DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1957 str. 22 <-- 22 --> PDF |
Breza vrši na degradiranim površinama sledeće meliorativne funkcije: 1. biodrenažu tla, 2. biomelioraciju hemijskih i fizikalnih svojstava tla, 3. melioraciju mikroklimatskih uslova površine i 4. zaštitu susednih sastojina od zaraza i požara. Biodrenaža se danas sve više primenjuje u šumarstvu zamočvarenih područja kao i za odvodnju filtrirajuće vode iz kanala. Za tu svrhu su naročito podesni pojasevi šumskog drveća (25). Biodrenaža ima znatna preimućstva pred običnom drenažom jer je jednostavnija i jeftinija. Breza sa svojim razgranatim površinskim korenjem — 87% korenja nalazi se u gornjim horizontima (29) — je naročito podesna za drenažu površinskog sloja tla. Transpiraciona moć breze spada među najjače. Ako količinu ishlapljenje vode na vlažnom tlu kod crno» bora označimo sa i onda je ona kod breze 8,5 i jasena 9,8 (preračunato po Höhnelu). Drenaža ima veliku biološku i fizikalnu-hemijsku ulogu kod melioracije podzola: ona aktivira dejstvo nitrifikatora, povećava aeraciju, i omogućava korenovom sistemu biljki da obrazuje makro strukturu tla (40). Prizemna vegetacija je najbolji indikator izvršene drenaže. U našem slučaju na Golom Brdu videli smo da je sa površine gde se naselila breza skoro potpuno nestala močvarna vegetacija a pojavila se Calluna vulgaris, ali samo do granice rasprostranjen ja korenovog sistema breze. Biomelioracija hemijsko-fizikalnih svojstava tla Dugo vremena se smatralo da je analiza pepela biljnih vrsta najbolji put da se utvrdi potreba biljke na izvesnom mineralnom hranivu, kao i da se izvrši izbor vrsta za dato poznato stanište. U tu svrhu su bile izvršene mnogobrojne analize pepela kao i suve substance mnogih vrsta. Te su analize stvarno pokazale da su lišće i tanko granje oni delovi biljke koji su najbogatiji na mineralnim sastojcima. Ali nisu dale odgovora na pomenuta dva pitanja. Ksnije se uvidelo da to nije bio pravilan put za rešenje tih pitanja i da se isključivo po količini sastojaka pepela ne može doneti sud o ponašanju pojedinih vrsta i da pouzdanije rezultate daje opit veštačkog uzgajanja pojedinih vrsta dopunjen nizom raznih opažanja u prirodi (40). Breza je na pr. po sadržaju CaPN vrsta znatno siromašnija od smreke, pa je ipak breza danas jedan od priznaith biokalcifikatora, dok je smreka kao što je poznato vrsta koja stvara kiseli humus i degradira tlo. Jasika je po sadržaju CaPK jedna od vrsta na prvome mestu, ali ona zauzima u prirodi vrlo često tla sasvim siromašna sa Ca (40). Očigledno je da i sama vrsta organskih sastojaka igra znatnu ulogu kod toka i brzine rastvaranja otpalog lišća i grana, procesa koji je od odlučujućeg značaja za meliorativnu sposobnost neke vrste, pa prema tome sama količina sastojaka u pepelu ne mora uvek mnogo da znači za melioraciju tla, kako smo to videli kod smreke. Mnogobrojna istraživanja su stvarno i pokazala da otpad breze u prvom redu lišće vrlo energično sprečava proces obrazovanja kiselog humusa. (40). |