DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1957 str. 5 <-- 5 --> PDF |
tom području ima oko 3.500 ha (3). Na Garjevici, Psunju i Papuku su znatne površine takvih neproduktivnih zemljišta. Degradirane bukove šume bivših zemljišnih zajednica Korduna i Banije također spadaju u tu kategoriju. Kako vidimo znatne površine do nedavna visokoproduktivnog šumskog područja kontinentalne Hrvatske danas su neproduktivne. Rešenje tog problema, u većini slučajeva nije moguće na bazi dosadanjih glavnih vrsta tih neproduktivnih površina — uglavnom hrasta, bukve i kestena. Tu su potrebne biološke metode regeneracije degradiranih šumskih tala, kakve je već Babogredac predložio u pomenutom njegovom prikazu degradiranih površina bosutskog područja za jedan određeni tip degradacije »zatrnjenih« površina i kakve ćemo videti u ovom prikazu za jedan drugi znatno različiti tip degradacije. U vezi sa rešenjem pomenutog konkretnog slučaja iz prakse, mi ćemo se ovde baviti prvenstveno problemom šumske melioracije površina koje su degradirane usled vrlo intenzivnog procesa podzolizacije, kao jednog od najznačajnijih pedogenetskih procesa koji relativno vrlo brzo i u velikoj meri umanjuje plodnost tla. Podzolizacija je prirodan proces koji se odvija i bez učešća čoveka i koji teče u pravcu obrazovanja jako podzoliranih tala, koje prema Gračaninu (11) treba smatrati pedoklimaksom najvećeg dela brežuljkastog reljefa kontinentalne Hrvatske. Međutim iako je to prirodan proces, ipak izvesna delatnost čoveka jako ubrzava proces podzolizacije. U takvu delatnost spada: korištenje poljoprivrednih površina do iscrpljenja, prekomerna paša, pogrešne šumsko-uzgojne mere, kao što je uklanjanje podstojnih elemenata naročito graba iz hrastovih sastojina i na koncu intenzivno steljarenje. Steljarenjem se odnosi neuporedivo veća količina Ca i NPK hraniva iz šume nego sečom drvne mase, jer su hranive mineralne soli koncentrisane uglavnom u lišću i grančicama. Mnogobrojni autori su upozorili na tu delatnost čoveka koja u najvećoj meri ubrzava i pojačava proces podzolizacije i osiromašenja šumskih tala (9, 17, 36, 40). Gračanin (11) je podelio šumska zemljišta našeg podzoliranog područja na slabo i umereno podzolirana, koja su obrasla šumom hrasta kitnjaka i graba, i jako podzolirana koja su obrasla šumom hrasta kitnjaka i kestena. Podzoli se pojavljuju obično na silikatnim petrografskim supstratima, ali dolaze i na karbonatnim. To su ha pr. vrištinski podzoli Like i Gorskog Kotara (12) koji potiču od smeđih tala i brauniziranih crvenica. Petrografski supstrat na kojemu se razvija podzol je faktor od najveće važnosti za šumsku melioraciju podzolirane degradirane površine. U tom pogledu je naročito važno gore navedeno razlikovanje podzola na karbonatnim i silikatnim supstratima. Kod podzola na silikatnim supstratima, a naročito onima koji se razvijaju na diluvijalnim sedimentima, vrlo se često obrazuju nepropusni glinasti horizonti. Ovi podzoli se redovno razvijaju u močvarne podzole (10>, U šumsko meliorativnom smislu takvi podzoli, koji su redovno k tome još i gusto obrasli sa prizemnom konkurentnom vegetacijom mokrih i vlažnih staništa, pretstavljaju ekstremno degradirane površine na kojima je provođenje svih šumsko meliorativnih mera vrlo otežano. U našem konkretnom slučaju upravo se radi o pošumljavanju jedne takve degradirane površine na području šumarije Farka& ić u šum. predjelu Golo Brdo. Prethodna pedološka istraživanja u ovom šumskom predjelu izvršena su radi orijentacije u vrlo ograničenom obimu i sasvim odgovaraju praktičnoj svrsi ovoga rada. Sem toga pedološka literatura je dovoljno detaljno razradila procese podzolizacije tako, da već i sama morfologija profila odmah otkriva najvažnija svojstva ovih tala. Isto tako je i slika vegetacijskih odnosa dobivena utvrđivanjem pojave samo najvažnijih karakterističnih i dominantnih vrsta u pojedinim stadijima procesa regresije odnosno progresije vegetacije. 171 |