DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4-5/1947 str. 58 <-- 58 --> PDF |
PODIZANJE OGRADA OD KAMENOG SUVOZIDJA I ŽIVICA Medju najneekonomičnijim i izrazito rasipničkim objektima u našoj, još zasada zaostalog poljoprivredi i šumarstvu, na prvom mjestu se nalaze´ ograde oko imanja i zemljišta. Nigdje možda, kao kod upotrebe i ekonomisarija sa materijalom oko podizanja ograda, ne ispoljava se tako oštro sklonost našeg svijeta, da rasipava ne samo sa vrijednim sirovinama, nego i sa radnom snagom. Za ogradjivanje zemljišta kod nas se, (sa vrlo malim izuzetkom u kraškim krajevima) upotrebljava gotovo isključivo drvo u raznim oblicima. U blizini naselja upotrebljavaju se ograde od razapetih (4—5) redova bodljikave žice i drvenog (najčešće hrastovog, a i drugovrsnog) drvenog kolja. Ove ograde su vrlo skupe, a na selu su prodrle nešto jače tek za vrijeme okupacije, kada je bilo dosta besplatne »žice«- od fašističkih bunkera. Trajnost ovakvih ograda isto tako nije velika, a niti pružaju najsigurniju zaštitu, jer se često kvare (a dovoljno je da se samo na jednom mjestu otvori »klanac« na ogradi, kroz njega će pasuća stoka brzo proći i oštetiti usjeve ili voćke u ziratnom zemljištu), te tako zahtijevaju stalne popravke. Opravke se moraju često vršiti naročito,, kada, većinom nedovoljno ili nikako katranom premazani ili napaljeni kolci ha dijelovima koji idu u zemlju, istrunu. U centralnoj Bosni vrlo su česte ograde od proštaca i od tesanih šimli. Negdje vjerski običaji traže visoke i guste ograde, pa za njih se troši i pretjerano mnogo drveta. Najveći zator naših mladih šuma su ograde od tako zvanih baskija (dugačkih dvostrano otesanih proštaca), koje se razapinju izmedju dvostrukog kolja (ili kolaca koji su izdubljeni na odgovarajućim visinama gdje dolazi pojedina baskija), a povezuju se najčešće gužvama. Takve ograde u okolici Fojnice i drugih ravničarskih predjela glavni su uzrok propadanju bosanskih hrastovih šuma. U planinskim predjelima baskije se sjeku od četinjastog "mladog drveća (smrče i jele), najčešće se ne otesavaju. Deblja se stabla u tu svrhu cjepaju na dva ili četiri dijela. Ograde od baskija (i kolci i baskije) najčešće se postavljaju pod korom i tako pružaju odlično sklonište potkornjacima i drugim štetnim insektima, koji se u njima razmnažaju i otuda prelaze na zdrava stabla. Kod prošlogodišnje velike zaraze potkornjaka u našim šumama pokazalo se, da su najviše stradale sastojine u blizini svježih krčevina oko kojih su bile postavljene dugačke ograde od neoguljenih baskija. U ogradama se je našlo bezbroj legla potkornjaka. Slično se ponašaju drvene ograde u odnosu spram šurriskih požara. Tamo gdje su unutar šuma ili na njihovim rubovima bile postavljene ograde od velike količine iskrčenih stabala, one su služile kao prenosioci vatre ili su sprječavale potpuno lokaliziranje požara, koji je zahvaljujući iskrama, koje su ostale u suhom materijalu ograda, ponovo znao da se razbuktava kod prvog jačeg povjetarca. Možda su najštetnije one ograde, koje se u nekim krajevima upotrebljavaju za ogradjivanje zirata samo za vrijeme ljetnih radova, do tako zvane pustopaše. Dok su žita u poljima, da ih stoka ne bi napadala, podižu se vrlo primitivne ograde od šilja i čitavih graha, koje´se medjušobno isprepletu. Takve ograde stoje sve dok se ne pokupi plod´sa zemljišta, a onda, kada nastupi pustopaša (kada, po´ starim običajima, stoka može pasti gdjegod se namjeri) ograde se skidaju i služe kao´ ogrjevno" drvo. Ove ograde imaju dosta udjela na stvaranju i održavanju naših šikara/kojih je puna Bosna i Hercegovina. Moglo bi se nabrajati još niz slučajeva neracionalnog iskorištavanja drveta za podizanje, i\\ nepotrebnih, ili kratkotrajnih ograda. Treba navesti i to, da često obnavljanje drvenih ograda traži mnogo radne snage, koja se nije ranije kod nas dovoljno cijenila. Za ograde se obično upotrebljavaju mlada nezrela stabla, pa je i to šteta i osjetan gubitak za našu šumsku privredu.. Razlog takvog neracionlnog iskorištenja drveta leži donekle´ i u tome, što kod, nas postoji besplatno davanje drveta za sve potrebe seoskog gazdinstva, pa se nije s te strane osjećala potreba, da se o drvetu 152 |