DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 36 <-- 36 --> PDF |
UCEŠČE KASNOG DRVETA U GODU JELOVINE (Abies alba Mill.) Dr. Koko Benić — Zagreb 1. UVOD J J ela (Abies alba Mill.) je najvažnija četinjasta vrsta drveća u NR Hrvatskoj. Njena važnost izvire iz površine koju zapremaju jelove šume i iz značenja koje ima jelovina kao tražena vrsta drveta na domaćem i stranom tržištu. Imajući u vidu važnost jelovine u drvnoj industriji i nastojeći da dobije uvid u kakvoću drveta sa svojih objekata Šumsko gospodarstvo Poljoprivredno-šumarskog fakulteta u Zagrebu počelo je uz ostalo i s istraživanjem svojstava jelovine sa područja fakultetske šumarije u Zalesini. Ova istraživanja preuzeli su zajednički Zavod za tehnologiju drveta i Zavod za anatomiju drveta Poljoprivredno-šumarskog fakulteta u Zagrebu. Zavod za tehnologiju drveta preuzeo je istraživanje učešća kasnog drveta u godu te istraživanje tehnoloških svojstava jelovine, a Zavod za anatomiju drveta istraživanje anatomskih karakteristika u vezi sa tehničkim svojstvima. Anatomska istraživanja vrši doc. dr. Z. Spo l jarić , istraživanje tehničkih svojstava prof. dr. I. Horvat , a pisac ove rasprave preuzeo je ispitivanje učešća kasnog drveta u godu. Poznata je stvar da kvalitet drveta ovisi o učešću zone kasnog drveta u godu. Smatra se da je u drvetu uskih godova četinjača učešće zone kasnog drveta razmjerno veliko. Kod listača je širina zone kasnog drveta uglavnom proporcionalna sa širinom goda. U njih je širina zone ranog drveta u godu približno konstantna. Prema tome sa širinom goda raste učešće zone kasnog drveta. Nasuprot tome kod četinjača sa širinom goda raste kako širina zone ranog tako i širina zone kasnog drveta. Procentualno učešće zone kasnog drveta u godu nema, kao što je to pokazano Yline n (1951) za bor iz Finske, tendenciju porasta nego postoji izvjesna širina goda kod koje je učešće zone kasnog drveta maksimalno, a prema tome i drvo najveće težine odnosno najbolje obzirom na njegova tehnička svojstva. U vezi sa naprijed izloženim postavili smo si zadatak da obzirom na učešće zone kasnog drveta u godu jelovine iz Zalesine utvrdimo slijedeće: 1. Kakav odnos postoji između širine goda, te širine ranog i kasnog drveta u godu i učešća zone kasnog drveta u godu jelovine iz Zalesine; 2. Da li postoji razlika u učešću zone kasnog drveta u godu između jelovine sa silikata i vapnenca na području fakultetske šumarije u Zalesini; 3. Kod koje veličine prirasta odnosno kod koje širine godova jelovina iz Zalesine daje drvo sa najvećim učešćem zone kasnog drveta. Iako se ova istraživanja odnose samo na jelovinu iz Zalesine i to kako onu sa silikata, tako i sa vapnenca, smatramo da će rezultati moći korisno poslužiti i za ostala staništa jele u Gorskom Kotaru. Istraživanja je izvršio potpisani uz pomoć ing. Branke S t i p e t i ć, kojoj se zahvaljujem na suradnji. |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 37 <-- 37 --> PDF |
