DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1957 str. 53 <-- 53 --> PDF |
balca u malim krugovima. To se ponavlja nekoliko godina uzastopce, dok se ne dobiju jača stabalca uz rubove takvih malih krugova. Nakon golih sječa bukovih sastojina često su se podizale, toez obzira na stanište, čiste snirčeve kulture, kao rezultat izrazito kapitalističke teorije o najvećoj zemljišnoj renti. Kulture su podizane na površinama poslije gole sječe i na paljevinama. Nekada se odstranjivao sav vegetacijski pokrov između posađenih srnrča. Međutim, u kulturama podignutim iza sječe stare sastojine, potrebno je čišćenje od zastora heliofilnih vrsta drveća, koje brzo rastu, defektnih stabala smrče i pri tom valja regulirati najpogodniju smjesu s listačama. U kulturama smrče podignutim na paljevini prilike su sasvim drugačije. Prirodni pomladak je izgorio, a naselio se razni korov. Nakon više žetvi korova naselile su se naletom sjemena breza, iva, trepetljika i dr. U ovom slučaju treba samo prorediti pregustu smrčevu kulturu. Najteža pogreška kod njege smrčevih kultura je t. zv. totalno čišćenje t. j . uklanjanje iz kulture svih vrsta drveća, a uzgajanje monokulture smrče. Za odstranjivanje zastora listača iznad smrčevih vrhova upotrebljava se ukrivljeni kosijer i sjekira. Za sitne prorede valja izabrati specijalne lakše sjekire sa tankim listom. Kod redovitog prebornog gospodarenja čišćenja i proređivanja ne predstavljaju posebne operacije, jer je to obuhvaćeno kod preborne sječe, ipak često ima partija koje nisu njegovane. Takve partije u tom slučaju treba prorijediti, a ne čekati dok dođe na tu površinu sječa. Zaključak Bez teoretskog i praktičnog znanja i bez promišljene primjene raznovrsnog oruđa, ne može biti pravilne njege šuma. U doba što veće mehanizacije rada, nikako nas više ne može zadovoljiti ono isto oruđe, koje se upotrebljavalo prije pedeset i više godina. Svako usavršavanje oruđa za radove u šumi, pa i svaki, makar samo malo usa vršeni j i model, znači lakši put ka usavršavanju tehnike i racionalizacije rada. Njega šuma po savremenim stručnim načelima postavlja često šumare i šumske radnike pred složene probleme Time nije mišljeno, đa bi se šumski radnik bavio naukom o životu šume, ali svakako mora znati i biti svijestan, da i on učestvuje praktički u ovoj disciplini u značajno ulozi kao izvoditelj samoga rada. Zato se radnik mora priuČiti novom načinu rada, novim zahvatima, kako se danas stručno zahtijeva. Ako to ne umije, zamijeni ga napredniji, koji se snašao i pokazao korisniji. Razumije se konzervativnost u šumarstvu u pozitivnom smislu. U negativno spada pogrešno gledanje na čišćenje mladika i kultura i navika na pogrešan rad. Povećanom stručnom aktivnošću i pronalazčkom djelatnošću uspješno ćemo uklanjati negativnu konzervativnost. Uporno ćemo nastojati, da se sva čišćenja i prorede izvode pravovremeno, što znači uspješniji, lakši, pa zato i jeftiniji rad. Zaključujemo, da nije nikada suvišno nešto više nego obično progovoriti o njezi šuma. Mušič Alojz — Celje LITERATURA: 1. Lončar ing. Ilija: Njega šume proredom, Zagreb 2. Sušterčič M.: Nega foukovja in jelov ja 3. Pourtet Jean: Veštačka pošumljavanja, Beograd 1948 4. Šumarski priručnik I, Zagreb 1946 5. Razne rasprave o prorjedama, Schadelin i dr. ZAKLJUČCI I PREPORUKE Savetovanja stručnjaka za uzgoj topola (Bilje, 12—15. XI. 1056. g.) Na savetovanjoi o uzgoju topola koie je organizovala Jugoslovenska nacionalna komisija za topolu od 12.—15. XI. 1956. g. na Lovno-šumskom gospodarstvu »Košutnjak« u Bilju kod Osijeka, postavljeni su na dnevni red i raspravljeni najvažniji problemi u vezi podizanja topolovih nasada (sastojina, plantaža i drvoreda) kod nas. Na istom su učestvovali predstavnici i stručnjaci saveznih i republičkih upravnih, društvenih i naučnih ustanova sa stručnjacima iz operative koji se bave uzgojem topola. Savetovanje je otvorio i vodio drug Ing. Jefta Jeremić, pretsednik Jugoslovenske nacionalne komisije za topolu. Nakon isvestrane diskusije i rada u komisijama donetii su sledeći glavni zaključci : I. IZBOR SORTI TOPOLA I NJIHOVIH KLONOVA a) Standardne sorte za aluvijalna područja Za standardne sorte (klonove) u aluvijalnim područjima usvaja se: Populus 115 |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1957 str. 54 <-- 54 --> PDF |
