DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1941 str. 15 <-- 15 --> PDF |
stablu. Za lišćare su sa preduzećem »Zeta« a. d. u Beogradu ugovorene cijene za šume bratstva Klenčana i plemena Oputno-Rudinskog kao za četinare t. j . 24 din. po stablu, dok su u šumama Carađskih sela i, sela Višnjića Do cijene za lišćare utvrđene sa 18 diin. po stablu, dok je četinarima ovdje cijena 22 din. po stablu. U šumskom kompleksu »Sušica«, najniže su cijene: za bukvu i grab 6 din. po stablu, a za četinare i ostale lišćare 16 dinara po stablu. U Ugovorima skorijeg datuma (od 1935 pa na dalje), gdje su cijene ustanovljene po 1 m3 (izuzev u šumama plemena Poljskog u srezu kolašinskom), prodajne vrednosti na panju kreću se za četinare od 15 do 24 din po 1 m3 prosječno bez obzira na kvalitet a za lišćare (bukvu) od 5 do 34,6 din. po 1 m3. Najveće su cijene za četinare u šumi »Murinska rijeka« a za bukvu u šumi »Lovćen«, gdje su u pitanju kratkoročni ugovori. Uporedimo li prodajne cijene iz ranijih ugovora s onima u ugovorima skorijeg datuma vidjet ćemo, da su u prvim ugovorima cijene za četinare od 15 do 24 din. po stablu a u istim se granicama kreću i prosječne cijene po 1 m3 bez obzira na kvalitet u novijim ugovorima; za bukvu u ranijim ugovorima imamo cijene od 6 do 24 din. po stablu, a u novijim od 5 do 34,6 din. po 1 m3. Nije potrebno naročito isticati, da se kod ranijih ugovora sa cijenama po stablu postižu prosječno više nego dvaput niže šumske takse bar kod četinarskog drveta, koje i jest glavni predmet prodaje (prosječno stablo ima više od 2,5 m3), nego što je slučaj kod novijih ugovora, gdje su prodajne cijene određene po 1 m3, pošto se prvenstveno doznačuju stabla najjačih dimenzija. Nastaje pitanje: da li se šume, kod koih su ugovoru o eksploataciji odobreni po stablu, obzirom na drvne mase u njima, vrsti drveta, kvalitetu, saobraćajne prilike i sve druge faktore, koji utiču na visinu šumske takse, nalaze u nepovoljnijem stanju i prilikama od šuma, čiji su ugovori odobreni po 1 m3; jesu li u međuvremenu nastale osjetne razlike u prodajnim cijenama izrađenog materijala ili su ugovornji uslovi kod ranijih ugovora ma u čemu teži no kod novijih? Ni na jedno od ovih pitanja ne mogu se dati pozitivni odgovori, kojil bi pravdali prosječno više nego li duplo jeftinije prodajne cijene kod ugovora sa cijenama po stablu od onih sa cijenama po 1 m*. Ugovori novijega datuma su detaljniji, jasniji i potpuniji od ranijih a svakako i teži za eksploatatore ne samo u pogledu veće šumske takse no i u svim drugim pitanima, kojima se zaštićuju javni interesi i interesi vlasnika ovih šuma. Čime se onda može ovo pravdati? Jedino time, što kod ranijih ugovora, gdje su prodajne cijene utvrđene po stablu, nijesu nadležne vlasti nikad pravile kalkulaciju šumske takse, iako su to po zakonu morale činiti (jer im je dužnost kontrola prodajnih cijena), no su ugovori odobravani po onim cijenama, kako su ih ugovorili vlasnici1 s kupcima drveta. Na taj su način raniji ugovori odobreni s cijenama, koje ne daju pravu vrijednost drveta (pod pretpostavkom da ugovorne cijene, koje je kod novijih ugovora iskalkulisala i odredila Banska uprava pretstavljaju prave vrijednosti drveta) te su oštećeni interesi vlasnika ovih šuma, opći interesi kao i fiskalni interesi države zbog ugovornih taksa. Ovo je razlog, što se u najnovije vrijeme u javnosti i parlamentu ustaje protiv ovakvih ugovora pa čak traži i njihovo ukidanje. Svi su ugovori, koje je odobrilo Ministarstvo unutr. djela Crne Gore izuzev za šumu »Rudanačka Gora«, koju sada eksploatiše »Šipad«, već reaMizovan}. Isto su tako iskorišćeni ugovori pod br. 1, 2, i 4 za kompleks 179 |