DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 7-8/1967 str. 18     <-- 18 -->        PDF

HERMAFR0D1TNI CVETOVI KOD BUKVE
(Fagus moesiaca Maly-Czecz)


lug. BOŽIDAR NlCOTA i ing. MILE STAMENKOV, Skopje


1. UVOD
Bukva spada u vrste koje imaju na istom stablu posebno ženske i muške
cvetove (jednodoma), kao i posebno cvetove sa plodnicom i tučkovima (jednopolni).
U prirodi u koliko se nađu kod bukve da u jednom cvetu ima prasnika
i plodnica, takvi cvetovi su monoklinski (hermafroditni t. z. pravi hermafroditi).


Sa preuzimanjem sve obimnijih radova u cilju oplemenjivanja vrsta šumskog
drveća produbljuje se studij njihove taksonomije i biologije. U šumarstvu,
među prvima su otpočeli radove na oplemenjivanju topola i vrba. Tako
još 1869 godine Bai l je ukazao na postojanje dvopolnih cvetova kod jasike.
Dalji su radovi sve više obogatili ova istraživanja pri radu na topoli i vrbi o
postojanju hermafroditnih cvetova kao i pojave monecije, ginornonecije, andromonecije
(1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9).


2. MESTO ISTRAŽIVANJA I NALAZA
U toku meseca maja 1966. godine za vreme istraživanja i prikupljanja materijala
za biološka istraživanja bukve i njeno oplemenjivanje u SR. Makedoniji
ing. Mile Stamenkov otkrio je hermafroditne cvetove na bukvi br. 13 u
Brajčinskoj šumi.


Brajčinska šuma nalazi se na zapadnim padinama Babe . Na geografskoj
širini 40°54´ i geografskoj dužini 21°10´ od Grinviča. Stablo br. 13 nalazi
se u zoni brdske bukve: nadmorska visina 1.200 m.; ekspozicija W—SW; nagib
30°; geološka podloga hidratisane stene od filita; bukva je zastupljena sa 1,0;
sklop 0,8.


U 1965. godini (avgusta) na teritoriji Brajčinske šume odvojena su bila
tri visinska ekotipa bukve: brdski, planinski i subalpski. U svakom visinskom
ekotipu postavljene su stalne ogledne površine od 1,0 ha, u kojima su obeležena
po pet stabla za dalja istraživanja. Iste godine sakupljeno je sa odvojenih
stabala list i drugi materijali za ispitivanje. U 1966 godini sakupljeni su
u dva navrata cvetovi i kupole, jer prethodna godina nije bila urodna. Prilikom
sakupljanja cvetova 16 maja 1966 godine utvrdilo se da na stablu br. 13
ima hermafroditnih cvetova. Na drugim stablima ova manifestacija nije utvrđena.


284