DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 11-12/1971 str. 7     <-- 7 -->        PDF

pisalo Uputstva za sastav kalkulacije šumske takse, po formuli koju je dao
ing. W a s z n e r, tako da se kamate računaju kao da su plaćanja dospjela
u sredini godine.n


U tom nizu članaka između dva rata posljednji je, i ujedno najiscrpniji,
članak ing. R. Pipa n a.12 I on razmatra Barthinu formulu pa, s obzirom
na poteškoće koje se pojavljuju kod uvrštavanja konkretnih veličina u pojedine
elemente formule, primjećuje da su trgovci u povoljnijem položaju
od šumarskih stručnjaka jer bolje poznaju ekonomsku stvarnost.


Sve do 1947. god. nije bila sporna upotreba Barthine formule, bolje
reći tog misaonog postupka koji leži u njenoj osnovi. Eventualna razmimoilaženja
i povremene polemike među šumarskim stručnjacima nastajale su samo
kod računanja pojedinih elemenata te formule. Isti postupak za utvrđivanje
šumske takse upotrebljavan je i u drugim zemljama. U Rusiji se prvi puta
službeno propisuje taj postupak još u proteklom stoljeću, 1883. god. i važi
do 1930. godine.*


U šumarskoj stručnoj javnosti u nas prvi se javlja ing. Dragolju b
Trifunovi ć koji izvodi cijenu na panju na drugi način, naime, iz društvenih
troškova za uzgajanje šuma i etata.13 U toj uzgojnoj fazi izračuna se
cijena drveta kao sirovine, dok se u drugoj fazi, fazi eksploatacije dobije
cijena »prerađenog drveta« u Sortimente koji se dalje upotrebljavaju. Od
tada pa nadalje pojavljuju se u nas rasprave i pojedini članci (pa i opsežne
knjige) koji zabacuju Barthinu formulu nazvanu deduktivnom metodom izračunavanja
šumske takse i prihvaćaju tzv. induktivnu metodu, metodu
koja šumsku taksu izračunava na osnovu tzv. društvenih troškova za uzgajanje
šuma i uz dodatak tzv. diferencijalne rente položaja.


Svrha ovog rada jest da pokuša osvijetliti političko ekonomsku suštinu
Barthine formule, tj. njenu privrednu bit i prema tome njeno mjesto i privredno
političko značenje u šumarskoj ekonomici.


METODSKI POSTUPCI ISPITIVANJA


Razvoj ekonomske misli pokazuje da se opravdano smatra W. Pett y
(1623. — 1687.) osnivačem političke ekonomije kao nauke. Povijest ekonomske
misli je utvrdila da je Petty svjesno primijenio nov način pristupanja
ekonomskom istraživanju, koji do tada nije bio uobičajen. E. Rol l citira
ove Petty-eve riječi: »Mjesto da upotrebljavam samo poredbene i superlativne
riječi i intelektualne argumente, pokušao sam da se izrazim u brojevima,
težinama i mjerama; da upotrebljavam jedino argumente zdravog razuma i
da razmatram jedino takve uzroke, što imaju vidljivog temelja u prirodi«.11


naučnih metoda na istraživanja u toj oblasti. Zbog toga se i uzima da po


ii Ing. R. Sarnavka : Kalkulacija šumske takse i poduzetnička dobit.
Šumarski list 1933. godine, str. 561—585.


12 I n g. R. Pipan : Izračunavanje šumske takse, Šumarski list 1935. god.,
str. 191—221.


* Detaljnije o tome vidi: ing. B. Kraljić. Ekonomski elementi proizvodnje
socijalističkog šumarstva, Zagreb 1952., str. 396.
is Ing. Dragoljub Trifunović: Normiranje cena drveta u šumskoj
proizvodnji i eksploataciji, Šumarski list 1947. godine, str. 236—248.
14 E. Roll : Povijest ekonomske misli, str. 24.
Početak neke naučne oblasti vezan je uz početak primjenjivanja naučnih
metoda. Naučna oblast je toliko »stara«, koliko je »staro« primjenjivanje


359