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 49     <-- 49 -->        PDF

.............. ..........


..... ... .......... ........., (.......).


.............. ..........


TKO je ..... ....... .. ...... .... .... ........ ...... .... .......,
.... .. je ........ ............, .............. . .............., .....
je ....... ........ . ....... ........ .... .......


........ ..... y ... ........, .. je — ....... ...., BITO ... .. ............
....., .... je no ....... ..... ......., no ........... ............
.. no ........ ....... ..... o ...., ...... ....... ........ ...........
.... ........ .. ..... ....., ... ... ..... .... ...... ....... y
... ........ ....... ..... — ....... . ...........-.. ........ .. .........
...... ......... .. ...... ...., .... .. . .. .....
. p y . y . p a . y . a y . e . ....... e.


.......... ...... ........ .. .... . .. ... ... .. ...... ce ....... y
. . . . . a . . . B p c T a . a. .. .. ......... ....... ... ....... ....
............, .... .... ...... .. ..... ...., ... . ... ..... .............,
.... .. ... ....... .... ... ......... ......


Taj .......... ....... ........ .. ...... ......... ... . ......
y . p o . a. .. ...... .... .... .. ........, ... .... ...., ........ ...
.. ........ ...... . ...... ........ ... ...... ....... ce ..... . .... ...
.. ...... ......... .. ce ....... ........ . ...........


. . p o . . o . . . je ....... . ............ .... ...... .......
........ ................. .... ......... ....... ......... .. .... ..
........ ...... ..... ...... ....., ..... je ...... .. .... .... a ...........
.. je ..... .... je . ..... . ..... ... ....... ........ . ...........
....... ..., ..... ...... ...... y ....... .... ..... ..... Taj ce
.... ........ ... . ............. ........ . ....... ..... ..........
........ je ...... ........ ......... .... ........ .. ...... a ...... .
..... ........ .... .. ...... ....... ...... ce .... ........ ..... .....,
.......... .... . .... ....... ...... a ..... . ...... ....... ...... .....
........ .......


K ..... ce .......... ... ........ ... . .... .... . .... , .....
je .. ....... ........ .... .........


.... je .... ...... ....... ... ... . ... ..... .. .......... .... je
.... ...... »......, ...... . ......«. ... je .... »..... . .......«. .......
.... ..... .... .... ........ To ..... .... ........ je ....... .......
........ ...... ocjehaj .. .... .......... ....... ...... .......... ..........
...... .... . ....... .............


TKO je ..... y ...... .. .... ......., .. ..... ...... ..... .........
......, ..... je ......., .. ce ........... a ........ ...... — .... je .......
..... ....., ..... .......... ...... — ...... ... . ..... y ......
........ ........ ..... ...... ..... ...... ... ..... ........ ... ... ..,
.... ..., ....... ce o ....., ..... na ...... .... y ...., ... je ... .......


1


....... .. ........ ........ ...... y ....... 13./5. 1922. (On. ...)




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 50     <-- 50 -->        PDF

.............. ..........


.......... .... .......... ....... ....... ..... .. ...... ..... ........
...... ......... ......... . ...... ....., ............ .... .......
........ .......... ..... ..........


Beh .. ..... ......... ....., .. .... je ...... ........ . ......., ..
.... ....... ... . ..... ....., .... je ..... ........ ...... .......... ....
.... . ....... ............ y ....... ........ ......, .... je ........
....... . ........, .... ..... .. .... .............>. ...........


.. . p o . . j . . . . p a . . a . . . ........ . . o . a , .... .. y ........
...... ......, .. .... ......, .. .. ...... ...... ....... . ............,
.... .... ... ...., .... ...... ...... ..., ... je .... ........, .. ce ........
....... ..... ......... ..... . ...... ... ...............


......, ....... y ........ — a . y ....... — ..... y ........ ..
....... ....... ........ ......... .......... ....., ............ ............
..... .. ......... ........, .. ... ...... ce y ........, ....... .
.......... ........ ....... ..... .......... ......... . ...........
.......... .......... ..... ......., ... ... ce ..... ...... ..........


