DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 82 <-- 82 --> PDF |
ČOVJEK I SUMA Dr Velizar Velašević O SIMBOLICI SUME I ŠUMSKOG DRVEĆA Kulturna ekologija, kako je shvata Džulijan Stjuard , nastoji da objasni kako i u kojoj meri spoljna sredina utiče na oblikovanje određenih kulturnih obrazaca date društvene zajednice. Po njegovom mišljenju, uslovi sredine u kojoj su obitavale prvobitne zajednice, odlučujuće su uticale na stvaranje kulturnih obrazaca i ponašanja, odnosno na njihov ukupni kulturni razvoj (7). Milan Damnjanovi ć ukazuje na slično mišljenje EH Fora, za koga su Nil, pustinja i Sunce ono što određuje razvoj egipatske kulture u celini, pa navodi: »On smatra da je poplava Nila značila simbol vaskrsanja, nešto što ima značaj za egipatski mit, za egipatsku religiju kao i za egipatsku nauku« (1). Manje ili više, ove se konstatacije mogu odnositi i na druge stare agrarne civilizacije koje su se razvijale u dolinama Tigra i Eufrata, Inda, Žute reke, odnosno Mesopotamije, Indije i Kine. S obzirom da je u ovim oblastima ukupni život zavisio od naplavljivanja reka i navodnjavanja, na sličan način su se razvijale i neke discipline (astronomija), tehnička oruđa i religije. Da bi se na vreme obavili poljoprivredni radovi, bilo je neophodno poznavati periode nailaska poplava i drugih pojava, što je uslovilo razvoj matematike i astronomije i stvaranje prvih kalendara. Za naše razmatranje je od interesa da se, u grubim crtama, ukaže koliko je šuma, kao segment spoljne sredine, uticala i na razvoj duhovne (nematerijalne) kulture nekih minulih društvenih zajednica, i u kojoj meri se odražava u duhovnoj sferi sadašnjih društava. D. B a n d i ć smatra da u većini poznatih religijskih sistema, od najnižih do najviših, biljni svet ima manje- više značajnu ulogu, ali posebno naglašava značaj šume: »Međutim, u verskim shvatanjima starih i savremenih evropskih naroda religijski značaj flore, a posebno šuma i pojedinih vrsta drveća, izuzetno je veliki« (4). Poziva se na Dž. Dž, Frejzera koji navodi da je evropsko područje bilo pokriveno ogromnim prašumama, u kojima su raštrkane krčevine izgledale kao ostrvca u okeanu zelenila. U mnogim evropskim područjima šuma je bila svetište u prirodnom stanju (Kelti, Grci, Germani, Sloveni). To se da zaključiti, kako navodi J.Sevaliee , iz semantičke istovetnosti između keltske šume i svetišta (nemeton), Prema ovom autoru, stablo je, kao simbol života » . . . veza, posrednik između zemlje u koji uranja korenje i nebeskog svoda koji doseže vrškom krošnje« (5). Stoga nije slučajno što veoma veliki broj šumskog i drugog drveća ima raznovrsnu simboliku, kako na Dalekom istoku tako i u evropskom području. U području evropskih naroda dominantno mesto zauzima hrast . Jedno od najstarijih arheoloških nalazišta Grčke pretstavlja ostatke antičkog proročišta dodon 180 |