DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 36 <-- 36 --> PDF |
Oni vazdušnil slojevi, koji se nalaze nad površinom zemlje, zagrevaju se usled sunčeve toplote i kao lakši postepeno se dižu u visinu. Tada se međutim rashlađuju, ali pri tome ipak imaju iznad sebe još hladnije slojeve, tako da onil vazdušni slojevi, koji se od zemljine površine dižu, pokazuju stalnu tendenciju daljnjeg izdizanja. Međutim ovo izdizanje ima i svoje granice. Zemlja,´ koja se svojom rotacijom kreće od zapada na istok, povlači ovim svojim kretanjem i atmosferske slojeve vazduha. Na taj način stvara se kretanje vazdušnih slojeva od zapada na istok i ovo je naročito izraženo u višim i redim vazdušnim slojevima. Ovo kretanje od zapada na istok biva u znatnoj meri izmenjeno usled toplotnih uzroka, koji opet stoje u opštoj zavisnosti od geografske širine i nadmorske visine. Ova dva poslednia faktora utiču na kretanje vazdušnih slojeva, koje se usled toga javlja u više ili manje izmenjenim pravcima. Zagrevanjem velikih vodenih masa javlja se i kretanje toplijih vazdušnih slojeva, koji zauzimam sfere sa manjom gustinom, iz kojih je hladniji vazduh sišao niže. Ovakvo naizmenično kretanje toplijih i hladnijih vazdušnih slojeva opaža se naročito kod nejednakih nadmorskih visina. Mesta- koia se nalaze na većim nadmorskim visinama, imaju mnogo nižu temperaturu i hladniji vazdušni slojevi spuštaju se Sa tih mesta na niže, dok se toplije vazdušne struje kreću na više. U ovakvim okolnostima, koje utiču na strujanje vazdušnih slojeva, šuma, kako izgleda, ima vrlo neznatan uticaj. Ali ako se detaljnije promatra sama mehanika ovih pojava i ako se tačno proceni suština fizičke interpretacije vazdušnih strujanja, onda ćemo opaziti izvesne karakteristike, koje se javljaju kao posledica šume. Temperaturne razlike u šumi i van nje nisu toliko velike. Preko leta ova razlika može da bude i 5° C, dok za vreme zime samo 3—4° C, i to kod četinarskih šuma. Međutim na nekoliko metara iznad šume ne možemo opaziti nikakvu razliku. Iz ovoga se može zaključiti, da u pogledu temperature ne možemo očekivati neki uticaj šume na strujanje vazdušnih slojeva u jačoj meri. Ovakav uticaj postoji jedino u vezi sa razlikama u nadmorsko! visini, gde se za svakih 100 metara visine opaža temperatura za .L C niža. Uticaj šuma javlja se međutim na smanjenje snage vazdušnih kretanja i na brzinu toga kretanja. Tako u šumi brzina vetra osetno opada i, kako je poznato, ova je pojava izražena u takozvanim vetrobranim šumama. Samo kretanje vazdušnih slojeva iznad šume nije niukoliko izmenjeno, i u ovom slučaju šuma ne može imati nikakvog specijalnog uticaja na sam pravac kretanja, jer se u samoj stvari mora računati, da ovde imamo slučaj vazdušnog kretanja, koji je analogan kretanju po golim i nepošumljenim površinama ali sa tom razlikom, što se ovo kretanje ne vrši površinom zemlje u užem smislu, nego po gornjoj površini šume odnosno po površini kruna stabala. U takvom slučaju imamo kretanje vazdušnih slojeva po površini, koja je viša za prosečnu visinu stabala u šumi. Pored ovoga može se u izvesnim prilikama osetiti uticaj šume, ako se razmatra činjen:ca one neznatne temperaturne razlike, koja postoji u samoi šumi i izvan nje. U letnjim naitopliiim danima ova razlika iznosi oko 5° C. Ova razlika ima svoj naročiti značaj što se javlja u najtoplijim časovima i to između 13 i 16 časova. Premda je ova razlika u opštim 34 |