....... ... .... ...... ... ........... .... ..... ...
......, .. ..... ne .... ........ ... ..., ... ..... ...... .... .........
.. .. .......... .. ........ ..... .... ....., .. y ... ........ no .......,
....... ..... .......... ........ ..........., ........ .... na ....
....... .....-........, ... .... ...... . .......... a ....... .. ....
..... ...............


....... je ....., .. .. opora .............. ......... .......
. . . . . no ......... . ... . p . . p . . . y . p a . y . ... . . p y . y . ...


1.1 a ....
....... .......... ....... ........ .. ...... ............ . .......,
.... je — .... y .... .......... .... ...... ...... .... ... ......... —
........... .. ...., ...... .. ........., .. .., ....... ...... ... ......
.............. . .......... ........, ...... .. .... ...... ......-............
......... .... je .... ......... ... .... ....., y ..... ...........
. ...... ..... ... . ..... ....... ........... ..... a ....... . ........
...... .... . ..... ...., .... je ..... ........ a ...... ... ...... ......
....... . . . . . . y . ..


.. je ... ... ........ ..... ... ........ .......... ..... ....... a
....... u ....... ........ ...... . .. . ... lbcimr ......... . . «...
(.. ....... .......) ..... je ......


....... ...... ..... ......... .. .... .............. no .........
... . . a . . ., .... je ........ .. ........... ....., .... ... ce .......,
... ......... .... ........ .. ......... ............ . ....... .. ....
. .. ... ....... .... .. ..., ......, ........, .. je ... ... ....... .
........., ... .. ....... ...... .. .......... .........., ...... .... ..
........ je .. ............ ....... .. .. .......... no .......... ...........
........ ........... . ...... ..... y .... . ..... .... .....
....... ........ ........... ... .. .... ..... .. ...... ......... ........
...... ...... .........


.. . .... ............. ....... .. ......... .. .... ......, ......
.. ...... ..........., a .. ... .. .., ... .... ..... ......., .. ce ........
.. ........ .......... .... . ........ .............




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 51     <-- 51 -->        PDF

.............. .....^....


... ... ..... .... ...... ........, .. ... .............. . ...........
....... .... . ........ ............ ...-.. ....... y .... .....
........ ... ... .... ........, .. .. .... .......... ......... . ..... no
......... a ... ......... ..... . ... ...... . ... ......, .... je ....
........., .. je ......... ...... pa ... .. ...... .........
u o . y . a, p u . o . a a e . u p e . a . y . . o . . . a . . . . j y a y . p . o . e
I ii´ . y . y . . o . . je TO ...... . . p . . .> a.


..... ... . y . . . . . . p . . . . . a ..... .. ..........., .. .........
...... ... ...?


i. ....... . .......... ... ......... ..... y ...... ....... .... ..
...-.. ...... . ..... . .... je ....... ........ ...... ...... ...........
. ......, .... je ....... ..... o ...., ....... .. ....., .. je . ..........
... ........ ..... ...... ..... ... .......... ....... .. .....,
.. y ........ ....... ........ ..... ... . ........ o ..:...... .... .
........ ............ (onha ....... ...., .... v ......, ...... .........,
..... .. ....... ........, ...... ..... ....)
........ .... ...... .. ...... ............. ......... — ..... y
...... ........ ca ............. -- .. ... . y ...... ...... ...... ..
. . . . . o i a.


Ho ....... ....... ... ........... ....... .. .... ..............
......... .... .... y ...., ... .. .. ........ ...... ...... y ..... .....,
... ....... ... . y ...., ... je ......, a .. .... vi ........, ..........
............. ........ .. .....


C ...... je ....... ........, ... ............. ......... y .......
...... ... . y ...... ...... ......... ..........


Ha ......... ......... ........ ... ....... ....... . .......... ...
.............. ......... ........... .. .......... ........, .... ... je
........ . ........ ........ i-... ......... .......... .. ....... .. ....
ii´i´iiiiM ............


........ .. .... ........ y ..... .... ....... — ..... .... .. je ......
............. ....... .... ........ — .. ... je ............ .........
........, .. .. ........ ...... ..... ........ .. ....... ....., ..... y
»......... ......... .......« ......., .... je . ........., .. ce .......
....., .......... ......., ...... na ... .........