Ona su vršena na materijalu koji je poslužio kako za anatomska istraživanja koja obavlja doc. dr. Z. Spo l jari ć tako i za tehnološka istraživanja prof. Ive Horvata . Šumskom gospodarstvu Poljoprivredno-šumarskog fakulteta sveučilišta u Zagrebu koje je dalo inicijativu i omogućilo ova istraživanja naročito se zahvaljujem. 2. MATERIJAL ZA ISTRAŽIVANJE Materijal za ova istraživanja odabran je u tipičnim sastojinama jele na silikatu i vapnencu na području fakultetske šumarije u Zalesini. Pregled probnih stabala Tablica 1 ^3 Pr o b n o stabl o J-l OH a s 3 XZ3 Opi s staništ a rt ni a N o CO o t-l ci god c o to l— A* °< cm n a « Ö, c 3 ´S D > m o g 3 m ci ci Q B m4 Krošnja 3-S m 3 3 S.S.T KS*» m 11 140 58 36-0 220 462 14-0 6-0 12 141 62 37-5 21-1 5-45 16´4 7-4 Preborna sastojina; Aso13 146 58 358 143 460 21-5 9 1 > rtn o rt> o M 3 j a rt´J? o cijacija Abieto albae acidiphylum mirtilesum; Nad. visina 700—750 m; Geološka podloga silikat. Bonitet II; Inklinacija 5 do 35%; Ekspozicija SZ 14 15 16 17 18 19 20 160 118 121 135 159 126 134 50 56 50 68 60 56 57 330 35´4 35-2 374 35´4 366 322 88´4 183 22´1 214 218 20-5 141 2-33 4-26 343 6-46 4´85 4-50 4-01 146 171 131 16´0 136 161 18 1 5´8 83 5-1 8-2 5-6 84 8-4 o Prosjek: 138 56 355 194 4-45 16*1 74 la 181 48 257 104 2J32 15-3 69 101 189 44 201 96 155 10-5 7-3 Preborna sastojina; Aso-121 171 49 276 130 260 14-6 68 cija Fageto abietetosum; 140 158 45 25-2 143 203 10-9 7-5 Nadm. visina 700— 750; 143 182 53 23´7 136 259 101 9-2 Geološka podloga: vapne n 144 175 54 265 99 300 166 61 nac. Tlo : humozno ; Bonitet II; Inklinacija; 35%; 149 182 47 240 98 209 14-2 5-2 rt Ekspozicija: SZ 177 183 50 28-5 128 2-78 15-7 8-3 a 184 170 47 25 8 10-5 215 153 9´7 u 212 181 45 25 5 123 205 13-2 62 Prosjek: 176 48 25´3 116 2-32 13-7 7-4 377 |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 38 <-- 38 --> PDF |
U tablici 1 donosimo karakteristike sastojina i stabala koja su poslužila kao modeli za ova istraživanja. 3. METODA RADA Nakon što su stabla odabrana i uzeti njihovi dendrometrijski podaci, ona su oborena i sa tanjeg kraja prvog trupca, a taj se nalazio na 5.30 m iznad tla, otpiljen je kolut visine 10 cm, koji je služio za ove analize. Naime u praksi eksploatacije šuma finoća se godova općenito utvrđuje na tanjem kraju trupca. Laboratorijska ispitivanja obuhvatila su ovo: a) mjerenje širine godova te širine zone kasnog drveta u godu na kolutu sa visine 5.30 m iznad tla; b) obračun učešća kasnog drveta u godu. Mjerenja širine godova te zone kasnog drveta u godu vršena su od periferije debla prema centru i to na promjeru debla u smjeru sjever-jug. Mjerenje je vršeno lupom povećanja 8 sa ugrađenim mjerilom podjele 0.10 mm i sa mogućnošću ocjenjivanja na 0.05 mm. Prosječne širine godova i zona kasnog drveta u deblu obračunali smo iz očitanja na polumjeru od sjeverne i južne periferije prema centru debla. Kod razrade rezultata ispitivanja poslužili smo se metodama variacione statistike i računom korelacije. 4. REZULTATI ISTRAŽIVANJA Nakon izvršenih obračunavanja i sređivanja materijala, rezultate istraživanja svrstali smo ovim redom: širina godova, širina zone kasnog drveta i njegovo učešće u godu. Donosimo rezultate redom kako smo ih naveli. 4.1 Širina godova Finoća drveta, koja se obično izrazu je širinom godova utvrđuje se, kako smo to već naglasili u metodici rada, na tanjem kraju prvog trupca. Sirine godova jelovine sa silikatne i sa vapnene podloge donijeli smo u tablici 2 i na si. 1. % 15 1 ! \ i 1 ´ / \ ´ ´ t u \ ´ ´ /: i \\ ´ /: : \ S l VK ´ / 1 ; — » Si r i rva, 4o ela, «. m: SI. 1. Širina godova |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 39 <-- 39 --> PDF |
