DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 2-3/1954 str. 74 <-- 74 --> PDF |
b) u eksploataciji šuma (deduktivna kalkulacija). Ovamo spadaju prosečni godišnji izdaci po 1 m3 za radove u eksploataciji šumskog proizvoda u istom periodu, t. j . za seču, izradu i izvoz, prevoz, utovar i si. 2. Veličina šumskog proizvoda — prirasta u svim šumama (sastojinama) kod šumskog gazdinstva (narodne republike) po vrednosni m razredima t. j. a) po količini; i b) po kvalitetu (vrstama drveća i sortimentima) ; 3. Prodajne (tržne) cene pojedinog sortimenta po vrstama drveća. Na osnovu navedenih elemenata izračunavaju se cene drveta na panju ili prosečne šumske takse pojedinih šumskih gazdinstava (narodnih republika) odnosno šumske takse ili diferencijalne rente položaja po 1 m3 u pojedinim vrednosnim razredima. Ad II. Prema napred rečenom, drvna masa za seču (realizacija proizvodnje) može biti po količini, kvalitetu, lokaciji različita od drvne mase šumskog proizvoda. S tim u vezi nastaju razlike u vrednostima između drvne mase za seču (realizacije proizvodnje) i šumskog proizvoda. Višak prihoda — koji nastaje na taj način, — sačinjava v a lire dn i prihod šumskog gazdinstva (narodne republike), a manjak prihoda gubita k (dotaciju) iz društvene akumulacije. Poslednje znači, da stvorena vrednost u šumi na panju nije realizovana. Zbog toga je potrebno u šumarstvu — kao i u svim drugim granama narodne privrede — voditi tačnu evidenciju i statistiku o proizvodnji i njenoj realizaciji (Uredba o knjigovodstvu privrednih organizacija, Službeni list FNRJ br. 53/1953), kako bi se na osnovu uporednih pregleda po vrednosti i naturalnim pokazateljima strukture i položaja proizvodnje i njene realizacije moglo dati objašnjenje po pitanju poboljšanja ili pogoršanja stanja šuma odnosno šumske proizvodnje. Analiza ovog problema na osnovu formula kamatno-kamatnih računa po metodu kapitalističke šumarske ekonomike (u vezi sa dugim ciklusom proizvodnje odnosno u vezi sa nepodudaranjem vremena rada sa vremenom realizacije proizvodnje) u našim uslovima ne bi objašnjavala konkretne odnose između šumskih gazdinstava (narodnih republika). Otuda značaj i važnost evidencije šumske proizvodnje i njene realizacije u našim uslovima. Ad III. Napred je pomenuto, da je za šumsku proizvodnju naročito karakteristično da prihodi ne zavise od veličine drvne mase šumskog proizvoda, količine živog rada i cene drveta na panju, već od drvne mase za seču (realizacije proizvodnje). Po sebi se razume da su prihodi tim veći, što su količine drvne mase za seču (realizacije proizvodnje) veće, po kvalitetu bolje i po položaju povoljnije (bliže tržištu) u odnosu na šumski proizvod. I obratno. Naprotiv, cene drveta na panju u ovom slučaju moraju biti manje ili veće od cene drveta na panju šumskog proizvoda (prirasta). Ovo pokazuje da se u uslovima novog privrednog sistema šumska gazdinstva ne bi mogla formirati stihijno i bez veze sa cenama drveta na panju. Ista treba da formiraju na osnovu visine prosečne godišnje cene drveta na panju drvne mase za seču (realizacije proizvodnje) u periodu od 10—20 godina, jer će ova pokazati da li se realizacijom proizvodnje obezbeđuju proizvodni troškovi kod šumskih gazdinstava (narodnih |