DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4-5/1953 str. 55 <-- 55 --> PDF |
Mnogobrojni ogledi koji su u međuvremenu izvršeni od velikog broja istraživača u Americi, Evropi i Aziji pokazali su, da postojeće standardne metode smolarenja (američka, francuska i njemačka) sa njihovim varijacijama različito reaguju u pogledu prinosa sa određenim hemiskim stimulantima. Ogledi se nisu zadržali samo na standardnim metodama, već se krenulo putem novih metoda, od kojih je najznačajnija metoda poznata pod imenom »bark chipping«, koju ćemo malo dalje opisati. Potrebno je ukratko da iznesemo i osnovne postavke delovanja hemiskih stimulanata naročito u anatomsko-fiziološkom i fizičko-hemiskom pogledu. No moramo odmah napomenuti da anatomsko-fiziološka istraživanja naučnog karaktera u vezi sa uticajem hemiskih stimulanata na kambijum i okolna drvna tkiva uključiv i smolne kanale, su skorijeg datuma. Tu moramo u prvom redu da istaknemo zapažene radove David a (1952) i Oudin-a (1952), mada su ta istraživanja još u toku. Nema sumnje da upotreba hemiskih sredstava izaziva na živa drvna tkiva, odnosno ćelije, izvesne manje ili više složene promene. Te promene nisu samo anatomske prirode no utiču i na izvesne fiziološke i fizičkohemiske promene unutar samoga metabolizma (Angulo-Lampr echt ) Još prvih godina upotrebe hemiskih stimulanata kod smolarenja, smatralo se dovoljnim ako su ona zadovoljavala sledeće: 1. Da spreče zatvaranje već otvorenih kanala reagovanjem samih živih ćelija. Time bi se obezbedilo nešto duže (u vremenskom smislu) isticanje same smole pod povoljnijim uslovima, t. j . obezbedila bi se maksimalna širina smolnog kanala, odnosno njegovog otvora. Iz tih razloga je i potrebno da se prskanje obavlja odmah iza zarezivanja, jer u tom slučaju usled maksimalnog punjenja samog kanala sa smolom, smolne ćelije zapreminski su svedene na najmanju meru. Prema tome prskanje bi trebalo da obezbedi takvu smanjenu zapreminu perifernih smolnih ćelija otvorenog kanala za izvesno duže vreme. 2. Da smanji isparavanje monoterpena (t. j . terpentinskog ulja) još pri izlasku smole iz smolnog kanala održavajući time pogodan viskozitet za izvesno duže vreme. Međutim, istraživanja David a i Oudin-a (1952), proširila su naša saznanja o delovanju stimulirajućih sretstava na sledeće: 1. Da je prečnik smolnih kanala formiranih kod belenica koje su stimulirane nešto veći nego kod nestimuliranih belenica i to u neposrednoj blizini same belenice. Već na otstojanju od 20 cm. te razlike nema. 2. Da se povećanje prinosa smole usled stimuliranja ne odrazuje na vitalitet, ondosno aktivnost kambijuma i pored minimalnih razlika kod nastajanja ranog i kasnog drveta u samome godu. Sem toga osnovni zadatak primene stimuliraj ućih sretstava sa ekonomske strane gledišta je: 1. Da se poveća proizvodna sposobnost po jedinici smolarene površine a time smanje proizvodni troškovi. 2. Da se smanji efektivna površina belenice u toku jedne sezone i turnusa smolarenja a time postigne štednja iskorištene površine živoga stabla, odnosno produži smolarenje na duži broj godina po stablu bez obzira da li se radi o kratkoročnom ili dugoročnom smolarenju. Kao što smo naveli, prvi dolazi na ideju da upotrebi hemiska sredstva kao stimulanse kod smolarenja Hesselan d 1933. godine na opit |