Iz podataka u tablici 2 vidimo da je jelovina sa vapnenca finija od jelovine sa silikata jer su njeni godovi uži. Frekvencije širina godova u visini 5.30 m Tablica 2 Razred širine goda Si l k a t Vapnena c Prosje k Od — do prosjek Bro j godov a u r a z r e d u mm komada /o komada /o komada /o 0-0 — 030 0-15 1 0 1 48 2´2 49 T3 031 — 0-60 0-45 25 17 210 9 5 235 6 4 061 — 090 0´75 42 2 9 280 12´7 322 8-8 091 — 1*20 1´05 146 100 356 162 502 13-7 T21 — 1-50 135 177 121 353 160 530 145 1-51 — 1´80 1´65 183 125 279 127 462 12-6 T81 — 210 1´95 157 10´7 235 10 7 392 10-7 2-11 — 2-40 2´25 81 5´5 153 7-0 234 6 4 2-41 — 2-70 2-55 88 6 0 106 4 8 194 5´3 2-71 — 3-00 2-85 62 4´2 69 3´1 131 3 6 3-01 — 3-30 3-15 74 5 1 57 2 1 121 3 3 3*31 — 360 3´45 64 4-4 31 1´4 96 2 6 3´61 — 3-90 3-75 49 3 4 8 0-4 57 16 3-91 — 4´20 4-05 64 4 4 13 0 6 77 2-1 4-21 — 450 4´35 50 3 4 8 0-4 58 16 4-51 — 4-80 4-65 37 2´5 3 O´l 40 VI 4-81 — 5 10 4´95 38 2-6 2 0 1 40 10 5-11 — 540 5´25 19 is 1 0 0 20 0 5 5´41 — 570 5-55 28 1-9 — — 28 0 8 571 — 600 5-85 24 16 — — 24 07 6-01 — 630 6-15 16 11 — — 16 0 4 631 — 6-60 6-45 15 10 — — 15 0 4 661 — 6 60 675 11 0-7 — — 11 0-3 6 91 — 7 20 7-05 7 0 5 —. — 7 0 2 7-21 — 750 7-35 5 0 2 — — 5 0 1 7´51 — 7-80 7´65 1 o-i , — — 1 0 0 Svega: 1464 1000 2202 1000 3666 100-0 To se naročito opaža ako usporedimo prosječne širine godova. Ove prosječne širine godova ispitane jelovine sa silikata i vapnenca donosimo u tablici 3. Njihove razlike su razmjerno velike i signifikantne što se vidi iz veličine mjere signifikantnosti t, koja iznosi 24,8621. |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 40 <-- 40 --> PDF |
Sirina godova jelovine Tablica 3 Standardna Šjrina goda Srednja Razlika Mjera signi devijacija Stanište (podloga) Granice od — do Prosjek greška im 0 fo aritm. sred. likantnosti razlika milimetara (mm) t I Silikat 1,10—7,80 2,64 ± 0.050 1,007 ± 0,0354 1,14 24,8621 Vapnenac 0,10—5,40 1,50 ± 0,016 0,816 ± 0,0123 Širina godova istražene jelovine sa silikatne podloge na visini 5.30 m iznad tla je za 76% veća od širine godova jelovine sa vapnenca. Ako usporedimo najčešću širinu godova sa silikata i vapnenca vidi se da su one približno najednake i nalaze se u razredu širine godova od 1.21 do 1.50 (prosječno 1.35) mm (vidi frekvencioni poligon na si. 1). 4.2 Širina zone kasnog drveta i njegovo učešće u godu Širina zone kasnog drveta u godu kao i njegovo učešće u širini goda od naročitog je interesa za praksu, jer o učešću kasnog drveta u godu ovise tehnička svojstva drveta. U tablici 4 donosimo rezultate mjerenja širine zone kasnog drveta u godovima raznih širina, a na si. 2 njihove frekvencije. Siri-na rtone nasnog SI. 2. Širina zone kasnog drveta 380 |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 41 <-- 41 --> PDF |
a "T3 ~J ^J 0 ! eri Cn Cl On U! Or * 4-Oo Oo OO 00 KU KO NI i—´ r-4 r-^ O V o o o ft, O on KO CO CT) 00 o ^1 4» 00 On * KS IO CTI Oo 00 Or KS CO CTI Oo O o r>´ n SA 1 1 1 1 1 1 R O 0 0 0 1 1 1 1 1 I 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 0 ~J **l ^J en CT) CT) Ol ti. On 4» 4* Oo CiO 09 00 Kl IrO t-* i i 1—1 o o ~L~c 00 On K0 -co bo o ~J 4* 00 Or K3 CD Ol OO o *~J 4» 00 Or KO CO <-CTI> 00 cn 1 n> O o © O O O O O O O O o c O o o o o o o o o o a. o o a ri> o ft Sr -1 T3 En ^1 ^J CTI CTI CT) On On Cn 4» 4* 00 CM 00 K3 K3 1-0 l-l 1— w O o o cu 3 O ^ i i *. *. M — 1—1 =1 o CT) S3 ^J 00 On KO CO Ol OO o ^J 4* | 00 <:r KO CO Ol O0 o --4 4» at) On Or On On On *. Or On OI Or Or, Or Or Or Or Or Or Or Ol Or On Or On On Oi On 0 o 3 m 7? 