DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 10-11/1952 str. 26 <-- 26 --> PDF |
važnog ekološkog činioca. Drukčije stvar stoji sa šumskim zemljištem. Zemljište u šumi najviše se odlikuje od poljoprivrednog time, što ima šumsku prostirku (sušanj) što je svojstveno samo šumi kao biooenotičkoj zajednici. Van šume takve prostirke nema. Prostirka u šumi sačinjava sre dinu, od čijeg života u najvećoj meri i zavisi stvaranje i održavanje šumskog´ zemljišta, a otuda sleduje i ishrana biljaka u šumi i održavanje same šume. Šumska prostirka nije samo »mrtav pokrov«, već izrazito živa dinamična sredina, prožeta zemljišnom mikropopulacijom. Mikrobiološki procesi u šumskoj prostirci imaju neobično veliki uticaj ne samo na prirodu samog šumskog zemljišta, već istovremeno i na podizanje, održavanje i ishranu šume kao celine. Poznavanje tih procesa daje mogućnosti čoveku, da razumno procenjuje uticaj pojedinih šumsko-tehničkih mera u šumi (19) i time šumsko zemljište, kao i poljoprivredno, može biti pod svesnim uticajem i upravljanjem čoveka. Građenje organskih jedinjenja od mineralnih (neorganskih) sastojaka nije osobina, koja pripada samo zelenim biljkama, putem fotosinteze. Neke bakterije (Nitrosomonas, Nitrosococcus, Nitrobakter, Beggiatra i dr.) koje nemaju pigmente za privlačenje svetlosti, hrane se isključivo mineralnim sastojcima kao i zelene biljke, koristeći za stvaranje organskih jedinjenja ne sunčanu energiju, nego hemijsku energiju nekih egzotermičkih reakcija, koje daju mnogo toplote. Mnoga se neorganska jedinjenja u zemlji kao gvožđe, fosfor, sumpor i dr. često nalaze u takvom stanju, koje nije dostupno da ga uzimaju biljke za svoju ishranu. Na pr. zemljište može biti bogato fosforom ,ali je taj fosfor u takvom stanju, da ga biljke ne mogu uzimati niti koristiti za svoju ishranu. Mikroorganizmi ,gljive i bakterije, razaraju ne samo organska već i mineralna-neorganska jedinjenja, pretvarajući ih svojim razaranjem u pristupačne soli za asimilaciju biljkama. Takav proces asimilacije u biljnoj fiziologiji nazvan je hemiosinteza (8 i 20). Sem uloge koju mikroorganizmi igraju u ishrani biljaka, oni uzimaju ogromno učešće i u stvaranju povoljne fizičke strukture zemljišta. Poznata je na pr. činjenica, da strukturno zemljište t. j . zemljište koje ima mrvičastu gradu, plodnije je od nestrukturnog, zbijenog, kakva su većinom zemljišta naših degradiranih goleti. U strukturnom se zemljištu biljke bolje hrane, jer se njihov koren ne guši od nedostatka vazduha, a vlaga se u takvom zemljištu bolje i duže sačuva (2). Iz ovoga sledi, da sem ogromne uloge fizičkih svojstava zemljišta kao faktora, koji reguliše vodeni, toplotni i vazdušni režim zemljišta, važna je još i njihova uloga i uticaj, kao što ćemo docnije videti, i na razvitak mikroorganizama u zemljištu. Dovoljno je samo napomenuti, da se mineralni azot u zemljištu, čije obrazovanje zavisi od zemljišnih mikroorganizama, nalazi u zavisnosti od fizičkih svojstava zemljišta, a naročito od aeracije. U pogledu poljoprivrednog zemljišta, eksperimentima u agrikulturnim naučnim ustanovama, dokazana je zavisnost procesa obrazovanja nitrata u vezi sa povoljnim stanjem fizičkih osobina zemljišta (20). U pogledu šumskih zemljišta treba ukazati na radove N em e c-a i Kvapila , koji su došli do zaključka, da se povećanjem vazdušnog kapaciteta zemljišta — poboljšava i proces nitrifikacije (5 i 9). R i zf´o sfera i njena mikroflora. Veliku ulogu u životu biljaka imaju mikroorganizmi, koji žive na žilama i oko žila biljaka, kako je to u novije vreme naučno ustanovljeno. Prema opažanjima francuskog naučnika Ma cee, ruskog Sukova i američkih A j o n-a i Wilson-a, ustanovljeno je, da biljka u toku čitavog perioda svoga rašćenja izdvaja 370 |