2. ..... je ...... ........ . . . r a . ... ........, ..... .. ce ..............
:...>. o .... . ....... ............ ....... ......... ......
... .......>. ....... .. .. ....... ... .... ........ y ....., .... ...
.. ce ..... y ........ .. ..... ........ .......... .... ce .... .........
...... ...-....... ......
....... .. .... .......... . .......-........... .......- .... .....,
..... .. ce ......... .. ...... . ....... y .. ......


Beh .... je ........, .. ce ...... ..... .. .... ..... ......., .. nueau
...... ..... ....., .. ...... ......... ....... .......... ..........
...... ......, ... ... o ... ......... ....... ..... ...... ...... ....
.............. ..... ......... ...... ... ......


.3. .V ..... ...... ...... . ........ ........ ....... . y .... ..............
.......... ... ....... ........, .. y ..... ........ .......
...... ôpo.i ..... koja .. ... ... ........ .... ..........) ... ... ....
....... .......... .... ....... ............ .. ........ ............,




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 52     <-- 52 -->        PDF

.............. ..........


... ...... .. .., .. he ce ... ......... opran ........ ....... ... .........
....... ..... .... je ........, .. ce .. .... ..... ........ .......
........ ........ ..... (.... .......... .... ... ...... ».... .....«),
.... he ce ...... ........ ..... ... .............. ..........


4. . .............. ......... ..... ...... j a . . . . . a . . . .. ......
je .....´... ........., .......... a ........ ......... ...... .. y ........
....... 6aEi .... ....... .. .......... ........ ........ ........
..... .. .. .... ....... ........ .. ........ ........ ......, ... ..
..... ..... ... ........ ....... ..... ...... .............. ..... .......
....... ..... ..... .. .. ......... ....., .. .. ....... ....... ..
;>.... .. ..... ... ...... ..... .. ...... ...... ........


5. Kao ..... ........ ... .............. ......... ... ..... ..... ..
.. ....... . .... . ......... , ......... ....... (............). ....
....., .. .. ce ....... ......... ..... ....... .. .... y ..... ......
........ ... — .. ....... ........ — . ...... ...... ................
.... ...... ........... ........ . ............
. .. .. ..... ...... ......... ......, .. ce ...... ... .... ..........
.. ....... ......... a ......... .. ce — ..... . .. ....... — .......
........ ........... ...... (........ . ........) o ......... ......
......... . ........


.... he ......... .... ...... .. ........... ......... . .. ...........
....... .......... ........... .......... ....... To .... .... ....
....... .. .......... .......... . ......... ..... .... . ....... ...........,
... he .. ...... .... ........ ......... .. .......... ........
........


0. . ........ .............. ......... ... ..... ........ je, .. ce
........., .... .. ce .. . o . . o . a p . . . . . . . a j . . . . a, ... .. ..........
.... ....... ..... .... ........ ............ ....... ...... ......... ..
..........
7. ...... ........ . ..., .. .. ce . ... ............. . o j . . . . .
. o . . a . .. .... ce y ........ ........ ......... .. ....... ..............,
.... ........ ....... ... .............. ........., ... .. ....... ...
........ ...... ....... ........... ....... ......... ..........
8. ....... .... .........., .. je . . . . . . ... . a. . . ....... ... ........
.. .... ..... ......., .. ce ..... ..... . ..... ..... y .... .........
.......... .. ........ ........ ...... ......... y ...... .........
........... ce ......... .. .., .. .... ....... ......... .......
..... ......... ...... .. ... .... ..... ...... ...... .......... ..
....... ce y ......... .......... ........, ... ....., .. je ......... ..
ce y .... ........ ..... .... ...... ....... ........ .... je ........, .. y
... ...... ...... ..... .........




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 53     <-- 53 -->        PDF

Za pasivno izborno pravo šumarskih činovnika. 405


Za pasivno izborno pravo šumarskih
činovnika.1


NARODNOJ SKUPŠTINI
Beograd.


