DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1973 str. 7 <-- 7 --> PDF |
jednoj godini samo jednu generaciju, ali razviti oblici kadkad žive i tri godine (Ot. lüger). To je, također, jedan od razloga da pojava ovih pipa nije česta. Morfološka građa njihova tijela je drugi faktor važan za odnos tih kukaca prema svojoj okolini sa statičkog i dinamičkog aspekta. One imaju čvrsti hitinski oklop, koji zaštićuje tijelo od utjecaja nepovoljnih vanjskih faktora. Usprkos raznim nepovoljnim klimatskim okolnostima i promjenama, koje su se zbile u razvoju zemlje, ovaj se rod kukaca održao od trijasa, odnosno od preglacijalnog i interglacijalnog doba do danas. Prema istraživanjima (Holdhaus ) izgleda da sve vrste pipa ovoga roda vuku svoje porijeklo od preglacijalnog doba. Neke nove vrste koje su se kasnije razvile nisu poznate. Morfološka rezistentnost kod ovih kukaca odražava se evidentno pri upotrebi insekticida, jer su ove pipe vrlo otporne na djelovanje kontaktnih otrova baš zbog svog čvrstog hitinskog skeleta. U borbi protiv štetnih vrsta u ovom slučaju bolje rezultate daju želučani i insekticidi s unutarnjim djelovanjem ili sistemici. Tu rezistentnost pojačava još i srašteno pokrilje ispod kojeg nema donjih krila. Ovi se kukci kreću samo nogama pa stoga kod njih nisu poznate migracije kakve susrećemo npr. kod skakavaca i mnogih drugih štetnika. Vrste ovih pipa, koje nađemo na nekom mjestu, pripadaju tom ližem (endemi) ili širem području, a nisu došle sa nekog drugog udaljenog područja. Migracije su tu moguće samo unutar jednog manjeg područja ili biotopa. Ima tu izvjesnih odstupanja, kao u biologiji uopće, a koja je teško protumačiti pa ostaju u biogeografiji i danas otvorena. Tako npr. ima u nas vrsta koje dolaze u Banatu, ali su poznate i sa Crnogorskog primorja (Ot. polycoccus) ili sređnjeevropska vrsta Ot. niger poznata u nas samo sa Karavanka i Gorskog kotara, ali je utvrđena i u Bugarskoj (Angelov) . Ta se odstupanja ne mogu pripisati nekim migracijama iz antrozojskog perioda ili migracijama antropogenog karaktera, već samo razvoju vrsta u preglacijalno doba, kada su se u raznim geografskim širinama razvile vjerojatno pod istim ekološkim uslovima iste ili slične vrste. Na takva odstupanja, u vezi geografskog raširenja, nailazimo u različitim redovima i porodicama kukaca. Obzirom na to što do pojave tih pipa u većoj ili manjoj mjeri dolazi svake godine, a prema tome i do manjih ili većih šteta, istakli smo neke morfološke i ekološke osebine. Štete što ih ove pipe počinjaju obično su lokalnog i prolaznog karaktera pa se stoga postavlja u ovakvim slučajevima pitanje poduzimanja mjera suzbijanja. Osjetljive štete mogu biti izazvane u rasadnicima i kulturama, a manje u starijim šumskim sastojinama. Često je pojava različitih pipa, a ne samo onih iz Otiorrhvnchus-roda, povezana sa pojavom gusjenica koje izazivaju u proljeće golobrst u šumama, jer se najveći broj štetnika javlja baš u proljeće u doba listanja drveća. U slučaju pojavljivanja pipa teško je postaviti prognozu i dijagnozu odnosno značaj napada, jer se ti štetnici javljaju povremeno u jačoj mjeri, a vrlo slabo su nam poznati faktori koji uzrokuju pojačanu ili masovnu pojavu tih štetnika. Razloga tome ima više: u prvom redu treba istaknuti periodičko pojavljivanje; štete što počinjaju pipe kreću se između 20 i 50%, ali su uopće štete što ih počine pipe redovito daleko manje od onih što ih izazivaju različite gusjenice. Kod toga treba uočiti i način prehrane samih pipa, jer su one izraziti polifagi koji napadaju različite biljke, a pored toga kod gradacije ne |