DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 7-8/1971 str. 38     <-- 38 -->        PDF

II. PROBLEMATIKA I CILJ ISTRAŽIVANJA
Druga faza u eksploataciji šuma prema Ugrenović u (67) zove se iznošenje
i dijeli se u dvije polufaze: izvlačenje i transport. Na isti način dijeli ovu
fazu i Hafner (25) te drugi autori.


Po klasičnoj metodi rada u eksploataciji šuma, nakon obaranja stabala
sortimenti se izrađuju u sastojim, a zatim izvlače na pomoćno stovarište.


Izvlačenje sortimenata krupnije tehničke oblovine iz sastojine na pomoćno
stovarište, gdje su postojali uvjeti za vuču po tlu, obavljalo se animalnom i to
u najviše slučajeva konjskom vučom. Vučna sila konja je relativno mala. Prema
Gläse r u (19), konji težine 600—650 kg mogu kod vuče na veće udaljenosti
razviti vučnu silu do 80 kg uz brzinu 1,2 m/sec. Kod vuče na kraće udaljenosti
postiže se, uz odgovarajuće smanjenje brzine, vučna sila od 150 kg.
Slične podatke iznosi i Ovsjanniko v (47). Kod klasičnog načina eksploatacije
šuma, kada se izvlače izrađeni sortimenti tehničke oblovine (uglavnom
trupci), konjska vučna sila je zadovoljavala. Međutim, nastala je potreba za
uvođenjem mehanizacije.


Postepeno su kod izvlačenja traktori zamjenjivali konjsku vuču. U početku
su se za izvlačenje upotrebljavali traktori namijenjeni za druge svrhe (većinom
poljoprivredni traktori), Gläser (19), Ovsj annikov (47), P u t k is
t o (53). Poljoprivrednim traktorima su se morali dograditi izvjesni uređaji
da ih se prilagodi za rad na izvlačenju. Kasnije su se počeli proizvoditi specijalni
šumski traktori, o kojima će biti riječi kasnije.


Prema uređaju za kretanje, traktori se dijele na gusjeničare i točkaše.
Prednost traktora gusjeničara je u tome da istom jačinom motora mogu
razviti veću vučnu snagu nego traktori točkaši Gläse r (19). Pritisak na tlo
im je manji nego kod traktora točkaša pa se lakše kreću po mekom terenu.
Nedostatak im je što imaju malu brzinu, najviše do 10 km/sat, i upotrebljavaju
se samo u šumi.
Gumeni kotači kod traktora točkaša počeli su se proizvoditi 1930. godine.
Obično im za pogon služi zadnja, jače opterećena osovina. Kod dvoosovinskih
traktora može biti pogon na sve kotače, što pogoduje kod rada na iznošenju
u eksploataciji šuma, obzirom da se tako postiže velika vučna snaga.
Traktori točkaši imaju veću brzinu i bolje čuvaju podlogu po kojoj se
kreću. V a s i 1 e v (68), uspoređujući traktore točkaše i gusjeničare, konstatira
da su troškovi po satu kod traktora točkaša znatno niži nego kod gusjeničara.
Točkaši su upotrebljivi i na većim udaljenostima te na putu. Kod izvlačenja,
točkaši manje oštećuju podrast i tlo pa nema opasnosti od erozije.
Loyck e (38) dijeli doosovinske šumske traktore na lake (25—30 KS),
srednje teške (30—40 KS) i teške (40—50 KS, u pravilu 50 KS). Danas se, međutim,
proizvode i znatno jači traktori od gore navedenih.
Specijalni šumski traktori za iznošenje (u prvom redu za izvlačenje) imaju
zglobno upravljanje pa se stoga zovu zglobni, odnosno fleksibilni traktori
(Knickschlepper, Frame steered traktors). Ovi traktori bolje svladavaju loš teren
i nagibe terena nego obični traktori.
U vezi s primjenom specijalnih šumskih traktora, oblo drvo se izvlači na
slijedeće načine: 1. Izvlačenje cijelih stabala s krošnjama (Baumrücken, Füll
tree logging); 2. Izvlačenje sortimenata (Sortenrücken, Log length skidding);


3. Izvlačenje debala (Schaftweises Rücken, Tree length skidding), Hafner (25).