U ime svih šumara i šumarskih činovnika naše Kraljevine, a po ovlaštenju
i na osnovu jednoglasnog zaključka Upravnog Odbora Ujedinjenog Jugoslo»
venskog Šumarskog Udruženja na sednici od 1. aprila ove godine, čast nam
je Narodnoj Skupštini upraviti ovu


PREDSTAVKU:
Po našem saznanju daje se tumačenje čl. 73. Ustava takovo, da se svim
šumarskim činovnicima oduzima posve pasivno pravo izbora, sem ako se go*
dinu dana pred izbore nijesu zahvaLli na državnoj službi.
Mišljenja smo. da je takovo usko tumačenje spomenutog člana sasvim
pogrešno, netačno i neispravno. Jer kad bi se ova odredba imala tako tumačiti,
tada bi ona ne samo duboko vređala čast i ponos nas svih šumara i kao ljudi
i kao jednakopravnih građana i kao svesnih, neumornih, iskrenih i saraopres
gornih nacionalnih radenika, nego bi ona osim svega toga u svojoj osnovi bila
nepravična, bezrazložna i nedemokratska, a istovremeno i direktno štetna po
naše nacionalne interese iz socijalno=političkih i državnosfiskalnih razloga.
Ne nalazimo potrebnim, da se ovom našom predstavkom upustimo u po*
tanju kritiku i pobijanje svih onih slabih, labavih i malo stvarnih argumenata,
koji bi opravdali ovako tumačenje odredbe našega Ustava. Držimo da je do*
voljno pobiti samo onaj najglavniji i najjači argument, koji je prigodom debate
ovoga člana bio istaknut, te uvažen i ocenjen kao opravdan razlog, da se inte«
lektualci cijele jedne struke u osnovnom državnom zakonu, u samom Ustavu
označe nepouzdanim i opasnim građanima ove države, te će odmah svakom
i najobičnijem građaninu biti jasno, da bi onakova odredba bila i nepravična
i bezrazložna i nedemokratska.
Predpostavilo se naime, da bi mi šumarski činovnici kao upravljači držav«
nom imovinom mogli prigodom izbora nedopustivo i protuzakonito uticati na
izbornike i to na taj način, što bi svojim pristalicama mogli dozvoliti, da se
posluže tom državnom imovinom koja se nalazi pod našom upravom, u većoj
i obilnijoj meri nego što bi im to po zakonima i propisima mogli da učinimo,
te obratno, da bi svojim protivnicima uskratili i one delove državnih dobara
koji im po zakonu pripadaju. Usled takva postupka sa strane nas, državnih
šumarskih činovnika, predpostavlja se, da ne bi pri izboru državnih poslanika
došlo do čistoga i nepotvorenoga izražaja narodne volje.
Nećemo da poričemo, bez obzira na tu činjenicu, da mi svi šumari bez
izuzetka visoko cenimo i štujemo taj veLki princip slobode i izbora i slobode
narodne volje, da je ipak moguća i ta eventualnost, da bi se pojedini šumarski


1 Prema zaključku upravnog odbora (v. str. 348 Šum. lista br. 5) imao je
naročiti uži odbor izraditi i predati u ime J. Š. U. pretstavku za pasivno izborno
pravo šum. činovnika. Donosimo u cjeloti tu. pretstavku užeg odbora. Ured.


4*




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 54     <-- 54 -->        PDF

406 Za pasivno izborno pravo šumarskih činovnika.


činovnik mogao prigodom svoje eventualne kandidacije poslužiti i gore spo«
menutim i protuzakonitim sredstvima. Ali slobodni smo upitati: zar u takvom
slučaju nije moguće odnosnoga šumarskoga činovnika povući na strogu odgo»
vornost i kao neispravnoga građanina a još više kao nekorektnog državnog
činovnika zbog zloupotrebe svoga službenoga položaja. A osim svega toga u
takvom slučaju moguće mu je poništiti njegov mandat kao što se može da
poništi mandat i svakoga drugoga građanina, koji bi se prigodom izbora po*
služio bilo kakvim protuzakonitim i nedozvolenim sredstvima. Sami državni
zakoni napose izborni zakon jesu, a i moraju biti dovoljnom garancijom i
branom, da se svim nevaljancima i svim neispravnim građanima onemogući
da na nedostojan i nepošten način postanu narodnim izabranicima. Zar je
Ustavotvorne mislio da jedne izvesne državne činovnike žigošc kao neispravne
i da im jednom odredbom Ustava indiiektno prizna da mogu zloupotrebljavati
svoj položaj odnosno da im prizna da je povereno im državno dobro donekle
i njihova svojina.