serotina, Populus robusta i Populus marilandica. ; i b) Balzamne topole Sorte balzamnih topola i njihove hi- bride zasada ne uzgajati u proizvodne svrhe. c) Ostale strane sorte topola Ostale euro-američke, euro-aziske i druge inostrane vrste i sorte (klonove) topola treba prethodno podvrći naučno eksperimentalnim pokusima i ispitivanju po određenoj metodologiji, te se ne mo gu upotrebljavati u proizvodne svrhe pre nego što budu proglašene upotreblji vim — standardnim sortama od nadlež nog saveznog organa. d) Domaće vrste topola Domaće vrste crne, bele topole i tre petljike ne mogu se zasada, bez prethod nog odabiranja i selekcije preporučiti za standardne topole i produktivnim topo lovirn nasadima. e) Metodologija za naučno istraživački rad Metodologiju za podizanje i naučno istraživački rad u uporednim topolicima izraditi će Jugoslovenska nacionalna komisija za topolu. f) Sorte topola za ostala područja Izbor i proglašenje standardnih sorti topola za druga područja (vanaluvijalno gpodručja Panonske nizije) izvršiće se naknadno nakon ispitivanja po određenoj metogologiji. g) Inventarizacija i perspektivni plan Inventarizacija postojećih topolovih nasada i brzorastućih vrsta drveća treba da se obavi čim pre kao prioritetni zadatak u šumarstvu. Pri tome treba izvršiti i reoniranje, bonitiranje staništa i odrediti etape izvođenja radova na principu, da se prioritetno podižu nasadi na najboljim bonitetima. (Za provođenje grupe ovih zaključaka preporučeno je, da savezni organ iza šumarstvo donese propise o načinu proglašenja standardnih sorti, da proglasi predložene tri sorte standardnim, ida zabrani upotrebu balzamnih i drugih stranih sorti topola za podizanje produktivnih topolika bez prethodnog naučnog ispitivanja i proglašenja standardnim, da donese propise za naučno istraživački rad u tuporednim topolicima i o izboru elitnih (matičnih) stabala domaćih topola radi njihove selekcije i hiforidlzacije, kao i đa propiše koji će instituti i ustanove , ove poslove obavljati i provoditi kontrolu.) II. SADNJA ´— PODIZANJE TOPOLOVIH NASADA 1. Obrada zemljišta a) Prethodna obrada Prethodna bbrad i priprema tla je u principu potrebna a način i initezitet za visi od ekoloških naslova. Ona Ise vrši krčenjem i preoravanjem radi uništenja korova i nepoželjnog grmlja. Na ledina ma je ona naročito potrebna i treba je izvršiti jednu godinu pre sadnje topola. Zabarena zemljišta nisu podesna za uzgoj topola, njih treba prethodno odvodniti i preporučuje se za uzgoj vrba. U povre meno poplavnim terenima gde se radi dužeg zadržavanja vode ometa podizanje topola, treba prethodno izvršiti odvod njavanje nadzemne Vode. b) M eh a n i z a c i j a radova Mehanizacija radova na pripremi i obradi zemljišta, te sadnji i nezi topolo vih nasada preporučuje se U cilju inten ziviranja unapređenja i ekonomičnosti a naročito obzirom na veličinu zadataka. (Mehanizacija se preporučuje stoga, što na uspeh topolovih nasada najodlučnije deluje blagovremena sadnja čiji se vremenski interval Ikreće u proleće od 2—3 nedelje, a u jesen od 3—i neđelje). 2. Sadni materijalZa sadnju topola može se upotrebiti sledeći sadni materijal: a)R e z n i c e, za isadnju na terenima koji retko dolaze pod vodu za vreme vegetacivne periode i koji su prvorazrednog kvaliteta, a prethodno obavezno obrađeni (kao za rasadnik); b) Sadnic e (uzgojene iz reznica) za sadnju na svim ostalim terenima kao standardni način sadnje. Za ovo treba iskoristiti jednogodišnje dobro razvijene sadnice: */i i %.* Jednogodišnje sadnice treba upotrebljavati samo ako su dobro razvijene i preporučuje se visina od ,1,5 rn. Sadnice Vi i % dolaze u obzir za sadnju pa zemljištima zakorovljenim i izvrgnutim visokim poplavama, u lovištima kao i za vanšumski uzgoj (drvoredi i si.) c) K o 1 j e se u pravilu ne preporučuje kao sadni materijal. 3. Rasadnici i matičnjaci Za proizvodnju sadnog materijala (sadnice i reznice) preporučuju se privremeni rasadnici u blizini radilišta, a u principu treba izbegavati stalne rasadnike ´i ^matičnjake. Va = sadnica sa dvogodišnjim korenom i jednogodišnjim nadzemnim deblom 2/3 = sadnica sa trogodišnjim korenom i dvogodišnjim nadzemnim deblom |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1957 str. 55 <-- 55 --> PDF |
4. Dubljina sadnje i dimenzije rupa Dubljina sadnje zavisi o veličini i starosti sadnice te vrste zemljišta. Sadnicu treba saditi dublje nego je bila u rasadniku i to: jednogodišnje sadnice zasađivati 10 cm dublje, a višegodišnje 30´ cm dublje. Dimenzije rupa zavise od vrste tla i prethodne obrade a kreću se od 40 X 40 X 40 cm do 60 X 60 X 60 icm. Za sadnju u drvoredima i sličnim uslovima rupe mogu (biti veće, što zavisi od veličine žilja sadnice. 5. Vreme sadnje U pravilu preporučuje se jesenja sadnja. U humidnim područjima radi sriježi preporučuje lse proletnja sadnja. (Po nekim iskustvima izgleda da je proletnja sadnja u područjima zaraženim Dothichiza populnea-om pokazala sigurnijom, iz razloga što se znaci bolesti pre proletnje sadnje jasno vide na sadnicama i na taj način se zaraženi materijal ne sadi. Kod jesenje sadnje znaci ovog oboljenja se ne mogu uočiti.) III. GUSTOĆA SADNJE I (OPHODNJA Preporučuje se kvađratična sadnja od 4X4rndo6X6ma ophodnja od 15 do 30 god. (Ovo stoga, što je naša orijentacija na proizvodnju sirovina za drvenjaču, celulozu, viskozu, ploče vlaknatice i iverice i drugu hemisku preradu drveta, a manje na mehaničku preradu za furnir, šibice i si. Ovo ne isključuje manja odnosno veća rastojanja i kraću odnosno dužu ophodnju, ako to prilike naročito uslovljavaju i opravdavaju.) IV. PODSTOJNA ETAŽA Podstojna etaža je biološki opravdana i: a) Neophodna je u humidnim područjima, b) Preporučuje se u semiaridnim područjima. (Podstojna etaža čuva produktivnu snagu tla, suzbija korove, aktivizira cirkulaciju hraniva u rizosferi, štiti deblo od mraza i suncožara, povećava zračnu vlagu, smanjuje snagu vetra, i isparavanja del´Uju na ubrzano trulenje donjih grana. U poplavnim područjima dolazi u obzir za donju etažu: američki jasen, brest, vez, joha a od vrba — Salix einerea (dobra za visoku divljač) i sremza (Prunus padus). U poplavi neizvrgnutim terenima dolazi u obzir: grab, klen, a u aridnim područjima i žestika (Acer tataricum). Dud i negundovac radi ugroženosti od dudovea ne (preporučuju se). V. NEGA KULTURA Nega topolovih kultura je potrebna i ona se sastoji u sledećem: a) Okopavanju (prašenju zemlji šta) kao nastavku prethodne obrade tla, koje treba nastaviti za vreme i nakon šumskoipoljskog gospodarenja i sa glav nim ciljem da ,se korov uništi, sve do potpunog sklopa sastojine. b) Kresanj u i(orezivanju) donjih grana, koje treba vršiti u polovini vege tacione periode, sukcesivno i sa oštrim i podesnim alatom (makaze i palica) a ne sekirom. (Preporučuje se sledeći intenzitet ore zivanja: — U prvoj trećini ophodnje do jdftne trećine Visine stabla. — U polovini ophodnje do polovine visine stabla, — U zadnjoj trećini ophodnje do dve trećine visine stabla.) c) Proređivanje treba izvršiti blagovremeno pre (punog sklopa i pre nego što visinski prirast počinje naglo da pada. (Prvu proredu treba izvršiti u dijago nalnom pravcu, tako da se u svakom re du poseče svako drugo stablo, time se od kvadratičnog pređe na trokutno ra stojanje. Pri drugoj proredi treba šeći svaki drugi red i iz trokutnog vratiti se na kvadratično rastojanje.) VI. ŠUMSKO POLJSKO GOSPODARENJE Šumsko poljsko gospodarenje je ekonomski i [biološki opravdano pod uslovom da poljske kulture ne iscrpljuju zemljište u toj mjeri da bi time ugrožavale kulturu topola. (Kao podesna predkultura za uništenje korova na ledinama preporučuje se konoplja. Za poboljšanje zemljišta podesna je 2—3 godišnja kultura leguminoza uz đubrenje sa PaOs i K2O. ilza toga dolazi sadnja topola zajedno sa 2—3 godine niskim okopavinama. Priprema i obrada tla u šumsko poljskim međukulturama treba da bude plitka zbog zaštite korenovog sistema topola.) VII. FLANTAŽNI UZGOJ TOPOLA U POLJOPRIVREDI Plantažni uzgoj topola na poljoprivrednim plodoredima nije sa ekonomskog gledišta kod nas još proučen. (Preporučuje se da se za prvo vreme zaduži bar jedan institut, a prvenstveno Pokrajinski zavod za poljoprivredna istraživanja u Novom Sadu, da prouči ovaj problem.) 117 |