DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-12/1945 str. 51 <-- 51 --> PDF |
vode ispariti u jedinicu prostora, da bi nastalo ravnotežje tlaka. Dakle tlak zasićene pare jest funkcija temperature. Vodena para difundira potpuno u uzduh i tako nastane vlažan uzduh. Za vodenu paru možemo uzeti da je približno jednaka plinovima, te da za nju vrijede isti zakoni kao za plinove. Prema Daltonu tlak jednog plina u mješavini plinova isti je kao da je jedan plin sam u prostoru, bez drugog plina. Ukupni tlak vlažnog uzduha jednak je zbroju tlakova suhog uzduha pu i tlaka vodene pare pv t. ].pm = pu + pv. Nadalje je ukupna težina mješavine jednaka zbroju težina, 6fm = 6r„ -f- 6.„. Povisivanjem temperature sve se više pare isparuje u jedinicu prostora i sve je veći tlak te pare, a uzduha je sve manje, jer ekspandira, pa je i njegov tlak sve manji. Kad je temperatura tolika da je tlak vodene pare jednak barometrijskom tlaku, vodena para posvema istisne uzduh, tako da se u prostoru nalazi samo para. Ako je količina vodene pare manja od količine vodene pare u zasićenom stanju, za stanovitu temperaturu, odnosno tlak pare manji od tlaka zasićenosti pv < pVz, onda uzduh nije zasićen parom. Razlikujemo apsolutnu i relativnu vlagu u uzduhu. Pod apsolutnom vlagom razumijevamo onu težinu vodene pare koja se nalazi u prostoru, a pod relativnom vlagom razumijevamo omjer između apsolutne težine vodene pare i one težine vodene pare koja bi bila kod iste temperature, u istom prostoru, da je uzduh zasićen vodenom parom. Relativna vlaga također je omjer tlaka faktične pare u uzduhu i tlaka zasićene pare kod iste temperature. ., ! . , Gv Vyv y„ pv Relativna vlaga jest: q> = -^—=-^—=—= —. *~^VZ ´ /VZ fVZ Pvz gdje znači V volumen (obujam) prostora u kojem se para nalazi, yv specifičnu težinu zasićene pare u kg/m3, koja se nalazi u prostora, yvz specifičnu težinu zasićene pare u kg/m3. Ako> se relativna vlaga hoće izraziti u postocima pomnoži se formula sa lO´O. Zasićeni uzduh ima 100% relativne vlage, to jest yv = yvz ili Pv = Pvz- Ako se vlažan uzduh ugrije, njegova relativna vlaga postaje manja, jer apsolutna vlaga u jedinici prostora ostaje ista, a količina vlage koju može sadržavati zasićeni uzduh raste s temperaturom. Ako se vlažan uzduh ohlađuje, njegova će relativna vlaga rasti, jer apsolutna vlaga ostaje ista, a količina vlage, koju može sadržavati uzduh postaje sve manja. Ako se vlažan uzduh ohladi do određene granice, dolazi do rosišta, to jest uzduh postaje zasićen. Ako se zasićeni uzduh ohlađuje, izbacit će određenu količinu vode kao rosu. Za sušenje drva od važnosti su temperatura uzduha i relativna vlaga. Na zemaljskoj površini nema slobodnog uzduha koji bi bio potpuno suh, to jest posvema bez vlage. Kad bi uzduh mirovao i kad bi temperatura na pojedinim mjestima zemaljske površine bila uvijek jednaka, uzduh bi bio zasićen vodenom parom. Pošto se temperatura neprestano mijenja, a uzduh giblje, redovito uzduh nije zasićen. Na zemaljskoj površini iznosi relativna vlaga od oko 10% do 100%. Geofizički zavod u Zagrebu mjerio je kroz mnogo godina razna svojstva uzduha, pa je ustanovljena za Zagreb srednja godišnja temperatura sa 11,2° C, a srednja godišnja vlaga sa 73%. Prema zakonima M a r i o 11 e-G a y-L u s s a c jest: P . .>=. T ili P V=G R T, gdje znače: P tlak plina u kg/m2, v specifični obujam, to jest obujam 1 kg plina u m3, R = plinska konstanta, T absolutna temperatura, G težina plina u kg, V = v G obujam plina u m8. Za suhi uzduh Ru = 29,27, a za vodenu paru R„ = 47,06. Obujam vlažnog uzduha iznosi: "m = *´* i ´* = p 1 p = p ( Gu "« ~. Gv R„ ) Kod računanja s vlažnim uzduhom ponajviše se ne uzima tlak u kg/m3 već u mm živinog stupca. Za takovo računanje služe i slijedeće formule: (Vidi također R i e t s c h e 1-G r ö b e r) 29 27 1 Za uzduh: K„ === —=-= 2,15, -^-= 0,465 1 öfO JKU 47,06 1 Za paru: B. = ^-= 3,46, -g -= 0,289. 45 |