DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7/1938 str. 24 <-- 24 --> PDF |
I. Planine. Strogo uzevši ovako se mogu nazvati samo one gole i slabo obrasle površine, koje se prostiru u alpskoj zoni iznad ruba visokih šuma. Uslijed visokog položaja i nepovoljnih klimatskih prilika, koje tu vladaju, ne može na njima šuma uspijevati, pa su zato ostale gole. Na planinama je ljetni period, u kojem se vegetacija razvija, prekratak. Drvni ljetni izbojci ne mogu odrveniti i u tome je razlog, da tu šuma ne može uspijevati. Kasni i rani mrazovi skraćuju period razvoja i tako sprečavaju rastenje drvne vegetacije. Kasni mrazovi traju sve do konca maja, a drugi rani počinju već u drugoj polovici avgusta. Ciklus života vegetacije kraći je od 3 mjeseca, pa radi toga u tim visinama nije nikada šume ni bilo. One su po prirodnim zakonima vječito ostale gole (waldlos) i samo se pašom u ljetno doba iskorišćuju. Travom i sočnim biljem svuda obiluju. Na planinama postoje stalna čobanska naselja (mahale, stanovi ili katuni). Te su kolibe naseljene samo u ljetno doba, dok traje period redovne paše. Inače svu godinu stoje prazne. Označiti tačno liniju prema nadmorskoj visini između planine i visokih šuma skoro je nemoguće. Ta se linija vrlo često mijenja: prema ekspoziciji i inklinaciji staništa kao i prema vrsti drveća. Za omoru i bukvu mogla bi se uzeti gornja linija, do koje se stabla normalno razvijaju i čine sklopljene visoke šume, između 1500—1700 m nad morem. Munika ide i iznad te linije, negdje skoro do 1800 m. Na južnim i jugoistočnim stranama ide ova granica više, a na sjevernim i sjeverozapadnim ostaje niže. Prema ovome nije moguće tačno označiti ni širinu onoga prelaznog pojasa, na kojemu je šuma od prirode razrijeđena i gdje ne može da uspijeva, jer tu stabla samo kržljaju. Kako iz prednjega vidimo, širina toga pojasa može da se kod nas kreće između 200—300 m apsolutne nadmorske visine. Iz ovoga slijedi, da bi se smjelo uzeti, da gola planina počinje tek između 1600 i 1800 m i ide sve do najviših vrhova, koji u našim krajevima dosižu skoro 2300 m. Kako već spomenusmo, s obzirom na stojbinu i položaje potrebno je razlikovati pašnjake u alpskoj zoni od onih u šumovitoj zoni, pa ćemo ih mi tako il razvrstati. A pošto se na ovome pitanju sudaraju interesi šumara i stočara kao poljoprivrednika, to treba u predmet zaci s mnogo opreza i stvari postaviti na pravo mjesto. 1. Gole planine (suvati) u alpskoj zoni polaze od prelazne zone i naslanjaju se na planine, koje su obrasle šumom. U njima prevladuje polegla šuma, slabo grmlje i pl. bilje. Često su potrgani točilima, stijenama i provalijama. 2. Planine (suvati) u prelaznoj alpskoj zoni, prema pravilniku pl. pašnjaci, to su pašnjaci obrasli poleglom šumom i grmljem, te pojedinačno i grupimično kržljavim i izobličenim stablima visoke šume. Oni čine skupa sa golom planinom alpsko područje. U njima prevladuje polegla šuma, a slabo su obrasli visokom šumom. Bogati su pašom i često puta prošarani bujnim livadama. Obiluju više vodom nego sasvim goli dio planine. 368 |