Nijesmo zato nikako mišljenja, da je i taj najjači i najozbiljniji argume»
nat, koji je u opće bio iznesen uz pojačanje i svih ostalih tako jak i tako
snažan, da se mirne savesti može i smije oduzeti celoj jednoj kategoriji struč»
nih građana to najveće i najvažnije pravo, koje jedan slobodan građanin može
u opće da ima u svojoj slobodnoj domovini, a to jest pasivno pravo izbora.


Ko hoće da bude strogo objektivan i pravičan, taj mora priznati, da smo
mi šumarski državni činovnici mnogo opasniji po tu slobodu izbora, i da mos
žemo u mnogo znatnijoj meri uticati na izbornike nedozvoljenim sredstvima
onda, kada smo u službi jedne stranke i kada na svome službenome mestu
radimo i agitiramo za drugoga kojega kandidata, nego li tada, kad radimo
sami za sebe. Jer u tom slučaju ostajući na svojim mestima u stanju smo i
u mogućnosti da ispunimo svoja eventualna nezakonita obećanja i da izvršimo
svoje nedopustive i protuzakonite grožnje, dok na protiv ne možemo da uči*
nimo to onda ako bi sami bili izabrani za narodnoga poslanika. Jer tada mo*
ramo da ostavimo svoja službena mjesta i više nemamo vremena da svoja
obećanja ili grožnje ispunimo i izvršimo. Zato treba dosta vremena, buduć da
se državna dobra, kojima mi upravljamo, bukve, jele, hrastovi i t. d. ne mogu
nositi u džepu ili držati u kasi pa da bi ih mogli posle izbora odmah medu
izbornike razdjeliti. Ali u ostalom, ako je u opće pri tajnom glasanju dopustiva
ovakova samovoljna presumpcija, da mi možemo i hoćemo na nedozvoljeni i
protuzakoniti način uticati na slobodu izbora, to mi držimo, da sve to isto
mogu da čine i ostali činovnici ali samo jedni na jedan način i u nešto većoj,
a drugi na drugi način i u nešto manjoj meri. Logičnije bi prema tomu i kom
sekventnije bilo, da se u opće svima državnim činovnicima oduzme pasivno
pravo izbora, i da im se zabrani da u opšte za koju stranku rade i agituju što
bi naravno bilo i previše reakcionarno i suviše nedemokratski. Ali i po ova»
kovom tumačenju čl. 73. Ustava, ova je odredba i reakcionarna i nedemo*
kratska i to samo u nešto manjoj meri, ali ujedno i pravno nedopustiva. Nije
naime nikako pravno dopustivo, da se mi šumarski činovnici na osnovu jedne
samovoljne presumpcije, prije nego li zaista i pokušamo a kamo li izvršimo
jedan nekorektan i protuzakoniti čin, kažnjavamo jednom vrlo velikom kaznom
i to oduzimanjem najvećeg prava, što ga u opće jedan slobodan građanin može
da imade u svojoj domovini. A nije nikako pravno dopustivo, da se mi u
osnovnom državnom zakonu bez presude označujemo nepouzdanim i opasnim
elementima po državu.




