DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1961 str. 3 <-- 3 --> PDF |
ŠUMARSKI LIST GLASILO SAVEZA ŠUMARSKIH DRUŠTAVA HRVATSKE GODIŠTE 85 JULI—AUGUST GODINA 1961 Ing. RAJICA ĐEKIC: POVODOM DVADESETOGODISNJICE NARODNE REVOLUCIJE* Navršava se dvadeset godina od početka Narodne revolucije u koju su naši narodi pošli, na pćziv i pod rukovodstvom KPJ, u borbu za nacionalno i socijalno oslobođenje. Ovom skromnom svečanošću i naš Savez želi da se uključi u sveopšte slavlje naših naroda koji su, u toku ovih dvadeset godina^ obezbedili ne samo nacionalnu nezavisnost i razvili privredne snage dosad nepoznatim tempom, nego i ostvarili duboku suštinsku promenu društvenih odnosa u kojimaje čovek postao osnovna vrednost. Danas, kada oživljavamo uspomene iz proteklog perioda i analiziramo uspehe i dostignuća, sećamo se s pijetetom svih onih stradanja naših naroda i svih onih divnih sinova naše zemlje, koji su svoje živote ugradili u temelje veličanstvene zgrade — socijalističke Jugoslavije, kojima dugujemo duboku poštu i zahvalnost. Sa posebnom gordošću konstatujemo da je naše narode kroz sve to vreme vodila iz pobede u pobedu KPJ na čelu sa drugom Titom i da baš toj činjenicitreba zahvaliti što je naša Revolucija imala talcav tok i dala veliki doprinosi onim principima koje je proletarijat sveta ispisao na svojim crvenim zastavama prenekoliko decenija. Zahvaljujući njoj mogli su naši narodi 1941 godine da zapale buktinju slobode u okupiranoj Evropi, da dignu ustanak protiv fašističke ratne mašine i izvojuju pobedu. To je bio logičan nastavak dugogodišnje revolucionarne borbe KPJ koju je ona, pod vanredno teškim uslovima, kao organizatori rukovodilac radničke klase i drugih revolucionarnih i progresivnih snaga Jugoslavije, vodila za odbranu, slobodu i nezavisnost. Treba se samo setiti najkrupnijih događaja, koji su se odigrali u našoj zemlji pre aprilske katastrofe i u prvim danima okupacije. Rastrgana od samog početka oštrim klasnim i nacionalnim suprotnostima, stara Jugoslavija, zbog svog unutrašnjeg stanja i međusobnog položaja, kao pri * Skraćeni referat sa XIX plenuma CO SITSJSDJ koji je održan 13. 1 M. V 1981. godine u Kragujevcu. Ovaj plenum je bio posvećen proslavi dvađesetogodišnjice narodne revolucije kome su, pored članova, prisustvovali predstavnici narodne vlasti 1 političkih organizacija sreza 1 grada Kragujevca: Predseđnik SNO, drug Slavko Zečević sa potpređsednicima i Blagoje Kojadinović, predseđnik NO grada i drugi. Plenumu je takođe prisustvovao drug Đorđe Jović, pomoćnik sekretara SIV-a za poljoprivredu i šumarstvo, zatim drug Branislav Slkić, sekretar S1TJ 1 više predstavnika saveznih ustanova i organizacija, kao i predstavnici šumskih gazdinstava Kragujevac, Cačak, Kraljevo, Kruševac i Ćuprija i Drvnog kombinata Kruševac. Učesnici Plenuma posetlli su Sipomen-groblje i položili venac na centralnu grobnicu.1 249 |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1961 str. 4 <-- 4 --> PDF |
vesak stranog kapitala, nije nikada mogla postati stabilna tvorevina. Njen razvitak sve je jasnije potvrđivao da režim vladajuće buržoazije nije bio u stanjuda obezbedi privredni i kulturni razvoj zaostale zemlje. Nerešeno nacionalno pitanje i metodi nacionalnog ugnjetavanja u politicivladajuće buržoazije, njena povezanost sa stranim kapitalom u iskorišćavanjuprivrednih bogatstava zemlje, oštre forme eksploatacije svih trudbenika, prouzrokovale su težak položaj radničke klase, siromašnih i srednjih slojeva. Na otpor radničke klase i narodnih masa