DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1938 str. 15 <-- 15 --> PDF |
(kao ni crni bor) duboko tlo, pa zato može da uspijeva i na kršu i na pješčanom tlu, pa prema tome i na vrlo mršavom serpentinu. Trebalo bi dakle potanje ispitati omoriku na Zlatiboru, kako bi se utvrdilo, da li se tu radi o posebnoj »tipičnoj vrsti« ili je to naša obična omora, poznata pod imenom Picea excelsa dotično Picea vulgaris (po Beissneru). I za bijeli ili obični bor (Pinus silvestris) kaže profesor Novak, da ga ima dosta na serpentinskim brdima Zlatibora, ističući to kao važnu činjenicu. Po mome mišljenju ovu bi vrstu bora trebalo s obzirom na morfološke i fiziološke osebine detaljno ispitati, jer nije isključeno, da anatomska grada iglica i šišarica varira kod običnog (bijelog) bora, koji se, kako znamo, rasprostire u geografskom pogledu po raznim krajevima svijeta. Ima ga i u toploj klimi Španije kao i u najstudenijim krajevima Rusije i Sibirije (Lapland), a jednako i na raznim nadmorskim visinama počevši od 350 pa sve do 2000 m (Pireneji). Nadalje je poznato, da se ova vrsta lako prilagođuje boniteti tla, pa je jednako otporna i protiv studeni i protiv toplote. Raste i na teškom tlu (ilovači) i na pijesku i na močvarnom zemljištu. Sve ove dobre osebine s obzirom na stojbinu govore, da bi mogao dobro uspijevati i na mršavom serpentinskom zemljištu, koje se vrlo teško rastvara. Dolazimo do jedne posebne vrste bijelog bora, koju je profesor Novak nazvao Pinus silvestris »deeumbens« i za koju vrstu kaže, da je irna u mjestu Zborište, na granici Bosne na Mokroj gori, na nadmorskoj visini´ od 1540 do 1560 m. Za razliku od običnog (bijelog) bora ovaj bor ima po Novaku kraće iglice (2.50 do 3 cm), gušće poredane, oštrije nazubljene i često zavijene. Smolni su hodnici često na periferiji epiderme (tjemice) ili su u sredini parenhima (srčike). Šišarice stoje da kraćem dršku i svuda su naokolo dobro razvijene. Za ovaj bor Novak kaže, da sliči na Pinus pumilla (klekovinu), kojeg su šišarice jajaste, okrugle i tupe, usađene medu granama i uspravne, a pošto se raspanu, vise horizontalno. U apofizi je ekscentrični pupak, pa se od običnog bora dobro razlikuje anatomijom i bojom iglica, korom i šišaricama. Za crni bor (Pinus nigra, p. laricio austriaca) tvrdi profesor Novak, da se nalazi svuda na Zlatiboru, a naročito na sjevernim ekspozicijama i to u tipičnoj formi. Ta tipičnost postoji u anatomiji stabla i kore, koja je pepeljaste boje. Ima ravne i kraće iglice (5 do 7 cm). JSnopići su sklerenhimatični pod epidermom u 2 do 3 reda poredani. Šišarice imaju manju apofizu, ljuske su na vrhu okrugle, a prema bazi malo oduljene. Ovog bora po prof. Novaku ima svuda od 750 do 1150 met. nadmorske visine, a osobito na južnim stranama brda: Gole glave, Prepelišta, Trnjaci, Visa i Viogora. Da bi se utvrdile činjenice, da se ovdje ne radi o nekoj osobitoj vrsti crnog bora, navodim da je već N e i 1 r e i c h označio P. laricio autriaca istovjetnim sa Pinus laricio Poiret, koji raste na Korzici, dakle na dva sasma suprotna geografska položaja. Pa il H a 1 s k y je Pinus 1 austriaca svrstao zajedno sa P. laricio Arnold, označivši ih kao sinonime, jer nemaju nikakve posebne morfološke i biološke razlike. Botaničari su proučavali anatomiju iglica sa četiri vrste crnog bora (P. 1. austriaca, P. poiretiana, P. pallasiana i P. Salzmani), pa je nađena veoma mala razlika u debljini iglica, koja je za sve četiri vrste poprečno 1.50 do 2 mm. Detaljnom anatomskom analizom utvrđena je 13 |