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 55     <-- 55 -->        PDF

Za pasivno izborno pravo šumarskih činovnika. 407


Po spomenutom 73. članu Ustava, ako bi koji od nas šumarskih državnih
činovnika hteo da kandiduje, on se mora da zahvali na državnoj službi godinu
dana pred izbore. Cl. 69. istoga Ustava određuje, da se Narodna Skupština
bira na četiri godine, a čl. 52. veli, da Kralj imade pravo da raspusti Narodnu
Skupštinu te da raspiše nove izbore u najdaljem roku od tri meseca. Napokon
čl. 126. Ustava određuje, tla pripada i Kralju i Narodnoj Skupštini pravo sta«
viti predlog, da se u Ustavu što izmeni i dopuni, te nakon svakog takvog usvo«
jenog predloga u Narodnoj Skupštini imade se stara Skupština odmah raspu«
štiti i razpisati novi izbori u najdužem roku od 4 (četiri) meseea. Obzirom na
te članove Ustava, tko onda može da bude prorokom od nas, da godinu dana
unapred znade i predvidi, kada će Kralj biti prisiljen da upotrebi i jedno i
drugo svoje pravo, što mu daje čl. 52.. 126. ili ko može da predvidi, kad če
se Narodna Skupština hteti da posluži svojim pravom, što joj ga daje 126.
član Ustava. Zar pri današnjim nesređenim kako vanjskim tako i unutarnjim
prilikama nepostoji velika vjerojatnost, da če se ili Kralj, ili Narodna Skup«
ština poslužiti jednim od tih prava i prije nego li se navrše i produ četiri
godine. 1 tko može da predvidi, neće li se i jedan i drugi zakonodavni faktor
da posluži i više puta i možda u svakoj periodi jednim od tih svojih prava.


Usled takovih prilika i takovog tumačenja 73. člana Ustava te odredaba
drugih članova Ustava, zar nije posve jasno, da se nama šumarskim činovni«
cima gotovo sasvim oduzima pasivno pravo izbora i pored sve one na oko
blage i nedužne ustanove čl. 73. Ustava.


Pa i u onom slučaju, ako bi sesije Narodne Skupštine trajale vazdan nor«
malno po četiri godine nama je onemogućeno kandidovanjc i to iz ovih jedno«
stavnih razloga. Gotovo svi mi šumarski činovnici jesmo sinovi siromašnih
roditelja i bez imetka. Kad bi koji od nas imao namjeru, da se kandiduje on
mora da godinu dana bude bez službe i bez ikakove zarade, a od čega da u
takvom slučaju da prehranjuje sebe i svoju familiju kroz tu godinu, bez ob«
žira na to, da se takvom prilikom svaki od nas izlaže još mnogo većem gubitku
naročito tada kad propadne na izborima. On mora tada da traži ponovo name«
štenje, te dok dobije novo mesto bezuvjetno još mora čekati i biti bez službe
nekoliko meseci. Osim svega toga on gubi na unapređenju, gubi na godinama
službe za penziju, a njegovo mjesto može da bude i popunjeno, te on time
reskira, da ostane bez ikakve službe. Postoji pak velika vjerojatnost, da nam
se sve to u slučaju kandidaeije dogodi i to iz jednostavnoga razloga, što smo
mi šumari najviše od svih činovnika, te od svih drugih mogućih slobodnih
profesija omraženi kod naroda, naročito kod seljaka, a to samo radi toga, što
mi za vrijeme našega službovanja ne možemo da zadovoljavamo svima že«
ljama i potrebama naših savremenika, jer se mi po principima naše struke i
našega zvanja moramo više da brinemo i staramo za buduće generacije koje
posle stotinu godina dolaze poslije nas, nego li za naše savremenike. Mi se
prema tomu prigodom izbora možemo najmanje da poslužimo jeftinom dema«
gogijom kao što je to moguće svim ostalima, pa se radi toga u slučaju kandi«
dacije izlažemo velikome riziku i stavljamo na kocku egzistenciju i nas samih
i naše obitelji.


Očito je dakle da nam je ovim i ovakovim tumačenjem čl. 73. oduzeto
gotovo sasvim pasivno pravo izbora, i pri sasvim normalnim prilikama, a m:«
slimo i tvrdog smo uvercnja, da to nikako nije niti je mogao biti cilj i namjera
samoga ustavotvorca, da nam oduzme to veliko pravo.




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 56     <-- 56 -->        PDF

408 Za pasivno izborno pravo šumarskih činovnika.


Iz ovoga gornjega našega kratkog izlaganja držimo da svaki može doći
do osvedočenja da je ovakovo tumačenje odredbe 73. člana Ustava i nepras
vično i nedemokratski a i pravno sasvim nedopustivo obzirom na velike prin»
cipe našega Ustava, da su svi građani pred zakonom jednaki i da se nitko
bez presude i istrage ne može kazniti.


