DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1933 str. 17 <-- 17 --> PDF |
Dozvoljeno je dakle sakupljanje otpadaka i leževine i stanovnicima tadanjih vojno-krajiških komuniteta. Da su dakle stanovnici ovoga, a eventualno i nekih drugih komuniteta, imali od ranije kakova prava drvarenja u državnim šumama, ne bi im trebalo podeljivati ovo pravo. koje. kako ćemo videti, i nije bilo od neke naročite koristi. Iz toga sledi, da je kasniji kralj, resript iz godine 1877. zatekao grad Kostajnicu samo sa ovom, zbog izuzetnih prilika, malo vrednom povlasticom. Naposletku, bilo bi važno znati, kojim je povodom i došlo do ovoga februarskog reskripta, jer bi se time ovo pitanje jasno osvetlilo. Iz raspoloživih akata to se nije moglo ustanoviti. b) Bjelovar. Pravo stanovnika ovoga komuniteta na besplatno ogrevno i građevno drvo zasnivalo se u prvim počecima na Patentu o kolonizaciji iz godine 1763., te na Normi, koju je Marija Terezija izdala god. 1771. Tačka 15 te Norme, koja se odnosi na ovaj komunitet, razabire se iz dokumenta broj 1, koji sledi na kraju ovog rada. Kasnijim rešeniem broj 2849 iz 1779 godine to je pravo produženo i ujedno protegnuto i na nove koloniste (dokumenat broj 2). Pešenjem broj 3173—1807. ponovno je produženo besplatno izdavanje drveta i žirovine za vlastitu potrebu. Ali obrtnici imaju da plate taksu za drvo potrebno za vršenje zanata (dokumenat broj 3). Primećuje se, da je ovo rešenje doneto iste godine, kad i temeljni krajiški zakon (1807. god.), kojim je uređen i donekle popravljen položaj Krajišnika. Ali več nakon nekoliko godina, rešenjem dvorskog ratnog saveta broj 4953 od 14. nov. 1819. (dokumenat broj 4), to je pravo ukinuto, jer da se besplatno građevno drvo imalo izdavati samo novim kolonistima iz godine 1764. U aktu se doduše nigde ne spominje pravo na besplatno ogrevno drvo. ali iz smisla i teksta sledećeg reskripta razabire se, da je i to pravo bilo ukinuto. Kako će se kasnije videti, to je bilo u doba opšteg neraspoloženja prema svim komunitetima bez razlike. Izgubljena prava nekim se komunitetima povratiše tek reskriptom iz god. 1877. Kralj, reskriptom od 18. juna 1818 — .. 3096, Generalna komanda u Zagrebu R. 2644 od 3. jula 1818. (dokumenat broj 5), to je pravo vraćeno i ujedno određena pripadnost od 10 hvati ogreva godišnje po domu." Karakteristično je, da se na mesto ranijeg izraza Orantze r u tom reskriptu spominju pravi kućevlasnici (... den wirklichen Hausbcs i t z e r n ...), kojima jedino pripada podeljeno pravo. Ostalim stanovnicima bez kuće (... iibrigen unbehausten Einwohnern) to pravo ne pripada. Držimo li međutim u vidu, da su po § 3 temeljnog krajiškog zakona iz godine 1807. u to doba nekretnine mogli sticati samo stanovnici, koji su uzdržavali prave krajiške vojnike, to se u to doba pojam kućevlasnika posve podudara s pojmom obligatnog krajiškog vojnika. Stoga je posve razumljiva i logična daljnja odredba pod t. 3 istog reskripta, da se ogrevno drvo ne može izdavati onim stanovnicima, koji nemaju kuće (unbehausten Einwohnern), jer pored ostalih nedostataka, nisu mogli da stave na raspoloženje trupama svoje stanove za konačenje (Einquartierungen), što je također bila jedna od važnih vojnih dužnosti stanovnika bivših komuniteta. Zanimivo je, da pravo na besplatno drvo ^^ Za današnje je pojmove ta pripadnost velika. Ali za ono doba, kad je pripadnost komandujučeg generala Slavonije iznosila lOO hvati, pukovnika 75, župnika (paroha) 80, a kapetana 36 hvati, ne sme se smatrati prevelikom (Vaniček II., str. 605). 15 |