DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/1954 str. 44 <-- 44 --> PDF |
TABLICE POSTOTKA PRIRASTA* O nekim mogućnostima određivanja postotka prirasta Dr. Dušan Klepac (Zagreb) V V olumni prirast sastojine ili cijele šume možemo izračunati na različite načine. No ako ispustimo iz razmatranja kontrolnu metodu, onda nam za određivanje volumnog prirasta preostaju uglavnom dvije metode. Prva je metoda izražena formulom (1), a druga formulom (2). A = N,XP,+N 2XP 8+ + N«XPX (1) A = M1X1^ + M 2XIg)+.... + M*X1g) (2) (A) označava godišnji volumni prirast cijele sastojine;1 N1( N2 N* = broj stabala u prvom, drugom, x-tom debljinskom stepenu. Pi, P2, P* = aritmetski srednji godišnji volumni prirast u prvom, drugom x-tom debljinskom stepenu; p1( p2 , px = postotak volumnog prirasta u prvom, drugom, x-tom debljinskom stepenu. Mu M2, Mx = drvna masa u prvom, drugom, x-tom debljinskom stepenu. Budući da smo prvu metodu već obradili (7), ograničit ćemo se ovdje na drugu, t. j . na formulu (2). U formuli (2) imamo dvije nepoznanice: postotak prirasta (p) i drvnu masu (M). Za postotak volumnog prirasta postoji mnogo formula. Jedna od najpoznatijih je P r e s s 1 e r o v a: 200 ., M — rn ,-, P = — X T^— (3) n M + m U toj formuli (m) označava drvnu masu na početku, a (M) drvnu masu na koncu periode od (n) godina. U modernom uređivanju šuma drvnu masu određujemo na temelju jednoulaznih drvnogromadnih tablica, koje zovemo također uređaj nim tablicama ili tarifama (8). Krivulja takvih tablica predočena je na slici 1. Na toj slici (Vd) označava drvnu masu srednjeg stabla u debljinskom stepenu od (d) cm, t. j . drvnu masu, koju iskazuju jednoulazne drvnogromadne tablice za prsni promjer od (d) cm; (V^+ 5) označava drvnu masu srednjeg stabla u debljinskom stepenu od (d -f- 5) cm, t. j . drvnu masu, koju iskazuju jednoulazne drvnogromadne tablice za prsni promjer od (d + 5) cm. * Na savjetovanju taksatora NR Hrvatske, koje je održano dne 15., 16. i 17. veljače ove godine u Upravi za šumarstvo Državnog sekretarijata za poslove narodne privrede u Zagrebu, povjereno mi je, da izradim metodu za određivanje prirasta. U vezi s time donosim ovdje jednu metodu, koju sam opisao na temelju najnovijih dostignuća nauke o prirastu u svijetu, kao i na temelju svojih istraživanja prirasta u našim šumam u toku posljednjih pet godina. 1 U formulama (1) i (2) prvi član sadržava i jedan dio priliva u sastojinu (Einwachs, Passage ä la futaie), no kako je taj dio neznatan, on se može supsumirati pod prirast. |