DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11/1948 str. 27 <-- 27 --> PDF |
rodno gospodarskom smislu bilo bi ovakvo »počivanje« tla naravno kud i kamo korisnije od onog običnog, makar bi od njega dulje trajalo, jer bi se tokom dvadeset godina dobivalo vrijedno tekstilno vlakno. Na kamenitom primorskom kraškom tlu ne bi se industrijski uzgoj brnisire nikako smio smatrati definitivnim riješenjem iskorišćavanja takvog tla. On sadrži u sebi i uz gornje objašnjenje ipak premalo meliorativnih elemenata, a treba istaći, da bi i njihovo djelovanje bilo poglavito blagotvorna posljedica zabrane paše. Obično počivanje tla kraških kamenjara bez industrijske brnistre svršilo bi se po prirodnom redu razvoja vegetacije na primorskom kršu preko progresivnog niza poznatih biljnih asocijacija, klimaksom — visokom kraškom šumom. Tlo plus stalna industrijska kultura brnistre predstavljalo bi jedan početni stadij za razvoj u progresivni niz asocijacija u nižem prizemnom bilju. Granicu progresivnog razvoja predstavljala bi uvijek industrijska kultura. Bez nagađanja, koliko bi vremena naprijed dotaknuti prirodni procesi na primorskom našem kršu trajali, jer završenih pokusa i istraživanja u tom smislu nemamo, dužni smo upozoriti, da je zemlje medu kamenjem na primorskim kamenjarima malo. To malo zemlje može se kojim podesnim zahvatom lako u kraće jedno vrijeme popraviti, ali se isto tako može lako i brzo pokvariti i umoriti pogrešnim postupanjem. Radi toga što svrha industrijske brnistrine kulture stavlja razmjerno brzo granicu progresivnom popravljanju tla i mikroklime brnistrišta na dosadanjim kraškim primorskim pašnjačkim kamenjarima, što se gotovo sav prirast nadzemnog dijela brnistre odnosi godišnje s tla, te što (jer se radi o monokulturi) nije jednom postignuto najbolje moguće stanje tla i mikroklime dalje stalna i nepromjenljiva okolina, već nužno nastupa regres (pogoršavanje), — na takvim terenima već prvu industrijsku kulturu brnistre nakon 20 godina iskorišćavanja bilo bi uputno odmijeniti šumom, koja u pogledu kraškog tla i klime ima u sebi najviše i najjačih meliorativnih elemenata. Šuma (ili njen približni ekvivalenat šuma-voćar) bi progresivno popravljanje tla i klime nastavila i već tokom prve svoje generacije stanje podigla na izvjestan znatno´ viši stepen. U daljoj bi budućnosti interesi našeg narodnog gospodarstva odlučivali, hoće li se šuma i brnistrina industrijska kultura na istom terenu stalno izmjenjivati, ili će se naći koja druga podesna solucija. Ovu svoje vrste pionirsku pripomoć industrije brnistre moglo bi kraško šumarstvo mnogostruko vratiti dijelom odmah, a dijelom u bližoj ili daljoj budućnosti, i to: 1) podsijavajući ili podsađujući u blizini uređaja za industrijsku preradu brnistre starije ili za vrijeme rata sječom prorijeđene borove i druge šume brnistrom, koja bi kao podstojna sastojina koristila i samoj šumi; 2) podižući u svojem djelokrugu prave brnistrine šumske pionirske kulture prije podizanja definitivne šume, a prepuštajući industriji brnistrin materijal, kad ona šumarstvu omogući i olakša sjetvu ili sadnju šumskog drveća; 3) podižući oko industrijskih kultura brnistre šumske zaštitne pojassve od otpornog i visokog šumskog drveća, čiji će se mnogostruki blagotvorni utjecaj i zaštita odraziti povoljno i na brnistrišta u kvalitativnom i kvantitativnom povećanju prihoda. 369 |