DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1961 str. 20 <-- 20 --> PDF |
Položaj stabala za smolarenje predstavlja, dakle, vrlo važan faktor, koji može znatno povećati ili smanjiti utrošak vremena za smolarenje, a prema tome može znatno utjecati na rentabilnost smolarenja. Naročito one vrste borova, čija stabla imaju srazmjerno dosta malen prinos smole (crni i bijeli bor), kao i stabla alepskog bora koja radi posebnih razloga imaju malen prinos smole (mlada stabla i dr.) ne podnose smolarenje na nepovoljnim položajima. Pošto stabla alepskog bora imaju oko tri puta veći sezonski prinos smole od stabala crnog bora iste starosti, smolarenje alepskog bora može podnijeti tri puta (300%) veći utrošak vremena po bjeljenici nego smolarenje crnog bora. Uzme li se pritom u obzir, da je od ukupnog utroška vremena kod smolarenja crnog bora u »Đurđevačkim Pestima« na osnovne radne operacije otpadalo oko 46%, proizlazi, da kod smolarenja odraslih stabala alepskog bora utrošak vremena za prelaženje i prenošenja može biti [(300´—46) : 54] — 4,7 puta veći, da bi proizvedena smola bila opterećena sa jednakim utroškom radne snage. Uz jednake terenske uslove i jednaku prohodnost podstojnog grmlja, po 1 ha mora biti za cea 22 puta manje stabala alepskog bora nego crnog, da bi utrošak radne snage za proizvod 1 kg smole bio jednak. To znači, da bi smola koja bi bila proizvedena sa cea (208 : 22) = 9,5 stabala alepskog bora po 1 ha, ako bi terenski uslovi bili isti kao u »Đurđevačkim Pestima«, po 1 kg bila opterećena sa istim utroškom radne snage kao> i smola dobivena sa odnosnih 208 stabala crnog bora. Ova činjenica daje ogromnu ekonomsku prednost smolarenju alepskog bora pred smolarenjem crnog i bijelog bora. Jedan od problema smolarenja predstavlja pitanje, kada postaje ekonomično smolarenje mladih stabala, čiji je prinos smole srazmjerno dosta malen, odnosno kada ta stabla postaju zrela za smolarenje (1). Pritom se uglavnom radi ili o uvođenju u smolarenje mladih jednodobnih borovih sastojjna ih o uvođenju u smolarenje tankih stabala u prebornim šumama, gdje se već vrši smolarenje stabala koja pripadaju određenim debljinskim stepenima. Kod rješavanja ovog problema u svakom konkretnom slučaju treba uzeti u obzir povećanje broja smolarenih stabala na dotičnoj površini, a s time i nastalo smanjenje utroška vremena za prelaženje od stabla do stabla i za prenošenja. U slučaju, ako se radi o uvođenju u smolarenje novih stabala koja se nalaze uz put za smolarenje starih stabala, tada je ustvari smola dobivena iz tih novih stabala opterećena samo sa utroškom vremena za osnovne radne operacije (bez vremena za prelaženje i prenošenja), a taj u svakom slučaju opterećuje smolu sa manje od polovicu ukupno utrošenog vremena za proizvodnju 1 kg smole. II Iz prednjeg izlaganja proizlazi, da se povećanjem prosječne međusobne udaljenosti smolarenih stabala povećava utrošak radne snage za proizvodnju 1 kg smole, tj. da se smanjuje rentabilnost smolarenja. Ovo, međutim, vrijedi samo u slučaju, ako prinos smole po stablu ostaje isti, bez obzira na međusobnu udaljenost smolarenih stabala. U stvarnosti, povećavanjem međusobne udaljenosti smolarenih stabala do izvjesne mjere, većinom povećava se prinos smole po stablu, jer s jedne strane zasjena {gusto sklopljene sastojine) smanjuje prinos smole po stablu, a prirašćivanjem i starenjem stabala do izvjesne dobe taj prinos se povećava. Dakle, ove dvije činjenice, tj. povećavanje utroška radne snage i povećavanje prinosa smole, u pogledu rentabilnosti smolarenja djeluju u suprotnom pravcu. |