DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7/1935 str. 34 <-- 34 --> PDF |
Pored Krasa nalaze se u Južnoj Srbiji, poznate po većem obimu, Makedonske goleti. One su pod drugim geološkim i klimatskim uslovima postale puste površine, u glavnom uslovljene istočno kontinentalnom klimom, uz stepski karakter i naročito peščano-suve i šture forme zemljišta. Treća forma zemlje, koja je ovako izuzeta i ovamo uvrštena, su područja živog peska. Njega u našoj državi u srazmeri prema Krasu i Goletima ima u manjoj meri i nigde tako rasprostranjenog kao na pr. u Francuskoj ili u Nemačkoj. Kod nas se nade u tipičnoj formi većeg obima samo oko Deliblata u Banatu, a ponešto i duž obala Dunava pre i posle Đerdapa, te kod Đurđevca kraj Drave. Ovi oblici zemaljske površine po svome su značaju ili neplodno zemljište ili šume ili šikare ili pašnjaci. Poljoprivredno zemljište vrlo je retko i u malim površinama. Velik deo tih zemlijšta danas se eksploatiše najekstenzivnijim načinom paše, tako neracionalno, da podseća gotovo na nomadske načine pašarenja. Da su ovi oblici zemlje zauzeli ovako ogromne površine, leži donekle u fizičkoj i hemičkoj osobini njihovoj, u klimatskim prilikama, a donekle i u dejstvu ljudskom već iz davnih ranijih vekova. Današnja generacija uočila je svu privrednu štetu, koja leži u tom ogromnom kompleksu zemlje, jer se vrlo slabo iskorišcuje, te predstavlja gotovo mrtvu neplodnu i neiskorištenu površinu, koja se iz dana u dan kvari i slabi. Ne samo socijalni razlozi, već i higijenski, kulturni, a naročito privredni traže, da se problem tih tako reći pustih površina u našoj državi resi što pre i što bolje. Prvi pokušaj velikog i integralnog stila učinio je nov zakon o šumama, koji je radi sistematskog i jednoobraznog postupka (§ 112) sve ove površine potčinio izvesnom postupku, po kome se ima u glavnom apsolutno šumsko tlo izdvojiti, te privesti šumskoj privredi, dok bi se imali na ostalim površinama melijoracijom pedoloških prilika ostvariti dobri pašnjaci, koji će moći zadovoljiti potrebe tamošnjeg stanovništva. Prostrane površine imaju se dakle pretvoriti u bolje i hranjivije pašnjake, a uz niih možda isto toliko uzgajene šume. Na taj će način tlo, koje danas upravo zjapi pusto i neplodno, u buduće moći pružati raznolike mogućnosti egzistencije višestrukom stanovništvu, te nadomestiti pošumljenjem i sve one za šumu izgubljene površine, koje su zbog relativnosti svoga staništa pretvorene u zemljišta sa boljom vrstom zemljoradnje. I za krš, kakogod je inače uočljiv oblik toga zemljišta, ipak ni nauka ni zakonodavac nisu do sada dali zadovoljivu definiciju, jer se i kraški karakter menja prema prilikama položaja, naseljenosti, blizine saobraćaja itd. Za određivanje zemljišta, koja se imaju pošumiti uz paralelnu melioraciju pašnjaka, ustanovljene su zakonom naročite mešovite stručne komisije (§ 94), koje imaju svoj zamašan zadatak u roku od pedeset godina završiti (§ 93). Tehnički je posao po dosadašnjim iskustvima u pošumljenju krasa svakako moguć, samo ako budu dovoljna finansijska sretstva blagovremeno na raspoloženju. S obzirom na pitanje pojma »šume i šumskog zemljišta« u smislu zakona moramo konstatovati, da dolazi za pošumljenje ovim postupkom u obzir samo apsolutno šumsko tlo, ali je dato pod nadležnost označenih komisija mnogo više od apsolutnog šumskog zemljišta naime uopšte svo kraško, golo i živim peskom pokriveno tlo (§ 96). Predviđena komisija 320 |