DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 12/1947 str. 17 <-- 17 --> PDF |
.. F. h´lKIFOROV (SSSR) K PITANJU . EKONOMIČNOJ EFEKTIVNOSTI ORGANIZACIONO TEHNIČKIH MJERA (K ....... .. ............. ............. ......................... ...........) I. Značenje određivanja ekonomske efektivnosti Proces proizvodnje pretstavlja upotrebu radne snage, materijalnih elemenata´ (sredstava rada) i novčanih sredstava osnovnog i obrtnog fonda. Jedan te isti rezultat u proizvodnji može se postignuti raznim organizaciono tehničkim metodama uz upotrebu raznih visina troškova. Kada bi naše narodno gospodarstvo zavladalo neograničenim izvorima radne snage, sredstava proizvodnje i neograničenim količinama akumulacije {novčanih sredstava) za obnovu, određivanje faktora ekonomične efektivnosti ovoga ili onoga načina riješenja proizvodnog zadatka ne bi imalo smisla, t. j . pri tim uslovima bi svaki način bio ekonomično efektivan. Ali toga nema. Nasuprot tome, izvori radne snage, sredstava proizvodnje i količine akumulacije su ograničene. Radi toga smo dužni izabrati takove varijante organizaeiono- tehničkog rješenja proizvodnih zadataka, koje obezbjeđuju minimum utroška ili pri danom utrošku dozvoljavaju polučenje maksimuma efekta. Sve troškove vezane uz polučenje proizvodnoga efekta, moguće je svesti na gubitke radnog vremena a »ekonomija vremena — kaže Marx, — je isto tako važna i kao planski raspored radnog vremena po različitim granama proizvodnje, te je prvi ekonomski zakon na temeljima kolektivne proizvodnje«. U svojstvu oruđa, koje služi k cilju izbora boljih (t. j . na.jekonomičnijih) varijanata rješenja proizvodnog zadaitka, može se vidjeti, pokazatelj ekonomičnosti (ekonomskog efekta). .. Sadržaj pokazatelja ekonomske efektivnosti Opći oblik pokazatelja ek. ef. može se prikazati sa izrazom efekat trošak ´ Bazmotrit ćemo sadržaj ibrojnika i nazivnika ovog izraza. Brojnik »efekt« u industrijskoj proizvodnji — je prije svega produkcija određenog sastava, količine i svojstva (kvalitete). Kod sravnjivanja raznih varijanata ove elemente efekta količinski mjerimo. U uslovima socijalističke proizvodnje »efekt« u nizu slučajeva sadrži i takove elemente efekta, koji se ne mogu izmjeriti po količini. Na pr. povećanje obranbene snage zemlje, podizanje kulture zaostalih raona i t. d. Ove elemente efekta nazivamo »neizmjerivi elemenlti efekta«. Na taj način brojnik efektivnosti može se prikazati izrazom: produkcija Q + »neizmjerivi elementi efekta«. Čim je širi proizvodni zadatak (gradnje velikih elektro-centrala, željezničkih magistrala saveznog značenja, velikih tvornica i t. d.), tim se više gomilaju uslovi, koji izazivaju neophodnost učešća »neizmjerivog efekta« i obratno, 375 |