DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1930 str. 50 <-- 50 --> PDF |
zemlji i omogućujući, da ih zemlja postepeno i lagano primi, .usisa u se jedan vrlo velik deo, što inače zemlja ne hi mogla učiniti, jer se voda u mnogo većoj meri skuplja i otiče po površini, nego što je zemlja u stanju da primi i usisa u se za vremc pa danja. Te tako primljene i usisane vodene mase skupljaju se postepeno u veće ili manje podzemne vodene rezervoare, bazene, ili se lagano kreću ispod površine u raznim pravcima, da opet negđe izbiju na površinu, ali umirene i blage »kao jagnjad«, dajući samo okrepu i život. Ove vodene mase, koje se naročito pomoću šuma skupljaju u zemlji, izbijaju ponovo na površinu u obliku mnogobrojnih, manjih ili većih, često prekrasnih vrela, od kojih nastaju kasnije (pomoću pritoka) potoci, reke i rećine, a Inajveći deo tih vrela služi za okrepu, gašenje žeđi i raznovrsnu drugu domaću po trebu ljudima. Nastavak, pojavu, trajanje i život tih vrela omogućuju najvećim delom (samo šume. Kad ne bi bilo šuma zaštitnica, šta bi na pr. bilo od ljudskih naselja, razne i/novine, oranica, livada, cesta, puteva, željeznica itd.? Sve bi to nagle i nabujale vode razorile, odnele i uništile. Poznato je, da šume mnogo regulišu i štetne, jake vetrove i oluje, umanjujući razornu snagu, lome im pravce i čine ih manje štetnim, a više korisnim za vegetaciju i ljudski opstanak, jer zaklanjaju i štite ljude i njihov imetak. One isto tako ublažuju veliku studen, jer ste sigurno mnogi i lično iskusili i osetili ili čuli, da kad se sa nekog otvorenog, nezaklonjenog prostora po hladnom i još vetrovitom vremenu ude u neku veću, gušću šumu, oseti se nagla promena u stepenu hladnoće. Učini vam se kao da ste ušli u neki malo zagrejani prostor i topao zaklon. Šta bi bilo od one mase raznih životinja (ptica, i divljači), da im nije šuma, koje ih štite od hladnoće, velikih snegova, leda i i ostalih nepogoda, od čoveka, pa i jedno od drugog, jer gdje hi se inače sklonio onaj ogroman broj živih stvorova, koji žive u šumama?! U tom je pogledu šuma jedan veliki dom, u kojem je sklonjeno bezbroj živih bića. Isto se tako zna, da šume u velikoj meri ublažuju i regulišu velike žege, utiču na velike suše, jer su šume u svako doba veliki rezervoar vlage, kojom one postepeno, za vreme velikih letnih žega, suša i vrelima ublažuju okolnu ugrijanu atmosferu i daju vlagu okolnim zemljištima, pa tako čine onde život ugodnijim, a zemljišta rodnijim i lakšim za obradu; jednom reći u mnogom olakšavaju i omogućuju ljudima život. Ima još jedna zaštita za ljude i ljudska naselja, koju pružaju šume, a to je zaštita od tako zv. lavina, snežnih usova, koje su pojave istina rede, jer dolaze samo u nekim visokim, golim planinskim krajevima i mestima, ali su ipak jedna opasnost za ljude i njihovu imovinu. Slično je s otiskivanjem i otkidanjem velikog kamenja i stenja sa strmeni iznad ljudskih naselja, naročito za vreme potresa i za velikih dugotrajnih kiša; kao što se to na pr. dešava u Hercegovini. Sve to izostaje gdje ima šuma, koje to onemogućuju. 6. Šume kao ekonomsko vrelo ili izvor materijalne koristi i blagostanja. Lako je dokazati, da su šume jedno od najvećih nacionalno-ekonomskih vrela, a naročito ondje, gdje su brdski, šumoviti krajevi i gdje druge privredne grane — kao /poljoprivreda, stočarstvo, voćarstvo, industrija i zanati — nisu razvijene ili nemaju uveta za svoj opstanak i razvitak, pa je stanovništvo upućeno na šumu za sve, što mu treba za opstanak. Nešto je slično i u ovim ovdje krajevima, koji su za više od 75% površine pokriveni šumama, a od ovih opet oko 80% četinjače — dakle šume, koje daju najbolje, najpcdesniji najrentabilnije drvo za rad, trgovinu i preradu. Ovde je istina, šum. privreda kombinovana donekle sa poljoprivredom, stočarstvom i liva jdarstvom, ali su šume ipak jedan od najvažnijih izvora narodne zarade i prihoda, odnosno, one bi to trebale da budu. Samo se nažalost naš ovdašnji svet ne zna i ne će da koristi ovom eps´ploatacijom ogromnih državnih, pa i znatnih privatnih šuma 256 |