DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1957 str. 16 <-- 16 --> PDF |
Mnogobrojne polen-analize cretova i raznih muljeva omogućile su da se izvrši rekonstrukcija razvoja vegetacije posle glacijacije u Evropi. Wulf (43) i Sukačev (39) iznose takva istraživanja u srednjoj i severnoj Evropi prema kojima se vegetacija posle glacijacije otprilike razvijala u sledecim etapama: 1. drias, 2L breza i jasika, 3. borovi, 4. hrastk 5L smreka-bukva. Černjavski (8) smatra da se u postkvartaru Slična smena vršila skoro u celoj Evropi u jednom razvojnom nizu koji izgleda ovako: Populus tremula Quercus Carpinus betulus Picea Betula "-> Pinus Tilia _. Fagus ~*" ili Salix Ulmus Abies Fagus Corylus Picea Prema nekim drugim autorima ti su razvojni nizovi tekli u raznim područjima sa nešto drugačijim rasporedom vrsta, negde su počinjali na pr. sa borovima. Mi se u ta pitanja nećemo ´dalje ovde upuštati. Za nas je dovoljna činjenica da su se svetle šume breze i jasike pojavljivale vrlo često kao prve šumske formacije na golim površinama posle glacijacije i ,da je daljnji razvoj vegetacije u mnogim područjima tekao u pravcu obrašćivanja tih površina ´sa šumskim tipovima od zasenu podnosećih vrsta. Smatra se da je trajanje etape breza-jasika bilo relativno kratko, naprotiv etape borovih šuma su jako dugo trajale (8)i Samo bor je mogao da pripremi duboke slojeve iza hrast i druge lišćare. Današnji razvoj vegetacije je također u mnogome sličan historijskoj rekonstrukciji njenog razvoja. Svaki šumar na terenu može danas vrlo lako da prati pojedine stadije u dinamici vegetacije, koja je vrlo slična gore opisanoj historijskoj smeni vegetacijskih tipova. Prvi takvi stadij: naseljavanje breze, jasike, ive i johe i dr. sličnih vrsta na mnogim površinama sa većom vlagom u tlu i zraku je kako smo videli jako rasprostranjen i lako uočljiv. Naprotiv u suvljim predelima vrlo često prve stadije obrašćivanja čine borovi. Daljnji stadiji koji slede jesu naseljavanje drugih vrsta u šume breze i jasike sa većim zahtevima na tlo a manjim na svetio. To su grupe: bor i hrast i jela, smreka i bukva. Koje će se od tih vrsta prirodno naseljavati u šumama breze i jasike ovisi: — o vegetacijskom području u kojem se nalazi stadij breze i jasike; — o pedološkim uslovima t. j . stepenu degradacije; — o stanju vlage tla — i na koncu o prisustvu semenih stabala tih vrsta na samoj površini ili u primerenoj udaljenosti. Tako se na pr. na, šumskim zgarištima Slomne Gore u Srbiji pojavio vrlo brzo mladik smreke i jele pod zaštitom breze i jasike (37). Morozov (28) opisuje proces smene šumskih vrsta na retkim sečinama u Grafskom šumskom gazdinstvu na kojima se najpre naseljava gusti pokrov niskog rašća od Calamagrostis epigeios, Centaurea Jacea et Scabiosa, Epilobium angustifolium i dr. Na toj površini se bor vrlo teško zakorenjuie i obično propada, ali se zato lako naseli breza i jasika. I samo pod njihovom zaštitom može bor ponovno da osvoji izgubljenu površinu. Morozov smatra da se bez intervencije čoveka ne mogu prirodnim putem podići hrastove sastojine iz semena na takvim površinama. Izneli smo ova razmatranja o dinamici vegetacije iz razloga što će nam ona dati putokaz ka rešenju problema izbora vrsta za šumsku melioraciju degradiranih podzoliranih površina. |