DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7/1931 str. 47 <-- 47 --> PDF |
Tako grupisane i izložene štete, po direktnim njenim uzrocima, mogu nam dati dosta ubedljiv pojam, da je rat sa svojim mnogobrojnim komponentama načinio u šumama mnogo veće i ozbiljnije štete, nego što bi se inače moglo pretpostaviti. Međutim pri izlaganju ratom izazvanih šteta u šumama naše države potrebno je ukazati na ove tri okolnosti: 1) da su tim štetama bile neposredno izložene u glavnom šume u granicama predratne Srbije i Crne Gore, dok su šume u ostalim delovima naše države bile manje-više izvan ratnih zona; 2) da su mnoge štete u tim šumama ostale nedovoljno ili uopšte nezapažene usled posleratnih prilika, a isto i zbog primitivnog i neuređenog stanja samih šuma; 3), da ratne operacije na teritoriji naše države nisu vršene uz pripomoć svih onih savremenih tehničkih sredstava (bojni otrovi, tenkovi, oklopljeni vozovi itd.), niti su te operacije uzimale onako ogromne razmere, kako je to bilo na pr. u Francuskoj. Prema tome štete u našim šumama nisu bile tako očigledne, kao što se to moglo videti po mnogim mestima francuskog bojišta. Šuma posmatrana sa vojničkog gledišta. Da bi se moglo potpuno razumeti, zbog čega su šume bile tako često izložene raznovrsnim štetama od ratnih operacija, vredno je izneti nekoliko karakterističnih podataka, koji u vojsci služe kao uputstva za vođenje´borbe u šumi. Interesantno je, da su ova pravila vojničke taktike doneta većim delom na osnovu već poznatih primera i iskustava iz svetskoga rata. Ta vojnička taktička pravila preporučuju šumu kao vrlo pogodno mesto u ratnom manevrisanju, a naročito u borbama. Šume pružaju zaklon od pogleda sa zemlje i iz vazduha, što u velikoj meri otpada zimi, kada nema lišća. Vatreno dejstvo protiv većih šuma, a naročito onih sa visokim drvećem, gustim granjem i šiprazima biće jako smanjeno. Šume su jako izložene opasnosti od plavljenja gasom. Interesantno je i uputstvo za artilerijsko dejstvo u šumi: Bočnu neprijateljsku vatru iz same šume treba sprečiti vatrom sopstvene artiljerije. Često se sukobi u šumi dešavaju na kratkim rastojanjima, u kome slučaju taktika preporučuje upotrebu ručnih granata, bombi i bajoneta. U prostranijim šumama upućuje se na utvrđivanje proplanaka i drugih pogodnih delova, mitraljezi se postavljaju i na drveću, a kroz šumu se preporučuje izrada prošeka, koji se stavljaju pod uzdužnu vatru, pa tako služe kao prepreka neprijateljskom kretanju. Sve ovo daje nam jasnu sliku, kolike moraju biti štete u onim šumama, oko kojih su vođene borbe, a takovih je šuma bilo u izobilju, kada se shvati njihova privlačivost za ratne operacije. Ratne operacije u našoj državi s obzirom na šumska područja . Kao što je već istaknuto, ratne operacije u našoj državi za vreme svetskog rata bile su ograničene samo na izvesne pokrajine. U zoni ratne akcije nalazila se Srbija, a naročito njen severo-zapadni i zapadni deo, severo-zapadni deo Crne Gore i južni deo Srbije. Ostali delovi države, u koliko su i bili u ratnoj zoni, pretrpeli su štete u šumama, koje se mogu smatrati samo kao posledica ratnih i posleratnih prilika. Šume u Srbiji i Crnoj Gori bile su za vreme rata izložene najvećim štetama. U prvom redu preko godinu dana vođene su borbe u severnoj i severozapadnoj Srbiji i severozapadnoj Crnoj Gori, a posle toga austrougarska okupacija vršila je trogodišnju bezobzirnu eksploataciju tako, da kad se približno proceni, u koliko je to moguće, sva ta šteta iznosi oko 185,000.000 dinara u zlatu, što u današnjoj vrednosti dostiže sumu od oko 23-2 milijarde dinara. Na koje se načine štetila šuma u ratu? Rat, kao jedno nenormalno stanje ima svoju specijalnu psihozu — psihozu destruktivnosti i ubijanja. Čak i u mirno dobskim prilikama teško je priviknuti čoveka i vaspitati ga, da šumu smatra kao opšte 349 |