DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu




ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 38     <-- 38 -->        PDF

(si. 7) iz pomenutog bujičnog područjja vidi stablo jasena, koga je bujica
izvalila i ponela niz korito sa padom od samo 7%.


Iz ovih il sličnih primera zaključuju se izvesne karakteristike u
vazdušnim kretanjima, koje su od nesumnjivog značaja pri stvaranju
bujica, i to u izrazitoj zavisnosti od šume. U ovoj pojavi dolaze u obzir
pre svega opšti klimatski i meteorološki momenti u svakom pojedinom
slučaju, ali se može naslutiti, da pri poznavanju najvažnijih i najčešćih
pravaca vazdušnog kretanja može šuma vršiti snažan uticaj na ublažavanje
jakih provala oblaka, a s tim u vezi na stvaranje bujičnih voda
u manjim i bezopasnijim razmerama. Uopšte se ističe potreba, da se
slična osmatranja vrše u pojedinim bujičnim područjima, pa da se
ovakvi momenti uporede s naročitim obzirom na pravce vazdušnih strujanja
u raznim slučajevima, na količinu vodenih taloga i njihov najveći
intenzitet, na orografske elemente, koji imaju opšti klimatski značaj i
kao takvi utiču u izvesnoj meri na periodična ili stalna kretanja vazdušnih
slojeva, i na pošumljenost, ne samo bliske okoline bujičnog
područja nego i udaljenijih reona, koji se nalaze u pravcima kritičnih
vazdušnih strujanja.


Ovakva posmatranja svakako bi rasvetlila odnos između šume i
pojave bujičnih voda, koji se već naslućuje bar kod naglih provala
oblaka, gde svakako postoji izvesna veza sa zakonima vazdušnog kretanja,
a oni su u ovakvim slučajevima još nedovoljno ispitani.


RESUME


Considerations ä regard des effets que font les eaux, specialement les torrents,
sur les forets.


SAOPĆENJA


PROPAGANDA ŠUMARSTVA. NAGLAŠAVANJE MATERIJALNE KORISTI
U PROPAGANDI


U propagandi šumarstva imamo u glavnom dva kruga ljudi: jedan, koji je neposredno
vezan sa šumom (seljak) i drugi, koji ne osjeća, da stanje šuma u njegovoj
bližoj ili daljoj okolici ima ma kakve veze s njegovim životom. Taj drugi krug je t. zv.
malograđanski krug, koji čine u glavnom trgovci´i obrtnici naših »gradova i varoši«,
koje je najbolje označiti imenom trgovišta. Tom krugu ljudi glavna je zarada, a kako
su glavni njihovi kupci seljaci, to posredno njihova jakost počiva na dobroj kupovnoj
moći seljaka. U brdskim krajevima seljak u velikoj većini treba već danas vrela povremene
zarade, a u skoroj budućnosti trebat će je i više. Jedna od prirodnih zarada
je šuma ili bolje trebala ´bi biti i ta je za seljaka najpovoljnija: rad u šumi može vršiti
pored svojih poljskih poslova. Šuma je dakle seljaku bez obzira na vlasnost lijep
izvor prihoda, a preko seljaka i izvor zarade za spomenute trgovce i obrtnike.


U propagandi šumarstva treba ovaj materijalni moment što više iskoristiti, jer
će samo opipljive koristi većinu nas siliti da šumu čuvamo ili podižemo. Za mnoge,
za većinu (pa, i nas šumara) razlozi opće koristi daleko su i volja je slaba žrtvovati




ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 39     <-- 39 -->        PDF

se za neke daleke maglovite nečije dobitke. Tako i malograđanina treba uputiti1, da
je od njegovog ličnog interesa, da ima dobre šume ne samo u njegovoj bližoj okolici
(na ipr. za nedeljni ili blagdanski izlet ili teferič) nego u cijelom gravitacionom području
dotičnog mjesta i tako ga privući u krug aktivnih boraca za pošumljavanje i
prijatelja šume ili ga bar osposobiti da može naći opravdanja za poteze šumarske
politike i time ga isključiti iz redova eventualno negativnih kritičara.


Potrebno je stoga u propagandi šumarstva naročito naglasiti novčane koristi za
seljaka (šumskog radnika), koje može šuma pružiti bez obzira na vlasnost šume i
upozoriti ga na ovisnost ekonomskog stanja seljaka i zarade spomenutog malograđanskog
kruga. Kao primjer praktičke provedbe navodim odlomak jednog mog predavanja
u vezi s propagandom šumarstva. U tom se odlomku kaže:


Razmotrimo sada, što bi šuma trebala značiti za višegradski srez, pa i sam
Višegrad kao njegovo središte i to samo na osnovu glavnog i neposrednog proizvoda —
drveta. Prema površini šumskog zemljišta na području višegradskog sreza trebalo
bi godišnje biti viška t. j . drveta za prodaju izvan granica sreza 60.000 m3 (od toga


55.000 m* u državnim, a 5.000 ni3 u privatnim šumama). Kako za 1 m3 drveta dobiva
ovdašnji seljak u radu oko sječe stabala, izrade i prcvoza drva najmanje 50 din. po
1 m3 (danas na pr. dobiva za crnoborovinu iz šume Duvnica 85 din., a za bukovinu
iz Semeća 55 dinara), to bi seljak kao šumski radnik godišnje prosječno zarađivao
3,000.000 dinara. S obzirom na vrste drveta otpalo bi najmanje 30.000 m3 na drvo za
preradu na pilanama. Kako pak potrošak radničke nadnice po 1 m3 iznosi oko 30 dinara,
to bi jednostavnom pilanskom preradom bilo zarade daljnjih 900.000 dinara ili s utovarom
na vagone okruglo 1,000.000 dinara. Privatnici bi pak za svojih 5.000 m3 trebali
dobiti najmanje 200´.000 dinara, tako da bi šuma u samom drvetu u višegradskom srezu
trebala godišnje davati 4,200.000 dinara.
Uzevši u obzir da u višegradskom srezu odlično uspijeva crnoborovina, to ima
i daljnje mogućnosti zarade. Crnoborovina obiluje smolom, a uredne crnoborove šume
mogle bi godišnje davati oko 1,000.000 kg smole. Kako potrošak rada za 1 kg smole
iznosi najmanje 1,5 din/kg, to eto novih 1,500.000 dinara zarade. A zar ne bi i organizirani
rad na prženju katrana mogao nositi godišnje najmanje 300.000 dinara prihoda?


Ako dakle zbrojimo sve prihode t. j . prihode drveta, smole i katrana, dobivamo
sumu od okruglo 6,000.000 dinara, koju bi pored redovnog drvarenja i pašarenja mogla
davati šuma višegradskog sreza. Zar tih 6,000.000 ne bi značilo izdašnu pomoć za
najmanje 1.500 obitelji ili četvrtinu stanovništva sreza?


Tko bi dalje od tih 6,000.000 imao još koristi? Višegrad kao središte višegradskog
sreza. (Malo ne sav taj novac sakupio bi se u Višegradu: radnik-seljak namirivao
bi se u čaršiji. Zar to ne bi značilo skoro 1,000.000 dinara zarade samom Višegradu...


Ing. O. Piškorić.


´


37