DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-3/1952 str. 54 <-- 54 --> PDF |
stvara, lignin ostaje netaknut kao glavni sastojak trulog debla. Stepen raspadanja vegetacije ovisan je prije svega o prisutnosti kisika. Izdvojeni lignin je amorfan (= bez oblika), ima visoku molekularnu težinu, a nije jedinstven. Kemijska mu struktura do danas nije poznata, što u mnogome ometa tehničko iskorišćavanje. Sastav ovog organskog spoja vrlo je složen. U njemu se nalaze slijedeće kemijske skupine: metoksil = O.CH3, acetil = CH3.CO, formil = H.CO, slobodni hidroksili i neke aromatske grupe. U glavnom možemo reći, da je lignin u kemijskom smislu ona sups.tanca, koja zaostaje kao nerastvoreni ostatak, kad na drvo utičemo jakom mineralnom kiselinom. Utvrđivanje kemijske strukture lignina veoma je otežano njegovim fizikalnim i kemijskim osobinama. Vrlo se lako mijenja pod utjecajem kemikalija i stoga La je teško odvojiti u nepromjenenom obliku. Znatno se razlikuje od celuloze, dakle od ugljikohidrata. Tehnički je lignin industrijski otpadak, odnosno nuzproizvod. Kao takav postoji u različitim oblicima već prema postupku dobivanja. Ovakovi ličnim sadrže redovito razne nečistoće kao: smole, vosak, masti, boje, celulozu, hemicelulozu .nerastvoreno drvo, ostatke šećera te solne i oksalne kiseline. Za analitičke svrhe preporučuje se upotreba genuin skog lignina, ikoji je manje onečišćen i jeđnoličniji. Osobine tehničkih lignina Tehnički se lignin dobije putem raznih industrijskih procesa, tako na pr. kod saharifikacije drva, proizvodnje celuloze i ostalih kemijskih rastvaram´a drva, slame i drugih drvenastih biljaka. Ovi se lignini međusobno bitno razlikuju, i to ne samo po kemijskoj strukturi, nego i po fizikalnim svojstvima. Pri tome postoje još razlike prirodne naravi, već prema upotrebljenoj vrsti drveta fna pr. lišćara ili četinjara). Kod fabrikacije celuloze rastvoreni se lignin nalazi u otpadnim lužinama. Kod natronskog postupka ostaje t. zv. crni lug, koji sadrži lignin zajedno sa alkalijama. Dobivanje lignina iz crnog luga u pravilu ne dolazi u obzir, jer bi se pri tome morali odreći dragocienih alkalija. Zato tvornice natronske celuloze regeneriraju crni lug isključivo radi dobivanja alkalija za ponovno kuhanje drveta. Nasuprot tome predstavlja otpadni lug sulfitnog postupka skoro neiscrpivo vrelo lignina. Na svaku tonu proizvedene celuloze dobije se 10—12 m3 sulfitnog luga. Ova tekućina je žutosmeđe boje, pokazuje gustoću 5—7.5° Bé, a sadrži 9—13°/o suhe supstance, od toga skoro 90% organske. Pored polisaharida i hemiceluloze sulfitna otpadna lužina sadrži u glavnom lignosuHonske kiseline. Bitan je sastojak sulfitne lužine još i sumpor, čiji je veći dio čvrsto vezan uz organsku supstancu, dok se manje i promjenljive količine nalaze u formi slobodne ili slabo povezane sumporaste kiseline. Otpadna sulfitna lužina ima mnogo nedostataka kao sirovina za dobivanje lignina, a ti nedostaci do danas još nisu savladani s tehničke strane. Nije to samo tamna boja te lužine nego još više čvrsta kemijska 52 |