3 2? 00 IM m NO KO t» O l CTI 3 " 9 03 »* 1—1 OO 4* ^1 CTI 00 Cn _* 00 -J 4v 4» KS *K>° 2 t—´ CTI CL <— KO E0 4* co CO Ol ^ o K0 O o O O o o o o e O O O O q -~j i—. cn CD i—> K0 4* 4* 4* K— S3 KT o CO o CO CO ~J ^4 ai Ol Or 4^ OB KS H-1 i—i 3 < 3 B 3* cn o 4* O 4* NJ di U CTI Ol Ol Oi CO 0O 4* Or OO Ol 00 A CTI ^J 00 p O n) ej *. *. *. crq g an ero K3 K3 OO 00 KO KO 3 r> ^_ c 8.9 00 w 00 ^J Or Ol OO 4^ i—« 1 1 K— 03 00 00 00 r— CO CT) 00 CO 00 CTI © © 3 I 1 1 1 1 I 4V CTI Or so ~J e On 00 1 1 1 1 1 1 1 §r2. trt ft. ID KO --1 OJ O S3 KO O o o o O o O O o O O CTco O i 4>. On Os On On K3 00 © OO GO ~~J On Or 4* 00 KS 10 w 3 1 1 1 1 1 1 [ 1 i—i 3 < a a 5´ K0 GO ^1 KO K3 KO co on Oi On CO o po o rt a o o o o On *. 3 2? / oo 3 !" (M OO On On K3 TT K3 4* OO _ao ta~ \—1 i—> KS KO 4» 4-On ^i On CO K3 Oo ^ CO U> CO CT) Oo O KO 00 4 0 g - 1-, ^ KO Or -4 i—i On CT) 4-00 © O 00 -~-l ~j Ol 4* 4^-KO K3 O KO KO On CO o 3 CO ft, >-< >—— KO Ol CO 00 o NO O o O O o O o o © O O =1 H »i O H O I_I CO cn >o 4* 4* JÄ. to OO KO , 1 O O c CO OO ^1 (Ti On 4x Oo 00 to i i , i 3 < 3 P 5´ 4* O 4-fiK0 CT) üo 01 CT) oo IO ON. CTI 4* CTI 4. 00 CO CO KO _ o o O o » oos erq w |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 42 <-- 42 --> PDF |
Širina zone kasnog drveta Tablica 5 Standardna] Širina zone Srednja Razlika Stanište (podloga) Granice od — do Prosjek m greška im devijacija o f sredina Mjera signifikantnosti t milimetara (mm) Silikat 000-3-6 0 0-74 0012 0-465 00086 0 32 24-7198 Vapnenac 0.00—260 0 42 0-007 0319 00048 Prosječna širina zone kasnog drveta jelovine sa silikata veća je za 0,32 mm ili za 76% od prosječne širine zone kasnog drveta jelovine sa vapnenca. Taj odnos je jednak onome kod širine godova. Razlika je signifikantna jer mjera signifikantnosti iznosi t = 24,7198. Činjenica da širina zone kasnog drveta u godu raste u istoj proporciji kao i širina goda upućuje nas na zaključak da u odnosu između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu postoji približno linearni odnos. Prosječno učešće kasnog drveta u godu jelovine sa silikata iznosi 27,95% a kod jelovine sa vapnenca 27,76%. Razlika među njima je neznatna. U cilju da je statistički ispitamo obračunali smo korelaciju između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu posebno za jelovinu sa silikata i jelovinu sa vapnenca uz pretpostavku da je taj odnos linearan. Linearni odnos između širine goda i širine zone kasnog drveta, prema podacima mjerenja, može se prikazati ovim jednadžbama: a) jelovina sa silikata y = 0.2795 x; r = 0.931 ± 0.0035 b) jelovina sa vapnenca y = 0.2776 x; r = 0.979 + 0.0009 y = širina zone kasnog drveta u godu u mm; x = širina goda u mm; r — korelacioni koeficijent. Obračun signifikantnosti razlika parametara jednadžbe odnosa između širine zone kasnog drveta i širine goda jelovine sa silikata i vapnenca pokazao je da među njima nema signifikantnih razlika. Naime mjera signifikantnosti iznosi t = 0.7455 Ova konstatacija dozvolila nam je da odnos između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu kod jelovine sa vapnenca i silikata možemo promatrati zajednički. Razlike između jelovine sa silikata i vapnenca nisu statistički opravdane. Prema tome odnos između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu sa dovoljnom točnošću prikazuje jednadžba pravca y = 0.2789 . x |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 43 <-- 43 --> PDF |