eksploataciji i nacionalnom bespravlju i na njihovu organizovanu borbu za poboljšanje životnih uslova, za rešenje nacionalnog, seljačkog i drugih pitanja, vladajuća buržoazija odgovarala je sve surovijim merama pritiska. Kao posledica toga, čitav politički život stare Jugoslavije, počev od 1918 godine pa do aprilske katastrofe 1941 godine, prožet je permanentnim zaoštravanjem klasnih i nacionalnih suprotnosti i produbljenjemoštre krize buržoaskog poretka. Takva situacija učinila je Jugoslaviju nesposobnom za otpor agresiji i ona je kapitulirala pod prvim udarcima fašističkih sila. Nezadovoljstvo širokih narodnih masa stalno je raslo. Radnička klasa predvođena KPJ, koja je pod rukovodstvom druga Tita idejno-politički i organizaciono ojačala, jedino je jasno uočavala uzroke takvom stanju i sagledavala njegovorešenje. Njen je uticaj svakodnevno rastao u najširim radnim masama svih jugoslovenskih naroda. Razvio Se veliki antifašistički pokret čije su oštrice bile uperene protiv unutrašnje reakcije, a odbrana od spoljne najezde sve više je postajala stvar naroda. To se posebno i očigledno manifestovalo na velikim narodnim zborovima i u drugim oblicima borbe protiv vladajućeg režima. Proces jačanjarevolucionarnog pokreta u borbi za demokratske slobode i za odbranu zemlje uzeo je najšire razmere u toku martovskih i aprilskih događaja 1941 godine. Partija, budno prateći aktivnost fašističkih osvajača i izdajničku delatnost tadašnje buržoaske vlade i rukovodstva raznih političkih stranaka*, uvek je blagovremeno upozoravala na opasnost i pozivala narad na otpor. U svom proglasu »Protiv kapitulacije — za pakt o uzajamnoj pomoći sa Sovjetskim Savezom«; sredinom marta 1941 godine Partija je energično ustala i pozvala narod u borbu protiv prodaje nezavisnosti Jugoslavije. A kada je delegacija vlade Cvetković— Maček pošla 24 marta u Beč da potpiše akt o pristupanju Jugoslavije trojnompaktu P. K. KPJ za Srbiju, odmah je reagovao. Partija je Organizovala demonstracije koje su počele već 24 marta, i to ovde u Kragujevcu, i ubrzo obuhvatile i druge gradove i mesta, dostižući svoju kulminaciju 21 marta. Pokret narodnih masa 27 marta 1941 godine, predvođen KPJ, prevazišao jeokvire puča pro-zapadnjački orijentisane buržoazije. Oslanjajući se na zahtev i težnje radnih ljudi, primenjujući stvaralačke ideje marksizma-lenjinizma u vrlo složenoj međunarodnoj situaciji Partija je bila sposobna da organizuje i povedenarod u borbu za nacionalno i socijalno oslobođenje i da postane na taj način odlučujući politički činilac u zemlji. Događaji su pokazali da jedino KPJ može objediniti sve naše narode u borbi protiv okupatora i domaće kontrarevolucije. Buržoazija je ne samo izvršila izdaju već je nastojala da pomogne učvršćenje okupatora i da pod njegovimokriljem ojača svoje pozicije na liniji komadanja Jugoslavije i bratoubilačke borbe. U takvim uslovima borba protiv okupatora i domaćih izdajnika morala je biti povezana i sa borbom protiv uzroka koji su doveli narode Jugoslavije do katastrofe. A to znači da je narodno-oalobodilački rat u is&o vreme morao da postane i borba za socijalno oslobođenje i osvajanje demokratskih prava svih naroda Jugoslavije. 250 |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1961 str. 5 <-- 5 --> PDF |
