DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6-8/1982 str. 7 <-- 7 --> PDF |
Istraživanje vodnog režima u jelovim sadnicama obavljeno je upotrebom gravimetrijskog metoda, tj. uspoređivanjem diferencijacija težine vode nakon što su bile biljke kroz 24 odnosno 48 sati, 4 odnosno 8 dana izložene prirodnim uslovima uz potpunu pristupačnost odnosno potpun nedostatak raspoložive vode. PRETHODNA ZAPAŽANJA U toku odgajanja biljaka u rasadniku kod materijala koji je bio namijenjen eksperimentalnom istraživanju primijećene su određene pojave, koje ukazuju na određenu divergenciju jelovih provenijencija. Od osobitog je značaja nejednaka otpornost pojedinih provenijencija protiv proljetnog mraza. Dvogodišnje biljčice krajem travnja 1967. zahvatio je mraz, koji je prouzrokovao različito intenzivna oštećenja mladih izbojaka. Dok su provenijencije, koje potječu s područja Slovenije ostale nepovrijeđene, na ostalim je provenijencijama ndska temperatura izazvala znatna oštećenja, kod čega je bila njihova intenzivnost proporcionalna sa geografskom dužinom izvornog staništa. Korelacija je čvrsta, pošto joj pripada za rxy vrijednost 0,683. Jedino provenijencija Igman zauzima izuzetan položaj, jer se svrstava zajedno sa populacijom iz Slovenije u grupu otpornih protiv mraza, pošto je zajedno s njima u kritično vrijeme u pogledu frondescencije razvojno zaostajala. Pojava, da pomenuta provenijencija ustupa od utvrđene klinalno izražene uvjetovanosti geografskom dužinom, ne može se objasniti velikom visinom njezinog polaznog staništa, iako analiza vrijednosti za čitav testirani kolektiv nije potvrdila hipoteze o zavisnosti vremena frondescencije i stepen osjetljivosti na mraz od nadmorske visine provenijenčnog staništa. REZULTATI Zavisnost od geografskog položaja izvornog staništa U pogledu težine suhe biomase 8-godišnje jelove biljke, koje pripadaju provenijencijama iz Slovenije (tzv. »zapadne«) dakle prosječno za 26,7°/o su nadmašivale provenijencije istočnih izvora. Kod toga je značajno, da vodeće mjesto pripada provenijenciji sa Krima, čiji izvor leži najbliže odgajanju istraživanih jelovih biljaka. Drugo mjesto, međutim, .ne zauzima domaća provenijencija nego populacija s Igmana, koja prosječno za 12*/» zaostaje za prvom. Ponovno se dakle susrećemo s izuzetnim položajem jele s Igmana. Posljednje mjesto pripada provenijenciji sa Murtelnice, prenesene dakle ok. 470 km daleko s istoka. I petogodišnje biljke slovenačkog izvora proizvele su više suhe biomase od istočnih. U tome je slučaju prosječna razlika manja (16,7s/o), no još uvijek značajna. Vodeće mjesto pripada provenijencije s Roga, čiji je izvor udaljen ok. 42 km od odgajališta istraživa- Težina cjelokupne suhe biomase Jelove biljke (gram?) 3-godišnje 4-godišnje 8-godišnje Zapadnih provenijencija prosječno 6,700 20,250 45,226 Istočnih provenijencija prosječno 6,500 18,570 35,706 |