DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1980 str. 75 <-- 75 --> PDF |
dok su u plantaži stabla visoka od 2—6 m, pa je ubiranje semena vrlo lako. Isto t,ako u plantaži su stabla smeštena na maloj površini na kojoj su klonovi najboljih stabala sakupljenih sa većeg područja, ustvari to su fenotipski najbolja plus stabla. Obično se semenske plantaže podižu na odabranim boljim zemljištima, p,a je tu moguće preduzimati meliorativne mere zbog čega je urod češći i veći nego što je to u semenskim sastojinama. Osim toga u plantaži se kontroliše oprašivanje pa se na taj način proizvodi seme od poznatih roditelja, dok je u semenskoj sastojini poznat s,amo jedan roditelj. Ideju o podizanju semenskih plantaža dali su Fabriciu s 1922. godine, Oppermann 1925. godine i Larsen 1934. godine koji je razradio ideju i svojim radovima kroz tri decenije doprineo da se semenske plantaže i podignu. U mnogim evropskim i v.anevropskim zemljama danas postoje takvi zasadi i to na velikim površinama. U Finskoj na preko 2.000 ha, Švedskoj, Čehoslovačt koj, Nemačkoj, Danskoj, Norveškoj, Mađarskoj i drugim, kao i u Americi, Aziji i Africi postoje podignute semenske plantaže iz kojih se dobija dovoljno selekcionisanog šumskog semena za sopstvene potrebe, ,a kod nekih i za izvoz u druge zemlje. I mnoge druge zemlje intenzivno rade na podizanju semenskih plantaža, pa u tu svrhu izdvajaju novčana sredstva i angažuju poseb,an stručni kadar kako bi obezbedili proizvodnju kvalitetnog šumskog semena za radove na pošumljavanju. U našoj zemlji na inicijativu Jugoslavenskog poljoprivredno šumarsko centra — Službe šumske proizvodnje — počev od 1963. godine pristupilo se podizanju semenskih plantaža u većini naših socijalističkih republika i pokrajina. U ovaj rad bili su uključeni pored organ,a zaduženih za poslove šumarstva i svi šumarski fakulteti i instituti kao i pojedine radne organizacije iz šumarstva i upravo u periodu od 1963—1968. godine dosta je učinjeno na realizaciji programa podizanja semenskih objekata — kako na izdvajanju semenskih sastojina t,ako i podizanju semenskih plantaža. Posle toga nastupa period stagnacije, pa ne samo da se u zadnje vreme ne podižu nove plantaže kojih očito nema dovoljno, već se podignute plantaže ne neguju, neke se uništavaju, pa iz onih koje su ostale dobijaju se d,anas vrlo male količine semena koje uopšte nezadovoljavaju narasle potrebe za šumskim semenom. Na inicijativu Jugoslavenskog poljoprivredno-šumskog centra Savezni komitet za poljoprivredu u 1977. godini obrazovao je stručnu komisiju za davanje predloga za priznavanje novostvorenih selekcija semena i s.adnog materijala šumskog bilja i u tu svrhu izrađen je i odobren Pravilnik o načinu priznavanja. Ovaj Pravilnik predviđa i priznavanje semenskih plantaža kao objekata gde se proizvodi selekcionis,ano šumsko seme. Obrazovana stručna komisija u 1978. godini otpočela je sa radom na priznavanju novostvorenih selekcija šumskog semena i sadnog materijala i prikupila podatke o podignutim semenskim plantažama u svim republikama i pokrajinama. Ti podaci prikazani su u priloženom tabelarnom pregledu. 73 |