DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4/1933 str. 11 <-- 11 --> PDF |
Konačno u polemici sa P. E. M u 11 e r o m, ´koji tvrdi, da smreke u južnoj Švedskoj nema zato, što još nije tamo prodrla, dokazuje D e n g 1 e r navodom temperatura u mjesecu julu i februaru za pojedine postaje u Švedskoj, da smreka tamo prirodno ne prodire, jer je ondje za nju preblaga klima, te da tu imamo posla sa čistom klimatskom granicom i to toplinskom zimskom granicom (s. 98—108). Ovu tvrdnju proteže Dengler i na Njemačku, te prirolazak smreke u Schleswig-Holsteinu, Rheinlandu i Westfalenu tumači time, što ta područja leže unutar granice .... (koji je izrazita biljka oceanske klime) i unutar granice 0" C izoterme mjeseca januara. To se isto tiče istočnonjemačkog primorja, M.ecklenburga i Pommerna, koji doduše granicu .... i 0"-izoterme nešto prekoračuju, ali se još uvijek nalaze unutar Drudeove glavne granice atlantskog grmlja prema istoku. Na drugim se mjestima nalaze komplikacije, zbog kojih nije slika tako čista kao u južnoj Švedskoj. Tako je u velikom dijelu zapadne Pruske, Poscna i Marka uzrok njezinom nepridolasku, jer je to izrazito suho područje, gdje su godišnje oborine manje od 600´ mm. Izolirani pridolazak smreke kod Luneburga tumači Dengler tako, da su ondje njezina današnja prirodna staništa ostaci negdanjeg većeg područja, te da su one tu kao zadnje straže preostale u borbi sa novim konkurentom bukvom. Zašto nema smreke na najvišim vršcima zapadno od Thiirinške šume. to Dengler ne može da rastumači, te ostavlja ovo pitanje neriješenim. Pisac razjašnjuje škodljivo djelovanje blage zime na smreku tim, što mladi izbojci prerano potjeraju, te biljka zbog toga jako stradava od kasnih mrazova. Osim toga u blagoj je klimi njezino spužvasto mekano drvo vrlo neotporno protiv napadaja parazita, pa im lako podlegne (s. 108—113). Navedena tumačenja i zaključci Denglerovi o graničnim linijama horizontalnog rasprostranjenja smreke u južnoj Švedskoj i Njemačkoj od principijelne su važnosti za proučavanje ovog pitanja u Gorskom Kotaru. Rrdske mase Velike Kapele i Pisnjaka pod neposrednim su utjecajem toplih južnih zračnih struja, što dolaze sa Jadranskog mora. Te struje nose velike množine oborina i toplina njihova ne može ostati bez utjecaja na prosječnu temperaturu dvaju zimskih mjeseci: januara i februara. Zime postaju u najvišim regijama blaže, uslijed čega oceanski obojena klima više prija bukvi, dok smreka ostaje potisnuta u niže nadmorske visine. Minimalna godišnja prosječna množina oborina u iznosu od 600 mm, koja utječe na granicu rasprostranjenja smreke u zapadnoj Pruskoj i Posenu, neće biti od iste važnosti za područje Gorskog Kotara, gdje prosječno 75% oborina padne izvan vegetacione periode, te se zbog karaktera kraškog terena može uzeti da su za vegetaciju izgubljene. Zbog geografskog položaja, zbog edafskih i klimatskih prilika znači godišm´e 600 mm oborina za zapadnu Prusku i Posen sasvim nešto drugo, nego za kraško područje Velike Kapele i Risnjaka. Gdje na sjeveru godišnje padne više od 600 mm oborina, ondje uz onu klimu, edafske prilike, podzemnu vlagu i umanjeno ishlapljivanje stoji smreki na raspoloženju za vri´eme četirimjesečne vegetacione periode vjerojatno ona množina vlage, koju reprezentira 600 mm oborina. Polazeći s ove pretpostavke, to ću kod razmatranja ovog pitanja za područje Gorskog Kotara uzeti obzir onu množinu oborina, koja ondje prosječno padne za vrijeme četerimjesečne vegetacione periode. 225 |