Korelacija je potpuna jer korelacioni koeficijent iznosi r = 0.976 ± 0.0008 Prosječno učešće zone kasnog drveta u godu jelovine iznosi 27.89% bez obzira na širinu goda. Međutim usporedba podataka o širini zone kasnog drveta u godu i teoretskih podataka koje daje gore navedena korelacijska jednadžba pokazuje, da su teoretske širine zona kasnog "drveta kod godova užih od 3.75 mm preniske, a iznad toga previsoke. R ´ *\ i 2 1 3 i- r-umači QtBoTyvnai. sa *si.Cika.i CL i <* A — » — -u--vct-p-ne´ 2CCL ci 15 c O M * /i a o ,1 ^9 /?1 Jr 3 ´50 ?4 .9? <<9 ´M or 6V ´ffi 03 .11 .356 -i A (Vi do 2.0 Širina. gooLa. -?TITTZ SI. 3. Odnos između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu U vezi sa time pokušali smo izravnanje izvršiti slobodnom krivuljom prilagođavajući je stvarnim prosječnim podacima (vidi si. 3). Za ovu krivulju obračunali smo veličinu korelacionog koeficijenta. Ona iznosi r = 0.992 ± 0.0003 To znači da je, praktički rečeno, korelacija potpuna i da krivulja bolje karakterizira taj odnos nego pravac. U slijedećoj tablici donosimo usporedbu stvarnih podataka o širini zone kasnog drveta u godu sa podacima očitanim iz krivulje kao i obračunato učešće kasnog drveta u godu. |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 44 <-- 44 --> PDF |
Širina i učešće zone kasnog drveta u godu jelovine Tablica 6 Širina goda Širina zone kasnog drveta Učešće kasnogu godu drveta od — do Prosjek Stvarna Očitana iz krivulja Prnma svarnim podacima Prema pod. iz krivulje mm mm lo 0 01 — 0 30 0-15 o-io 0´04 66-7 25-5 0-31 — 060 045 0-12 012 26-7 25-7 0 61—09 0 0-75 021 0 21 280 28-0 091 — 120 1-05 031 0-31 29-5 29-5 1-21 — 150 135 0-39 041 28-9 30-4 1-51 — T80 1 65 049 050 29-7 303 1*81 — 210 195 0-58 059 29´7 302 2-11 — 2-40 2-25 061 067 271 29-8 2-41 — 2-70 2´55 0´74 0 75 29-0 29-4 2-70 — 300 2´85 0-80 083 28-1 291 3-01 — 3´30 3´15 090 0-90 286 28-6 3-31 — 360 3-45 100 0-97 290 28-1 3-61 — 390 375 106 1-03 283 27-5 3-91 — 420 4-05 1 04 109 25-7 26-9 421 — 450 435 116 115 267 26-4 4-51 — 480 4-65 126 121 27-1 26-0 4´80 — 510 4-95 132 1-25 267 25-5 5-11 — 540 5-25 1-23 rso 23´4 24-8 5-41 — 570 5-55 1*46 134 26-3 24-1 5-71 600 585 146 1-38 250 236 6-01 — 630 6 15 T43 1-42 233 23-1 631 — 6´60 6-45 1-26 ´46 19-5 225 6-61 6- 90 6-75 112 1-50 16-6 22´2 6-91 — 720 7 05 164 154 23-3 21-8 7-21 — 7-50 7-35 194 158 26-4 215 7-51 — 7-80 7-65 2-10 1-61 27-5 210 Kod promatranja rezultata o učešću zone kasnog drveta u godu opaža se da učešće postiže maksimum kod širine godova od 1.20 do 2.40 mm (prosječno kod godova širine 1.50 mm). Kod užih i kod širih godova od toga — izuzevši godove širine do 0.30 mm — učešće zone kasnog drveta u godu je manje. To se jasno vidi na si. 4. Kako je kvalitet građevnog drveta usko povezan sa učešćem kasnog drveta u godu, može se iz prednjeg zaključiti da jelovina, kod koje se širina godova kreće u granicama od 1.20 do 2.40 mm, predstavlja drvo |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 45 <-- 45 --> PDF |
