DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu




ŠUMARSKI LIST 1-2/1980 str. 41     <-- 41 -->        PDF

Dok je kod jednih ovo povećanje znatnije i iznosi gotovo 25 stupnjeva (prov.
9a), kod drugih je manje i iznosi svega 14—15 stupnjeva (prov. 50, 29 i
jap. ariš).


Analizirajući otklon grana po populacijama svrstanim-u tri grupe (japanski
ariš, karpatski ariš, alpski ariš), možemo konstatirati da najveći
otklon grana ima japanski ariš, na drugom mjestu je alpski ariš, dok je
najmanji otklon grana konstatiran kod evropskog ariša sa Karpata.


I*" «


OBLIK I IZGRAĐENOST KROŠNJE


U poglavlju o obliku i izgradnji krošnje SCHOBER (1967) navodi, da
je položaj grana jedan od veoma važnih parametara pri ocjeni kvaliteta
stabla. Ovom pitanju posebnu pažnju je posvetio KLEINSCHMIT (1959), pri
čemu je nastojao da poveže ranu dijagnozu s nasljeđivanjem. Parametri
ispitivanja su dužina i otklon grana, jer obje komponente igraju značajnu
ulogu pri formiranju oblika krošnje. Na osnovu upoređenja kalemova s
matičnih stabala, zakorijenjenih reznica, potomstva iz slobodnog i kontroliranog
oprašivanja, KLEINSCHMIT (1959) je dokazao, da u toku cijelog
života otklon grana ostaje isti i u uskim granicama, ukoliko ne dođe do
nekih jakih vanjskih utjecaja. Ova se osobina nasljeđuje po Mendeljeovoj
dihibridnoj šemi, pri čemu je jedan alelopar dužina grana, a drugi otklon
grana. Na osnovu ove šeme, dobio je devet genotipova.


Prema istom autoru, po prirašćivanju i otpornosti najbolji su tipovi
heterozigoti sa srednje dugačkim i s više-manje položitim granama. SCHOBER
(1967) navodi da bi za dužinu i otklon grana najbolji bio srednji dio
krošnje, jer u gornjoj trećini krošnje još ne postoji veća diferencijacija,
dok je u donjoj trećini već otpočelo prirodno odumiranje grana.


I pored toga, smatrali smo da između provenijencija mora postojati diferencijacija
i u gornjoj trećini krošnje, te su mjerene duljine grana i otklon
grana na posljednja tri pršljena od vrha.


Na osnovu dobivenih srednjih vrijednosti, te minimalnih i maksimalnih
veličina, kao i podjele duljine i otklona grana u po tri klase, dobijene su
slijedeće teoretske kombinacije:


1. duge i strme grane,
2. duge i srednje strme grane,
3. duge i položite grane,
4. srednje duge i strme grane,
5. srednje duge i srednje strme grane,
6. srednje duge i položite grane,
7. kratke i strme grane,
8. kratke i srednje strme grane,
9. kratke i položite grane.
Ako se iskoristi ta šema u našim razmatranjima, rangiranje naših
provenijencija (prema trećem pršljenu od vrha) bi bile slijedeće: