DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1957 str. 13 <-- 13 --> PDF |
stična za vegetaciju poplavnih područja t. j . vlažnih do povremeno mokrih staništa, a grupa b) u stvari predstavlja gore već pomenutu vrištinu. Ulogu balansnog faktora između ova dva tipa obrašćivanja igra, kako smo rekli, stagnirajuća površinska voda t. j . količina vode i trajanje stagnacije. U slučajevima kao što je naš, kada priliv površinske vode nije uvek konstantan i određen, jer ne dolazi iz vodotoka, nego od oborina, proces naseljavanja breze, jasike i ive je biološki mnogo jači od naseljavanja vrsta poplavnih područja, kojima također ne odgovara ni velik aciditet ovog tla. Sem toga breza, jasika i iva, čim se nalaze na delimično zamočvarenoj površini odmah vrše isušivanje površinskog sloja tla, čija dubina sa starošću tih vrsta sve više raste. To dokazuje nestanak juncusa i pojava Calluna vulgaris. U ovakvim uslovima je tip vegetacije zamočvarenih površina predstavljen vrstama grupe a) vrlo labilan, on zavisi o stanju stagnirajuće vode i odmah prelazi u vrištinu čim se stanište bar donekle osuši (16, 19). Ova dva1 tipa se radi toga ne mogu svugde tačno razgraničiti jer elementi jednog tipa prelaze u drugi, ali se zato na mestima gde su potpuno izraženi vrlo lako razlikuju po svom vegetacijskom sastavu. Na posebnoj šemi smo pokazali tu dinamiku vegetacije na Golom Brdu. Kako je proces naseljavanja breze, jasike i ive od ogromne važnosti za šumsku melioraciju degradiranih površina potrebno je da ga osvetlimo nešto detaljnije. Naseljavanje ovih vrsta kojima se često pridružuje i joha, danas se vrši na raznim degradiranim površinama: posle požara i intenzivnih i neurednih seča, na erodiranim površinama, na jako podzoliranim i zamočvarenim površinama, na blatima, na stenovitim silikatnim površinama, na površinama na kojima je prvobitna šumska vegetacija uništena epidemijama, na napuštenim poljoprivrednim površinama i ispasištima. To naseljavanje vrši se uvek uz određene pedološke i klimatske uslove. U našim uslovima tla kisele do neutralne reakcije u humidnoj i perhumidnoj klimi sai srednjom godišnjom termom oko 8° C najbolje odgovaraju razvoju ovog procesa u kojem dominira breza. Ali se naseljavanje ovih vrsta prema prilikama dosta dobro razvija ako srednja godišnja terma nije mnogo pala ispod 7° C, ili ne prelazi 11° C uz iste ostale uslove. Naseljavanje breze, jasike i ive na navedenim i drugim sličnim površinama je proces koji se danas odigrava u svetskim razmerama na području ćele eurosibirske- američke biljne Iragije. Da navedemo samo nekoliko krajeva sveta gde su ti procesi vrlo razvijeni: U Hrvatskoj se breza i jasike naseljavaju sem na vrištinskim podzolima hrastovog područja još i na degradiranim površinama bukve, jele i smreke. I u Srbiji u okolici Majđanpeka pojavile su se brezove sastojine na području ranijih bukovih i gorunovih šuma kao posledica čistih seča koje su se tu od davnine vršile (20). U Severnoj Americi (Lake States) se proces naseljavanja sličnih vrsta vrši na ogromnim površinama uništenim požarevima i čistim sečama (7, 44). Clements ukazuje na veliku podudarnost toga procesa u Evropi sa onim u Severnoj Americi gde umesto naše breze i jasike dolaze vrlo slične Betula papyrifera i Populus tremuloides (7). i Vrlo je karakteristična podudarnost procesa degradacije na požarom uništenim površinama u Srbiji (Slomna gora), u Bugarskoj (Rila planina), i u SADI (Lake States), gde se posle požara četinarskih šuma u sva tri slučaja pojavljuje najpre |