DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 34 <-- 34 --> PDF |
području dođe do nagle provale oblaka, koja bi veću količinu vodenog taloga dala u relativno kratkom vremenu i time smanjila određenu količinu onoga taloga, koji) je obično zapažen u toku jedne godine. Važnost ovakvih podataka o količini i, što je za bujice još važnije, o intenzitetu vodenih taloga, leži u jednoj opštoj statističkoj vrednosti, koja može da posluži! kao baza za proučavanje i iznalaženje izvesnih konstantnih odnosa u rasporedu vodenih taloga na našoj Zemlji. Ako bismo imali takve podatke za period od nekoliko stotina godina, verovatno bi se izveli vrlo interesantni zaključci, koji bi; dali više svetlosti u samo pitanje odnosa, koju postoji iizmedu šume i vode, a prema tome i između šume i postanka bujica. Pojava bujičnih voda u rano proleće usled naglog topljenja snega i u jesen usled dužih´ kiša ima izvesnih karakteristika, iz kojih se može jasnije videti1, u koliko šuma uspeva da utiče kao regulator oticanja bujičnih voda. U ovakvim prilikama šuma je često u mogućnosti da velike količine vode zadrži u svojim krunama ili u svome naročito pogodnom tlu. Tada vidimo, da šuma zaista uspeva da savlada ili bar ublaži naglo skupljanje velikih količina vode. Prema tome može se često opaziti, da u ovakvim šumskim područjima veoma rctko dolazi do velikih navala bujičnih voda usled topljenja snega ili usled jesenjih kuša. Međutim ovi isti! uzroci! u područjima, koja su ogolela, stvaraju silne bujice, koje obično čine velike štete. Ako razmatramo i! dalje šumsko područje od 1000 ha površine, o kome je već bilo reci, dolazimo i do drugih zaključaka, iz kojih se vidi onaj pravi! i nesumnjivi uticaj, koji šuma vrši na režim bujica. Računajući! da je ovo područje pokriveno šumom , čija je prosečna starost 30 godina; onda imamo drvnu masu od približno 1.00 m3 po hektaru za bukvu, 250 m3 za bor, a 300 m3 za smrču. Sa našeg gledišta, interesantna je ona količina vode, koja se u ovoj drvnoj masi nalazi! vezana. Iz ranijih podataka možemo računati, da je u ovoj drvnoj masi vezana izvesna količina vode, koja iznosi, redukovana na tlo, jedan sloj od 5 do 14 mm debljine. Posle 20 godina, sa prirastom drvne mase, ovaj će sloj vezane vode biti! povećan na 12 odnosno 28 mm, što zavisi od vrste drveta, boniteta i dr. Ovaj sloj od 28 mm pretstavlja onu količinu vodenog taloga, koji može da padne na zemlju pri najžešćim provalama oblaka u razmaku od 7 do 8 minuta trajanja. I najzad, uzimajući u obzir onu količinu vode, kako je već izneto za pomenuto područje, u iznosu od 38 miliona kubnih metara, koliko se preko godine zadrži u šumi, bilo upijanjem u tlo ili zadržavanjem u krunama, moramo uvideti, da ova količina vode predstavlja godišnji vodeni talog od 380 mm. Ovakav vodeni talog predstavlja više od polovine prosečnog godišnjeg taloga u umerenim klimatskim zonama. Ako se pretpostavi, da bi se količina vodenog taloga održala u istim grani-´ čama i u slučaju, ako bi se u izvesnoj oblasti posekle veće površine pod šumom, tada bi ova količina od 380 mm vodenih taloga došla u mogućnost da stvara i uslovljava velike bujične vode, koje bi se slobodnim slivanjem po ogolelom području pokazale u svojoj punoj razornoj snazi. Ali se ne može pouzdano tvrditi, da bi količina vodenih taloga u takvom slučaju ostala ista. Postoji izvesna verovatnoća, da bi u tom slučaju i 32 |