DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1950 str. 67 <-- 67 --> PDF |
Sjeme potiće iz Mjesto silanja Godina mjerenja IstočneRusijem % I 1 ...1.. m Pfalca % 1 . % Belgije m 1 % Francuske m % Škotske m % Horin (Brandenburg) 1928 5,9 68 7,9 100 7;5 89 7,1 91 5,6 71 6,3 80 Tarandt (Saska) 19´1 3,1 69 4,2 95 3,5 78 4,5 100 3,1 69 3,6 82 Soanj (Belgija) 1922 2,5 56 4.89 4.89 4,5 100 3.67 3.67 Soanj (Belgija) 1922 4,5 100 3,! 67 4,5 100 3,67 3.67 Srednja Švedska 1925 5,5 86 6,4 :.. 5,3 83 5,6 88 4,7 73 5,5 86 Po ogledima C i s 1 a r a koje je vršio u Austriji i Švajcarskoj, sa visine doneseno seme dalo je u nizini manje biljke koje kasnije kreću i obratno, seme iz nizine dalo je u višim predelima veće biljke od biljaka u istoj visini. Ove biljke zbog dužeg vegetacionog perioda ne odrvene na vreme, pa zato stradaju od mraza. Cislar je u Bečkoj šumi (Wienerwald) posejao seme 21 vrste hrasta lužnjaka. Seme je uzeo iz raznih krajeva počev od francuske morske obale pa do Bukovine. Posle 18 godina bile istu sorte iz Bosne i Hrvatske za 1,5 do 2 m više od sorte francuskog i švedskog porekla. Pored toga one su još imale i naknadne letoraste. Milada stabla iz žira od Lipovljana bila su lepa i uspravna, dok su stabla iz žira od Apatina bila grbava — verovatno zato, što je žir poticao od stabala na slatinama koja su niža i grbavog rasta. Seme gorsko g javor a sa raznih nadmorskih visina bilo je posejano na visini od 670 m; 4-godišnje biljke iz semena sa nadmorske visine od 1570 m bile su manje od biljaka sa visine od 1050 m i pre jje sa njih opao list. Od smrčevih biljaka na jakom mrazištul ostao je samo mali broj, dok su sve ostale pramrzle; ostale su samo one biljke koje kasnije kreču; od preostalih biljaka dobiveno seme davalo je dalje sorte otporne prema mrazu. Pobrojeni ogledi dokazuju da se nasleđene ili prirođene osobine prenose i na potomstvo i ne mogu se pod uticajem spoljne sredine već u jednoj generaciji izmeniti. Neosporno je, da će biljke u boljim usilovkna života kroz duži period vremena i duži niz generacija evoluirati i dobiti više boljih osobina; i obratno, pod nepovoljnim uslovima biljke će kroz duži period vremena i duži niz generacija, usled promené spoljne sredine, degenerisati, ukoliko neće sasvim uginuti. Wagne r tvrdi da se vrste Quercus Simonkaiana i Q. Streimii na Deliblatskoj peščari vremenom preobrazile i promenile svoje predašnje osobine. Krune iste vrste drveća u raznoj sredini različitog su oblika. Krune smrče sa Severa su uske i šiljaste, a sa Juga široke. Kroz dugi niz godina braneći se od snega i kitinei mogle su na Severn da ostanu smrče samo sa uskom krunom, dok su smrče sa širokom krunom postepeno nestale. Pri rodnim odabiranjem mogle su na rdavom zemljištu da ostanu samo one populacije — sorte koje su se mogle prilagoditi svojoj spoljnoj sredini. Bolja i zdravija stabla daju veći broj dobro razvijenih potomaka. Iz ovoga je odmah jasno, zašto seme za podizanje šuma treba da vodi poreklo iz iste sredine, u kojoj će se šuma podizati i zašto se seme sakuplja sa stabala koja su ne samo zdrava nego i kvalitetno dobra. 149 |