Svojom oslobodilačkom i revolucionarnom platformom, KPJ izražavala je težnje naroda Jugoslavije za oslobođenjem ispod fašističkog jarma, za nacionalnu ravnopravnost, za rešavanje društvenih suprotnosti kojima je bila bremenita stara Jugoslavija. Osnovni faktori za pokretanje masovnog oružanog ustanka i njegovog izrastanja u svenarodni rat bili su isticanje revolucionarne i demokratske orijentacije narodnooslobodilačke borbe od samog njenog početka protiv okupatora i domaćih izdajnika. Prvi narodnooslobodilački odbori, koji su stvarani na inicijativu KPJ na oslobođenim teritorijama, izražavali su društvene interese i težnje radničke klase i radnih ljudi, što je dalo revolucionarni karakter novoj vlasti. Jedan od snažnih pokretača za mobilisanje ugnjetavanih naroda u borbi protiv okupatora, a kasnije u daljoj izgradnji, formiranju i jačanju socijalističke Jugoslavije, bilo je pravilno rešavanje nacionalnog pitanja. U toku četiri godine vodila se teška borba u kojoj naši narodi nisu žalili žrtve. Čitavu našu zemlju obuhvatio je plamen rata koji neprijatelj nije nikako mogao da ugasi. Iako je ubijao na stotine hiljada naših ljudi, spaljivao sela i rušio gradove, podizao širom zemlje koncentracione logore, revolucionarni žar još više se razbuktavao. Neprijatelj je pokušavao da u prvom redu razbije radničku klasu i zato nije slučajno što je jedno od prvih mesta bio Kragujevac, u kome je samo u toku jednoga dana streljano preko 7.000 ljudi, jer je to bio grad sa brojnom i razvijenom radničkom klasom, naprednom omladinom i velikom revolucionarnom tradicijom. Glas o ovome zločinu dopreo je u najzabačenijekutove naše zemlje i ceo je narod shvatio i duboko setio kakvog podmuklogneprijatelja ima pred sobom. Razgarali su se mržnja i želja za osvetom. Neprijatelj je mislio da će zločinom i terorom da uništi komuniste i ostale rodoljube, ali je to bila njegova velika zabluda, kao što su bile zablude Sutjeska i Drvar, Jasenovac i Banjica, Kraljevo i Jajinci, kao i svi drugi pokušaji da uguši revoluciju naših naroda. Svaka ovakva akcija još je više povećavala gnjev i mržnjuprotiv neljudskih fašista i rasplamsavala borbeni elan naših naroda koji je konačno odneo punu pobedu. U toku rata veliki broj inženjera, tehničara i studenata šumarstva aktivna je učestvovao u narodnooslobodilačkoj borbi i mnogi su u njoj dali svoje životei Preko stotinu inženjera i studenata šumarstva u zarobljeničkim logorima prihvatilo je liniju NOB-a i u uslovima logora pomagali »Pokret«, a mnogi, zbogučešća u narodnooslobodilačkom pokretu, internirani su u koncentracione logoreširom ćele Evrope. Više narodnih heroja i nosilaca »Partizanske spomenice-», kao i veliki brojpartijskih i vojnih rukovodilaca u narodnooslobodilačkom ratu. govore da su inženjeri, tehničari i stud.enti šumarstva aktivno učestvovali u NOB-u i socijalističkoj revoluciji. Svetli likovi narodnih heroja Momčila Popovića -»Ozrena«, Velimira Jakića, Slobodana Macure i desetine drugih koji su junački poginuli u borbi, zatvorima i logorima, ostaće za uvek u našem sećanju, u našim srcima i mislima, a njihova revolucionarna prošlost i nesebično žrtvovanje stvari Revolucije napajaće mlade generacije ljubavlju prema svojoj socijalističkoj domovini. U toku rata naša šumska privreda i drvna industrija, kao i čitava privredazemlje, pretrpele su ogromna razaranja i štete od strane okupatora. Uz pomoćdomaćih izdajnika okupatori su, ne samo posekli i odvukli milione kubika drvne mase iz naših šuma, već su znatne površine pored komunikacija posekli čistom sečom pokušavajući da se zaštite od naših pušaka i mitraljeza, teško su oštetili 251 |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1961 str. 6 <-- 6 --> PDF |
