DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 24 <-- 24 --> PDF |
na zemlji. Poznata je i sama cirkulacija vode, pa ipak smo vrlo često naklonjeni! da ovu pojayu procenjujemo pod izvesnim relativnim okolnostima, koje će nas sa svojim zaključcima udaljiti od same stvarnosti. Tako građevinar vidi u vodi podmuklog i! opasnog neprijatelja u jednom pogledu, dok međutim u drugome vodu procenjuje kao važan faktor, čija je korist nesravnjivo i neuporedivo veća od opasnosti. Kod lekara se opet na vodu gleda sa dvostrukog gledišta. Voda ima značajnunezamenljivu ulogu u higijeni, a s druge strane nosi u sebi veliku opasnost od širenja epidemije. Zemljoradnik u vodi gleda božanstvo, koje može da mu bogato nagradi useve, u koliko ga neka bujica ili poplava ne pokoleba u ovome. Međutim u svima ovakvim slučajevima voda vrši jedan isti zadatak i uvek ide jednome krajnjem cilju, koga postiže raznim srestvima i svojom akcijom, koja je nekad znatno raodifikovana. Razni oblici, u kojima se manifestuje ovaj rad vode, upravljeni su na jedno jedinstveno delovanje, koje kao svoju rezultantu daje opšte nivelisanje naše zemlje. Voda spira i odnosi zemljište sa viših na niža mesta. Zatim ruši čitave planine, morske i rečne obale, rastvara minerale i sve to odnosi i slaže na nižim mestima. Obične čiste vode imaju u sebi znatne količine rastvorenih minerala, a brdski potoci nose u sebi često ogromne količine mineralnog materijala, koji po svojim dimenzijama predstavljaju čitave stene. S obzirom na šumu postoji jedno opšte načelo, prema kome šuma sprečava spiranje i odnošenje zemljišta, naravno na strmim mestima. Ona pak zemljišta, sa kojih bilo iz kojih razloga posečemo šumu, vrlo brzo ogole, ako su na strmim padinama; voda sa takvog zemljišta ispere i odnese i najmanji delić plodnog zemljišta, tako da ubrzo imamo pred očima sliku pustoši ogolelih stena. Međutim ovu pojavu moramo malo dublje promatrati, jer se u njoj nalaze izvesne relativne manifestacije, koje rad vode predstavljaju u jednom drugom obliku, no što je to u samoj suštini. Neosporno je, da zemljište, sa koga smo posekli šumu, bude od vode ispirano u tolikoj meri, da ubrzo imamo gole stene, ali se ovde postavlja pitanje, da li šuma na jednom takvom mestu zaista sprečava spiranje i odnošenje materijala sa pedološkog i geološkog sloja zemljine površine. I pored toga potrebno je ceo ovaj proces dovoljno rasvetliti, kako bi se osetio ceo mehanizam odnosa, koji postoji između šume i tih slojeva zemljine površine. Tu ćemo ubrzo doći do zaključka, da šuma doduše sprečava spiranje i odnošenje zemljišta, ali ne sprečava raspadanje geoloških slojeva. Pa ne samo što šuma ne sprečava ovo raspadanje, nego ona snažno forsira ovaj proces, tako da ono sprečavanje ispiranja ostaje po kvantitetu u znatno slabijim razmerama. Šuma uopšte mnogo bolje služi procesu raspadanja stena, no što bi to učinili bilo kako jaki i! obilni vodeni taloži. U ovome radu šuma se prikazuje kao vrlo efikasan i komplikovan instrument vode. Priroda je u svome stvaranju i uopšte u samoj suštini svoga materijalnog inventara jako diferencirana i to ne samo u oblasti mineralnog 22 |