DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6-8/1982 str. 113 <-- 113 --> PDF |
2. »Jela (Abies alba Mill.) je vrlo korisna vrsta u šumama Makedonije«, uvodno konstatira N. Popnikola u naprijed navedenom »Prilogu za proučavanje varijabilnosti i morfoloških karakteri stika šišarica jele« (Abies alba Mill.) u prirodnim populacijama SR Makedonije « i nastavlja da »prilikom očetinjavanja, a samim tim i prilikom poboljšanja strukture tih šuma, jeli pripada dominantno mesto«. Šteta što autor nije naveo i površinu kako čistih jelovih sastojina tako i mješovitih bilo četinjača bilo listača i četinjača. Materijal za proučavanje sakupljen je s »osam najkarakterističnijih populacija širom republike«, tj. s lokaliteta: 1. Pelister (od 1360 do 1610 m.n.v.) 2. Kajmakčalan (1650 m.n.v.) 3. Sliv Brajčinske reke (1500 do 1600 m.n.v.) 4. Bistra (1400 m.n.v.) 5. Galičica (1400 m.n.v.) 6. Vrteška (1380 m.n.v.) 7. Belasica (1350 m.n.v.) 8. Kožuf (1150 m.n.v.). Po boji češeri su smeđasti (braonasti), zelenkasti i intermedijari. Dužina se kreće od 111,41 ± 1,68 (na Galičici) do 158,73 ± 3,05 mm (na Bistri), raspon širine češera iznosi od 49,12 ± 2,21 (na Kožufu) do 63,93 ± 0,77 mm (na Kajmakčalanu) a težina od 42,56 ± 1,64 gr (na Kožufu) do 93,14 ± 3,98 mm (na Bistri) za smeđaste češere, dok je zelenkastih najveća dužina iznosila 159,44 ± 1,61 mm (na Pelisteru), najveća širina 59,47 ± 0,70 mm (na Kajmakčalanu) a najveća težina 101,36 ± 3,22 gr (na lokalitetu Brajčinska reka). Najduže češere intermedijarne boje, 144,12 ± 1,56 mm, imaju jele na lokalitetu Vrteška, najdeblje 59,15 ± 1,02 mm, na lokalitetu Bistra, dok su najteži na lokalitetu Kajmakčalan, 88,99 ± 1,9 mm. Broj sjemenki u jednom češeru srneđastih kretao se od 214,00 ± 4,65 (na Ko žufu) do 299,00 ± 12,65 g (na lokalitetu Vrteška), zelenkastih od 226,70 ± 4,26 (na Belasici) do 293,80 ± 7,94 (na Pelisteru) a intermedijarni od 210,00 ± 7,46 (lokalitet Brajčinska reka) do 295,80 ± 23,94 (na Kajmakčalanu). Osim ovih podataka autor je saopćio i rezultate istraživanja o »korelativnoj vezi između pigmentacije muških cvasti i pigmentacije šišarica jele« te »obliku šišarica « s »koeficijentom forme šišarica« i zastupljenosti prema »obliku apikalnog i bazalnog dela šišarica« (zaobljenog, oštrog i prelaznog). Zaobljenost donjeg (bazalnog) dijela češera prevladava u sva tri tipa po boji (sa 66,7 — 67,7%) dok je zaobljenost vršnog dijela različita i iznosi na smeđastim češerima 73,7%, na zelenkastim 59,5% na na intermedijamom 50,0%; oštar završetak ima 15,8% smeđastih češera, 30,9% zelenkastih i 33,3% intermedijarnih češera a ostali (do 100%) su češeri s prelaznim oblikom vrha. »Na kraju treba istaći«, završava autor svoj rad, »da započeta istraživanja treba produžiti i narednih godina po mogućnosti proširiti ih i na ostale populacije jele u Makedoniji«. Nadamo se, da ćemo u novom izvještaju moći pročitati i podatke o bonitetu staništa na kojem rastu jele s kojih su uzimani češeri, pa tako i klimatskim osobinama i o težini sjemena (težina 1000 sjemenki) koji su podaci nužni da se mogu »pravilno primeniti genetsko- selekcioni principi«, kako uvodno (na str. 24) navodi i autor. Također je potrebna i diferencijacija sjemena između tamno- i svjetlokorih jela, za koje je autor obavio stanovita istraživanja (v. Šum. list 1979, br. 9—10, str. 495). O. Piškorić PRIRODA, časopis Hrvatskoga prirodoslovnog društva, u brojevima 1—10 šk. god 1981—1982. donosi, između, ostalih i ove priloge: 315 |