DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1954 str. 7 <-- 7 --> PDF |
stanje, kvalitet, način rada, postupanja i upotrebe kao i produkte dobijene takvim radom. Svaki naučni termin mora — pored pojmovne tačnosti — imati i pravilnu jezičnu formu. Tu je formu naročito teško doseći, kad se moraju stvarati novi termini (neologizmi), koji u jeziku ne postoje. Formiranje takvih termina mora svagda da se vrši u duhu jezika. Teškoća ovoga formiranja za naš je jezik naročito velika, jer naš jezik ne podnosi onaj način »zavarivanja« (kovanja) riječi, koji je lako izvodljiv u njemačkom jeziku. Taj neprirodni način građenja neologizama ostavio je u toku razvoja naše ne samo šumarske terminologije brojne negativne tragove i treba ga odbaciti. Jednako će trebati eliminirati i velik broj termina, koji su odomaćeni u našoj šumarskoj terminologiji no protivni su duhu našeg jezika. Ta jezična strana terminologije ne može se pravilno izvršiti bez saradnje naučne lingvistike. Ukratko, sav rad oko planskog izgrađivanja šumarske terminologije — i onaj stručne i onaj jezične prirode — ne može biti kompilatoran. Naprotiv, on — u oba smjera — mora biti naučni rad. Za planski rad u oblasti šumarske terminologije važno je pravilno odmjeravanje njenog opsega. Taj opseg zavisi prije svega o osnovnim karakteristikama šumarstva zemlje, o kojoj se radi. A ta karakteristika uslovljena je geografskom regijom, društvenim uređenjem, stanjem šumskoga gospodarstva, drvne industrije, trgovine drvetom te privrede uopće i — prirodno — stanjem šumarske nauke. Tako je na pr. finska terminologija okarakterisana razmjerno velikim brojem termina iz oblasti tipologije, pedologije, plavljenja i splavarenja, drvne industrije, proizvodnje celuloze i trgovine drvetom. Za mediteranske zemlje taj je opseg posve drukčiji. Njegovo je težište na ekologiji, vještačkom podizanju šuma i ekonomici a ne na iskorišćavanju i uređenju. Za utvrđivanje obima šumarske terminologije jednako je važno povlačenje pravilne granice između termina, koji su specifično šumarski i onih, koji to nisu. Tako je na pr. američka šumarska terminologija obuhvatila i termine, koji po našem shvatanju — spadaju ili u druge specijalne terminologije ili u obični jezik. Smatramo, da će za naše prilike odgovarati ako šumarska terminologija obuhvati materiju, koja se predaje na šumarskim fakultetima. Ipak ne treba u tom pogledu ići tako daleko, kako je to učinio Linde, bar ne za prvu etapu rada. To će reći, terminologiju za mašinstvo, elektricitet, mehaniku, građevinarstvo i kemijsku terminologiju ne treba zasad uzimati u obzir u cijelom opsegu. U obzir mogu iz tih oblasti ući samo termini važni za eksploataciju šuma, transport šumskih proizvoda, mehaničku preradu, kemijsku tehnologiju, drvnu industriju i trgovinu drvetom. Rad oko izrađivanja šumarske terminologije treba da se razvija u tri etape: I. sabiranje terminološke građe, II. kritičko ocjenjivanje termina, III. odabiranje termina i utvrđivanje tačnog značenja pojedinog termina i njegovih ekvivalenata u stranim jezicima. Pri svemu ovome nama je na umu rad, koji se odnosi na obim srpsko-hrvatskog jezika. Najprije ćemo izložiti teorijske elemente toga rada, a zatim njegov tok i rezultate osvijetliti primjerom. Ad I. Sabiranju terminološke građe cilj je, da se utvrdi današnje njeno stanje, tačnije rečeno da se utvrdi copia verborum, sa kojom šumarska nauka danas raspolaže. Pri tom radu nije odlučan stepen upotrebljivosti 545 v |