ili uništili niz naših najvećih preduzeća drvne industrije: pilane, fabrike za izradu furnira Ud. Svoje varvarstvo su ispoljili i spaljivanjem Poljoprivrednošumarskog fakulteta u Beogradu, pljačkom inventara šumarskih srednjih škola i slično^ Narodnooslobodilački odbori smatrali su šume i kapacitete drvne industrije kao opštenarodno dobro, pa su svim sredstvima sprečavali njihovo oštećenje i uništenje. Narod je sve više dolazio do ubeđenja da će pobedom Revolucije šuma, kao i ostala prirodna bogatstva, postati zaista narodno dobro, a prestati da budu predmet eksploatacije i izvor profita za kapitaliste. Po završetku rata napori KPJ bili su usmereni na stvaranje uslova za plansku socijalističku izgradnju FNRJ. Obnovom ratom razorene privrede i izvršenjem zadataka prvog petogodišnjeg plana, stvorena je neophodna materijalnabaza za svestrani privredni razvitak zemlje i izgradnju socijalističkih društvenih odnosa. U tome je tehnička inteligencija zauzela dostojno mesto i dala značajandoprinos za srećniji i bolji život svoga naroda. Ujedinjeni inženjeri i tehničari Jugoslavije, a među njima šumarski inženjeri i tehničari, stajali su rame uz rame sa ostalim radnim ljudima naše zemlje u stalnoj borbi za izgradnju Socijalizma i time su pokazali svoju visoku patriotsku svest, ljubav i odanost prema narodu i socijalizmu. Ogromni i složeni zadaci, zbog velikih šteta i razaranja koja su u toku rata pretrpeli šumarstvo i drvna industrija, stajali su pred inženjerima i tehničarima šumarstva ne samo na polju obnove već i u daljem razvoju proizvodnih snaga u ovim oblastima, što je znatnim delom uslovilo i razvitak čitave naše privrede. Naša stručna organizacija u celini, kao i svaki pojedinac na svom radnom rhestu, može s ponosom istaći da su šumarstvo i drvna industrija u posleratnom periodu dali ogroman doprinos za izgradnju socijalizma. Pređeni put naše zemlje najbolje je prikazan sledećim recima druga Tita: »Na svom dosadašnjem putu socijalističke izgradnje naša zemlja je morala da savlađuje u prvom redu mnoge i raznovrsne teškoće kojima se inače u svom razvoju suočavaju nedovoljno razvijene zemlje. Pored toga, nažalost, ona jemorala da savlađuje i krupne teškoće koje su nam bile nametnute pritiskomspolja i koje nam se još i danas nameću. Time su bili opredeljeni i oni neposredni zadaci koje smo u pojedinim fazama razvitka morali da rješavamo. U prvoj fazi bilo je nužno usmjeriti osnovne napore na otklanjanju posledica ratnih razaranja, tj. na obnovu zemlje i uklanjanja posledica okupacije, na rješavanje najtežih problema nasleđene zaostalosti i na stvaranju neophodnih materijalnih preduslova za dalji razvoj. Ova početna faza karakteriše se politikompojačane industrijalizacije, naročito izgradnjom bazične industrije i snažnom kontrolom i intervencijom države u privredi. U daljoj fazi mi smo na bazi stvorenih materijalnih uslova uz nastavljanje politike industrijalizacije mogli da pristupimo bržoj izgradnji industrije za proizvodnju robe za široku potrošnju i ravnomjernijem i skladnijem razvoju naše privrede uopšte. U isto vrijeme mi smo pristupili i uvođenju radničkog i društvenog samoupravljanja, što je sa svoje strane predstavljalo jedan novi snažan faktor ne samo ubrzanog privrednog i društvenog razvoja, nego i postepenog podizanja životnog standarda*». (Ekspoze u Saveznoj Narodnoj Skupštini 26. XII 1960. godine). Značajni rezultati koje je naša zemlja postigla u dosadašnjem razvoju su potvrda pravilnosti puta kojim idemo. U periodu od 25 godina Jugoslavija je 252 |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1961 str. 7 <-- 7 --> PDF |