Da je ovakovo tumačenje odredbe spomenutoga 73. člana i direktno
štetno po naše čisto nacionalne interese iz socijalno = političkih i državno»
tiskalnih razloga držimo, da je to još očevidnije i jasnije.


Preko dvije petine celokupne površine naše kraljevine broji se šumskim
zemljištem i obraslo je šumom; 80 % stanovnika našega naroda, cijeli seljački
stalež kroz cijeli svoj život upućen je na šumu. Ona mu sa svojim produktima
podmiruje sve njegove najnužnije i najglavnije potrebe za život, jer on od
drveta gradi svoje kuće za stanovanje kao i sve ostale gospodarske zgrade,
potrebne mu za njegovo blago, te od drveta izrađuje veći deo svoga poljo»
djelskog oruđa, a drvo ga greje i brani od zime. Šuma i šumski pašnjaci naro»
čito u gorskim krajevima odhranjuju sve njegovo blago i marvu sa kojom
on obrađuje svoja polja, a to blago je jednim od glavnih prihoda našeg seljaka,
koje je istovremeno jedno od vrlo važnih prihoda i za samu državu. S druge
strane mi svuda i na svakom mestu ističemo naše veliko nacionalno bogastvo
i to veliko bogastvo u pretežnom djelu leži u našim šumama. Najjača i najs
glavnija naša industrija jest drvna industrija, te su drvo i drvni produkti naši
najveći i najvažniji izvozni aitikli. Ta drvna industrija stvara blagostanje ve«
likom broju industrijalaca i tigovaca drvetom, kod koje je industrije zaposleno
gotovo na stotine hiljade radenika. Životni interesi pretežnoga dela našega
stanovništva leže i usko su skopčani sa šumom. Od šume zavisi cijeli opstanak
i blagostanje cijeloga seljačkoga staleža, velikog broja industrijalaca i trgovaca,
malih obrtnika te znatnoga djela radnika. U najskorijem vremenu cijeli jedan
niz zakona, od koje neke sam Ustav predviđa, moraće biti izneseni pred Nas
rodnu Skupštinu na pretres i prihvat. Svi ovi zakoni imadu da što pravilnije
i što korisnije regulišu sve te razne životne interese i da riješe ta mnogo*
brojna i vrlo teška i zamršena socijalno=politička i đržavnosfiskalna pitanja
i probleme. Samo od pravilnoga i mudroga rešenja svih tih prevažnih pitanja
zavisi sva sudbina i blagostanje našega seljaka, kao i procvat i napredak naše
industrije a ujedno procvat i napredak cjele države.


Zar se može dakle nazvati mudrim i državnim postupkom, (jer nećemo
da kažemo prestupkom) da se od rada i raspravljanja svih tih pitanja u Nas
rodnoj skupštini isključe baš šumarski stručnjaci t. j . oni ljudi, koji su po
svojoj spremi i po svome zvanju jedni od najpozvanijih, da u svim tim pita»
njima dadu svoja stručna i kompetentna mišljenja na najkompetentnijem mestu
ljudi, koji će moći hteti a i znati, da sa stručnoga stanovišta brane sve one
i po narod i po državu dobre i korisne predloge i od onih jeftinih demagoga,
koji često puta brane sitne i sebične interese pojedinih grupa i skupina i to
samo za ljubav glasova u Narodnoj Skupštini, neobazirući se mnogo na interese
celine i države, a takovih demagoga imade vazda i uvjek svaka skupština,
svih vremena i svih nacija.


Pa baš preko i pomoću ovakovih stručnjaka Narodna Skupština može
da vodi korisnu, važnu i uspešnu kontrolu nad radom onih upravnih oblasti,
kojima su ova velika narodna blaga poverena. Oni su najpozvaniji od svih,
da ocene u koliko u svakom pojedinom slučaju upravne oblasti vode takvu




ŠUMARSKI LIST 6/1922 str. 57     <-- 57 -->        PDF

Za pasivno izborno pravo šumarskih činovnika. 409


upravu koja je od koristi i po sam narod, naročito našega seljaka, a i po
čistodržavne fiskalne interese.


