DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1957 str. 18 <-- 18 --> PDF |
mora potpuno prepuštati prirodi. Čak može se desiti, da se sve faze procesa izvode veštačkim putem, a da on kao takav ipak ne gubi karakter prirodnog procesa. Danas se u savremenom šumarstvu proces prirodne obnove šume retko kad prepušta sasvim prirodi. Redovno se u bilo kojoj fazi prirodan proces dopunjuje i potpomaže. U SSSR-u se na pr. pomaganje procesa prirodne obnove šuma danas vrši na površini od 3,8 mil-ha. Izdana su specijalna uputstva za provođenje mera koje pomažu prirodnu obnovu šuma. Među takove mere u prvom redu spadaju: čišćenje sečina i rahlenje tla, a u posljednje vreme se široko primenjuje i podsijavanje semena (14, 26). U našem slučaju gde se radi o obnovi šuma na golim degradiranim površinama ukazuje se intervencija kao vrlo potrebna. Proces obrašćivanja golih degradiranih površina sa šumskom vegetacijom, prepušten potpuno prirodi pokazuje vrlo često izvesne pojave koje nam ni sa ekonomskog ni sa ekološkog gledišta ne odgovaraju, to su uglavnom: sporost i neravnomernost procesa, nepovoljan odnos spontano naseljenih vrsta po asortimanu i nepovoljan površinski i etažni raspored vrsta. Na svakoj degradiranoj površini uvek postoje lokaliteti na kojima dejstvuje neki faktor koji ograničava i zadržava tok prirodnog naseljavanja u celosti ili samo za pojedine vrste, a koji se može ukloniti sa malim trudom i troškom. Vrlo često je to na pr. prizemna vegetacija koja je u velikoj meri konkurentna naseljavajućim se šumskim vrstama. Pojava vrsta kao što su breza, jasika i druge, u manjoj količini ili pojedinačno na jednoj degradiranoj površini, može već da posluži kao indikator odnosno kao signal da je proces obrašćivanja počeo. U takvom slučaju (a to je upravo naš konkretni slučaj na Golom Brdu) može naša intervencija ,odnosno akcija odmah da počne. Međutim kod ocene stadija degradacije treba biti vrlo obazriv. Iako na pr. pojava breze i jasike na nekoj površini uvek znači da se radi o nekom procesu degradacije tla ili sastojine, ne znači uvek da se radi baš o ekstremnoj degradaciji te površine, na kojoj bi bilo potrebno početi melioraciju sa brezom i jasikom. Možda taj stadij odgovara kojoj drugoj, prema ekonomskoj oceni. vrednijoj vrsti na pr. boru, koji se nije počeo naseljavati jer u blizini nema nigde njegovih semenih stabala. Ima slučajeva, kako smo videli, gde se breza i jasika naseljavaju i na najboljim tlima usled ubrzane devastacije na pr. na velikim čistim sečinama, na zgarištima, na ispasištima i t. d. One nisu potrebne na tim površinama radi melioracije tla, ali se mogu upotrebiti kao zaštitna etaža za obnovu prvobitne glavne vrste na pr. jele; bukve i t .d. Sukcesivno obrašćivanje degradiranih površina počinje nekad prema stepenu degradacije sa prizemnim rašćem i grmljem a nekad sa grmijem i drvećem. U našem konkretnom slučaju na Golom Brdu prvi (u stvari on nije prvi, njemu prethode stadiji prizemnih grupacija) meliorativni stadij obrašćivanja počinje sa šumskim drvećem, jer na to ukazuje i prirodno naseljavanje breze, jasike, ive, johe i drugih vrsta drveća. Sve vrste koje redovno u grupaciji (katkada nastupa i samo jedna vrsta) naseljavaju i osvajaju degradirane površine u početnim stadijima jedne progresivne sukcesije redovno vrše meliorativnu ulogu za vrste 184 |