izašla iz reda nerazvijenih zemalja Evrope. Ona je udvostručila nacionalni dohodak, povećala preko 4 puta industrijsku proizvodnju, izmenila strukturu stanovinštva i znatno povećala produktivnost rada. Osim ovoga naša zemlja se afirmisala na međunarodnom planu kao zemljakoja daje podršku svim miroljubivim snagama, svim antikolonijalnim i oslobodilačkim pokretima. Ona se zalaže za pružanje i sama pruža ekonomsku pomoćnerazvijenim zemljama, razvija i jača saradnju sa svim narodima i zemljamakoje se bore za razvijanje demokratskih međunarodnih odnosa. Ona se upornozalaže za sve veći uticaj neangažovanih zemalja na svetska zbivanja i bori se za afirmaciju principa aktivne koegzistencije. Ona takođe daje svoj doprinos savlađivanju i uklanjanju slabosti i teškoća u međunarodnom radničkom pokretu. Krupni su rezultati koji su naši narodi postigli u proteklom periodu i mi s razlogom možemo biti na njih ponosni. Ali moramo isto tako da pogledamo i na naše buduće zadatke, jer pred nama je novi petogodišnji plan. »Izvršenje zadataka u narednom petogodišnjem planu — kaže drug Tito — zahtjevaće velike napore ali će karakter tih napora biti sasvim drugačiji negoranije. Oni neće biti činjeni pod cjenu raznih odricanja, pa i zadržavanja tempaporasta lične potrošnje i standarda, kao što je to bilo nužno u prvoj fazi poslijeratnog razvoja. U narednom periodu imaće prevagu borba za kvalitet za sve šire uvođenje savremene organizacije rada, za sve širu i intenzivniju primjenunaučnih i tehničkih dostignuća, za razvijanje naučno-istraživačkog rada i raznih službi za unapređenje proizvodnje, koje će omogućiti otvaranje i dalje izgrađivanje sopstvene tehnike sposobne za uspješno riješavanje sve komplikovanijihproblema savremene proizvodnje. Sa svoje strane, to ističe potrebu stalnog poboljšanja kvalifikacione strukture radne snage i daljeg podizanja stručnih kadrova, čime će se stvoriti uslovi za sve širu i racionalniju primjenu nove tehnike i tehnologije-*. (Ekspoze u Saveznoj Narodnoj Skupštini 26. XII 1960. godine); Mi, inženjeri i tehničari šumarstva i drvne industrije, moramo posebno uzeti u obzir zadatke šumarstva i drvne industrije koje postavlja novi petogodišnjiplan, kao i one zadatke koji proističu iz Osnovnog zakona o šumama i novogsistema raspodele dohotka. Sa još većom upornošću moramo nastaviti sa daljimrazvijanjem proizvodnih snaga proširivanjem sirovinske baze, korišćenjem rezervi i potencijalnih mogućnosti, a što nam omogućuje prevođenje šumarstva na status privrednih organizacija, kao i uvođenje radničkog samoupravljanja. Pri svemu tome moramo stalno imati na umu da je postizanje maksimalnih rezultata u oblasti šumarstva i drvne industrije uslovljeno punom koordinacijomrada i planova, kao i postavljanjem čvrste saradnje između ovih dveju grana. Nema sumnje, da će naši inženjeri i tehničari uložiti dovoljno napora i volje u savlađivanju zadataka koji stoje pred njima, a naročito na uvođenju savremene tehnike i tehnologije i u razvijanju radničkog samoupravljanja, kako bi se šumska privreda što pre uključila u opšti privredni sistem i zajedno sa drvnom industrijom pružila našoj zajednici što više proizvoda. Razvijajući radničko i društveno samoupravljanje u šumarstvu i drvnojindustriji, mi ćemo sticati nova iskustva i otkrivati nove puteve napretka. Na tom razvojnom putu mi ćemo pronalaziti široke mogućnosti za razmah socijalističkih odnosa, za otklanjanje svih ostataka administrativnih stega i ostvarenje osnovnog principa socijalizma »svakom prema radu-». |