Dubokog smo zato uvcrenja da je ova i ovakva odredba odnosno turna»
čenje čl. 73. našega Ustava, kako već spomenusmo, direktno štetno po naše
nacionalne interese iz socijaino«političkih i državnosfiskalnih razloga.


Narodna Skupština u najskorijim danima imade da donese novi izborni
zakon. Jasno je, očigledno i bjelodano, kako već istakosmo, da se ovakovim
tumačenjem čl. 73. — uzevši u obzir i druge članove, naročito čl. 52. i 126.
Ustava — gotovo sasvim oduzima nama šumarskim činovnicima pasivno pravo
izbora t. j . najvažnije pravo jednoga slobodnoga građanina. Isto je tako jasno
i bjelodano, da namjera samog Ustavotvorca nije bila niti je mogla biti da se
tomu članu dade u tako velikome stepenu tako nedemokratska i reakcionarna
sadržina. Namjera Ustavotvorca mogla je biti i bila je bezuvjetno samo ta,
da se šumarskim činovnicima oduzme prilika, da nezakonitim i nedozvoljenim
sredstvima utiču na slobodu izbora.


Mišljenja smo zato, da je imperativna dužnost Narodne skupštine, da u
svome izbornom zakonu dade jedno ispravno i pravično tumačenje čl. 73.
Ustava, kako je i sam Ustavotvorac imao namjeru da dade, ali mu je samo
možda nespretnost stilizacijom dao sasvim drugi sadržaj, te da se i nama
šumarskim činovnicima prizna pasivno pravo izbora i omogući kandidovanje
kod svih a naročito već kod prvih narednih izbora, za koje ne možemo da
znamo kada će biti, a mogu da budu prije, nego mi možemo da zamislimo.


Mišljenja smo, da bi se u novi izborni zakon mogla po prilici dati sledeća
forma: »Šumarski činovnici ne mogu se kandidovati u onim
okruzima, županijama i oblastima, na čijoj se teritoriji
nalaze u službi poslednje (ili poslednje tri godine) godinu
pred same izbore, sem, ako se godinu dana prije nijesu
zahvalili na službi. Činovnici Ministarstva Šuma i Rud«
nika imaju pasivno izborno prav o.«


Ovakova ili slična odredba u novom izbornom zakonu tumačila bi pravu
namjeru Ustavotvorca, a istovremeno s ovakovom stilizacijom postigao bi se
isti onaj cilj, koji ima sadanji čl. 73. Ustava, za kojim je Ustavotvorac išao.
Takvom odredbom nebi se u nikojem pogledu krnjio i menjao sam Ustav,
nego bi to bilo samo istinsko pravo i autentičko tumačenje čl. 73. Ustava,
koje mu inače daje sasvim drugi sadržaj.


Tvrdo osvjedočeni, da je naša molba odnosno naš zahtev potpunoma
pravilan i opravdan, te koristan i po sam narod a i za samu državu, te vrlo
osvedočeni, da Narodna Skupština uz dobru volju može, a da je istovremeno
i vlasna i dužna u novom izbornom zakonu dati prava i istinski smisao čl. 73,
Ustava, koji mu je sam Ustavotvorac namjeravao dati, zato i upravljamo ovu
našu Predstavku Narodnoj skupštini s nadom, da će se toj našoj molbi potpuno
izaći u susret u smislu gornjega našega izlaganja.


Na koncu mislimo, da smo u pravu izjaviti, ako bi se ipak dogodilo
i protiv svakoga našega očekivanja, da se bud koja stranka iz bilo kakovih
mu drago razloga usprotivi našoj pravičnoj i patriotskoj zamolbi, da je naša
sveta dužnost takovu stranku smatrati nepatriotičnom, koja radi protiv naj*
važnijih narodnih i državnih interesa te konsekventno tome, da su članovi
našega Udruženja bez izuzetka i bez obzira za njihovo dosadanje stranačko