najbolje kakvoće. Doduše to počiva na pretpostavci da su svojstva drveta vezana sa učešćem kasnog drveta u godu. Za rješenje cijelog problema treba ispitati ovisnost tehničkih svojstava jelovine od učešća kasnog drveta u godu. Naša istraživanja su pokazala da se obzirom na ovisnost učešća zone kasnog drveta o širini goda jelovina ponaša slično sa borovinom koju je istraživao Yline n (1951). Jtla (Jlhti atSa J ´iffj * X. / s y / y 1 y y i a y "^, / 20* / /// / /// p*^ i& // t / i / x » -i i :»Liriit» *i i ,-.. god* SI. 4. Širina zone kasnog drveta, širina zone ranog drveta i učešće kasnog drveta u godu 5. ZAKLJUČAK Na osnovu istraživanja koja smo izvršili i čiji rezultati su iskazani naprijed, utvrdili smo ovo: 1. Prosječna je širina godova istražene jelovine sa silikatne podloge veća za 1.14 mm ili 76% nego sa vapnene podloge. Ona kod jelovine sa silikatne podloge iznosi 2.64 ± 0.050 mm, a sa vapnene podloge 1.50 ± ± 0.015 mm. Najčešće širine godova jelovine sa silikata i vapnenca su >iajednake (vidi si. 1). 2. Prosječna širina zone kasnog drveta u godu istražene jelovine sa silikatne podloge iznosi 0.74 ± 0.012 mm a sa vapnene podloge 0.42 ± |
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1956 str. 46 <-- 46 --> PDF |
± 0.007 mm. Prosječna je širina zone kasnog drveta jelovine sa silikata veća za 0.32 mm ili 76% od one sa vapnenca (vidi si. 2). 3. Između jelovine sa silikatne i vapnene podloge u Gorskom Kotaru ,koja je uzrasla u istim klimatskim uslovima (Zalesina) nema signifikantnih razlika u širini odnosno učešću zone kasnog drveta u godu kod godova istih širina. Neznatne razlike koje postoje statistički se mogu zanemariti jer mjera signifikantnosti razlika iznosi samo t = 0.7455 4. Odnos između širine goda i širine zone kasnog drveta u godu može se prikazati pravcem jednadžbe y = 0.2789 x i slobodno povučenom empiričkom krivuljom. Ova empirička krivulja potpunije predstavlja taj odnos, jer kod nje korelacioni koeficijent iznosi f— 0992 ± 0.0003, a kod pravca r = 0.976 ± 0.0008. 5. Učešće zone kasnog drveta u godu postiže maksimum kod godova širine oko 1.5 mm (interval između 1.20 i 2.40 mm). (Vidi si. 4). Prema tome, ako se želi proizvoditi jelovina sa najvećim učešćem kasnog drveta, đebljinski prirast ne bi smio suviše prelaziti 3.00 mm. , Literatura: 1. Ugrenovi ć A., Tehnologija drveta, Zagreb 1950. 2. Y1 i n e n A., Über den Einf luss des Spätholzanteils und der Jahringbreite auf die Rohwichte beim finnischen Kiefernholz; Holz als Roh- und Werkstoff 1951, str. 449—156. 3. B e n i ć R., Istraživanja o odnosu između širine goda i zone kasnog drveta kod poljskog i običnog jasena; Glasnik za šumske pokuse br. 11, str. 53-72, — Zagreb 1953. 4. Trendelenberg R. — Mayer-Wegelin H., Das Holz als Rohstoff, München 1955. 5. Beni ć R., Istraživanja o ueescu i nekim fizičkim svojstvima bijeli i srži poljskog jasena — Glasnik za šumske pokuse br. 12, Zagreb 1956. SADRŽAJ VODE U SIROVOJ BUKOVINI Dr. Juraj Krpan — Zagreb 1. UVOD A ko se sadržaj vode u stablu određuje odmah nakon obaran ja dobiva se sadržaj vode sirovog drveta, koji odgovara sadržaju vode živog stabla. Sadržaj vode u živom stablu važan je za fiziologiju što ovdje nije predmet istraživanja, a kod sirovog drveta za iskorišćavanje i preradu. Sadržaj vode sirovog drveta važan je za iskorišćavanje i preradu iz ovih razloga: a) Sadržaj vode sirovog drveta utječe na troškove iznošenja u iskorišćavanju šuma. b) Zadovoljavajuća promjena boje drveta postiže se ako mu je sadržaj vode na početku parenja veći od točke zasićenosti (30%). |