DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4/1948 str. 31 <-- 31 --> PDF |
c) Komb ino v a ne me to de merenja i ocenjivanja. Za najveći deo površine možemo se zadovoljiti sa manjom tačnosti određivanja drvne mase. Tu bi površine procenili kombinovanom metodom, koja se sastoji u tome, da se samo jedan manji deo površine, recimo 3—5°/o premeri, a ostali deo da se proceni upoređivanjem sa premerenim sastojinama. Upoređenje može biti neposredno, t. j . da se konkretna sastojina koju procenjujemo prema našem sećanju uporedi sa najsličnijom premerenom sastojinom. Mnogo tačnija i pouzdanija procena izvršiće se ako podatke merenja sistematski sredimo i ako ih raščlanimo u osnovne elemente, koji određuju drvnu masu Ovako sređeni podatci izmere imaće sličosti sa tabelama prihoda, ali će se od njih razlikovati time, što će se osnovni pokazatelji moći neposredno oceniti U tabelama prihoda osnovni pokazatelji jesu starost, bonitet i obrast. U našim tabelama starost ćemo zameniti sa srednjim prečnikom, bonitet sa srednjom sastojinskom visinom, a obrast sa gustoćom. Ovi se osnovni elementi mogu dosta lako oceniti. Da razmotrimo svaki element za sebe. Srednji prečnik je najodlučniji element drvne mase. O pravilnoj oceni srednjeg prečnika najviše zavisi tačnost naše procene. Zato bi preporučio da se taj element samo izuzetno neposredno ocenjuje, već da se u pravilu određuje merenjem. Merenje bi se imalo izvršiti samo na jednom profilu, jednoj liniji, tako da se izmere sva stabla u toj liniji; i tako nađe srednji prečnik. Ovo ne bi značilo veliko opterećenje procenitelja, i mogu da ga izvrše pomoćni organi za vreme dok procenitelj obilazi sastojinu i vrši njen opis. Najlakše je oceniti srednju visinu. Dobro je da procenitelj ima uza se neki visinomer, pa da se s vremena na vreme kontroliše. Najpogodniji je zato Christenov visinomer, sa kojim se radi vrlo brzo i koji daje vrlo dobre rezultate do visine 20—25 m. Veće visine u sastojinama koje na taj način procenjujemo mogu doći samo izuzetno u obzir. Gustoća je broj stabala na jedinici površine. Gustoća je pored srednjeg prečnika najvažniji elemenat drvne mase, pa pravilnoj oceni treba posvetiti najveću pažnju. Gustoća bi se mogla oceniti po međusobnoj udaljenosti stabala, no to je vrlo teško pravilno oceniti radi nepravilnog razmeštaja stabala. Prizemna flora je jedan od pokazatelja gustoće, ali ona ne zavisi samo od toga. Na formiranju tipova prizemne flore odlučna su i svojstva i položaj tla. Nije svejedno da li je tlo sveže ili suvo, hladno ili toplo, a najveći uticaj ima ekspozicija. Uostalom i retko obrasla sastojina može imati dobar sklop i davati isto takvu zasenu kao i gusto obrasla. Jedini pouzdani indikator za gustoću je oblik krune stabla. To je mnogo jednostavnije uočiti kod četinara. Kod gusto obraslih sastojina krune počinju u gornjoj trećini ili još više, kod srednje obraslih između polovine i gornje trećine, a kod retko obraslih počinje već u donjoj polovini visine. Na taj način razvrstali bi sastojine u 3 osnovna tipa gustoće, a interpoliranjem između pojedinih tipova dobili bi još 2 tipa, dakle svega 5 tipova. Za lišćare ocenjivanje gustoće je nešto teže. Gustoću pokazuje odnos debljine stabla prema širini krune. Ovaj odnos nije tako prosto neposredno oceniti. No širina krune opet zavisi o tome u kojoj se visini deblo počinje granati. To neka nam bude pokazatelj za gustoću, ali bi još trebalo p´roučiti za pojedine vrste drveta prema njihovoj potrebi svetla, kako ćemo razvrstati visine kruna. 129 |